Thái Bình là miền quê giàu truyền thống yêu nước, cách mạng. Tinh thần thượng võ, quật khởi chống ngoại xâm và áp bức cường quyền đã thấm sâu vào máu thịt, tâm can của các thế hệ cư dân nơi đầu sóng ngọn gió này. Vào những năm 20 của thế kỷ XX, khi cả dân tộc Việt Nam chìm trong đêm dài nô lệ thì những thanh niên yêu nước của quê hương đã lên đường sang Quảng Châu, Trung Quốc học lớp huấn luyện do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc giảng dạy, sớm tiếp thu ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin để truyền bá vào Thái Bình. Vì vậy, các chi bộ Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội: Minh Thành, Trình Phố sớm được thành lập và đến cuối tháng 6/1929 Đông Dương Cộng sản Đảng tỉnh Thái Bình, tiền thân của Đảng bộ Thái Bình ra đời. 

Ngay sau khi thành lập, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Đảng bộ Thái Bình đã lãnh đạo nhân dân tiến hành các cuộc đấu tranh cách mạng sớm nhất cả nước, tiêu biểu là cuộc biểu tình của nông dân Duyên Hà - Tiên Hưng (1/5/1930) và cuộc biểu tình của nông dân Tiền Hải (14/10/1930) gây tiếng vang lớn trong cả nước. Những người cộng sản và nhân dân Thái Bình sẵn sàng đương đầu với mọi gian khổ, hy sinh, một lòng, một dạ theo Đảng, duy trì và phát triển phong trào cách mạng, cùng cả nước lật đổ chế độ thực dân, phong kiến, giành chính quyền về tay nhân dân, làm nên Cách mạng Tháng Tám vĩ đại năm 1945. 

Sau Cách mạng Tháng Tám, đất nước ta đứng trước những thử thách ngặt nghèo của thiên tai, địch họa (thù trong, giặc ngoài), sự nghiệp cách mạng của cả dân tộc như “ngàn cân treo sợi tóc”, Thái Bình lại chồng chất thêm muôn vàn khó khăn do nạn đói bởi lũ lụt làm vỡ đê sông Hồng. Song, Đảng bộ tỉnh tiếp tục lãnh đạo nhân dân vừa bảo vệ chính quyền vừa bắt tay xây dựng cuộc sống mới.

Những thành tựu Thái Bình đạt được trong phong trào thi đua diệt giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm được Bác Hồ biểu dương khi Người về thăm. Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân và dân Thái Bình đã đoàn kết một lòng, chủ động đánh địch với 5.930 trận lớn nhỏ; tiêu diệt, bức hàng và bức rút hơn 200 đồn bốt địch; phá 852 bộ máy ngụy quyền từ tổng đến xã; tiêu diệt và loại khỏi vòng chiến đấu gần 3 vạn tên địch; thu hàng ngàn tấn vũ khí đạn dược, quân trang, quân dụng; đập tan âm mưu chiếm đóng, bình định, bắt lính, cướp của giết người của giặc Pháp. 

Kề vai sát cánh, chung sức chung lòng với đồng bào cả nước bước vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Thái Bình đã động viên hàng vạn người con của quê hương bổ sung cho bộ đội chủ lực với lực lượng tương đương 3 đại đoàn; huy động hơn 3 triệu ngày công, hàng vạn tấn thóc chi viện cho tiền tuyến. Trên các chiến trường, những người con thân yêu của Thái Bình đã sát cánh cùng đồng đội vượt qua mọi gian khổ, hy sinh, chiến đấu dũng cảm kiên cường, nhiều người đã đi vào lịch sử của dân tộc, tiêu biểu như đồng chí Tạ Quốc Luật, xã Thụy Hải (Thái Thụy) cùng tổ xung kích bắt sống tướng De Castries tại sào huyệt Điện Biên Phủ (tháng 5/1954) báo hiệu sự sụp đổ của chế độ thực dân cũ và đánh dấu bước ngoặt lịch sử của sự nghiệp cách mạng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. 

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, lực lượng vũ trang (LLVT) Thái Bình cùng với nhân dân trong tỉnh chiến đấu hàng nghìn trận lớn nhỏ, bắn rơi 44 máy bay và bắt sống giặc lái, bắn cháy 4 tàu chiến của Mỹ; chủ động phát hiện rà phá, tháo gỡ hàng nghìn quả bom, mìn và thủy lôi các loại, bảo vệ an toàn các mục tiêu quan trọng, bảo đảm giao thông thông suốt, bảo vệ sản xuất, bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân. Trong giai đoạn chiến tranh chống Mỹ (1954 - 1975), toàn tỉnh đã có 154.275 người vào bộ đội; 34.238 nam, nữ thanh niên xung phong tình nguyện phục vụ chiến đấu và chiến đấu trên khắp các chiến trường. Số người tình nguyện ra tiền tuyến chiếm 18% dân số toàn tỉnh lúc đó và đạt tỷ lệ cao nhất so với các tỉnh miền Bắc, được Trung ương Đảng và Chính phủ khen ngợi. 

Cùng với hậu phương lớn miền Bắc xã hội chủ nghĩa, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân và LLVT Thái Bình ra sức thi đua cùng tiền tuyến, vừa sản xuất giỏi vừa sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi để xây dựng quê hương, làm yên lòng người ra trận. Các phong trào “Thanh niên 3 sẵn sàng”, “Phụ nữ 3 đảm đang”, “Mỗi người dân là một chiến sĩ” là những lời nhắn gửi động viên từ hậu phương ra tiền tuyến. Từ những phong trào thi đua sôi nổi đó, Thái Bình đã trở thành tỉnh đầu tiên của miền Bắc lập kỷ lục 5 tấn thóc/ha (năm 1966), rồi 6 tấn và 7 tấn/ ha (năm 1974), được Chính phủ tặng cờ là tỉnh dẫn đầu về thành tích thâm canh tăng vụ. Hạt thóc của Thái Bình đã đến với người chiến sĩ trên chiến trường, đến với mọi công trường, mọi miền của đất nước. 

Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” được phát động và triển khai sâu rộng. Với phương châm phục vụ “Thương chóng khỏi, bệnh chóng lành”, toàn tỉnh đã tổ chức tiếp nhận và điều trị gần 3 vạn thương, bệnh binh là những người con của quê hương từ các chiến trường gửi về. Với tinh thần “Thóc thừa cân, quân vượt mức”, “Tất cả vì tiền tuyến”, quân và dân Thái Bình đã dốc lòng dốc sức chi viện sức người, sức của cho miền Nam ruột thịt, góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Nhiều người con ưu tú của quê hương đã khắc ghi vào lịch sử, trở thành biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tiêu biểu là nhà tình báo Vũ Ngọc Nhạ; Anh hùng Phạm Tuân - phi công đầu tiên quật ngã pháo đài B52 của đế quốc Mỹ, cũng là người Việt Nam, người châu Á đầu tiên bay vào vũ trụ; đồng chí Bùi Quang Thận - người Đại đội trưởng xe tăng đã dũng cảm dẫn đầu mũi tiến công thọc sâu vào sào huyệt của kẻ thù và cắm lá cờ quyết chiến quyết thắng trên nóc dinh của ngụy quyền Sài Gòn, kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vĩ đại của dân tộc ta. 

Có thể khẳng định, trong mỗi thời khắc lịch sử, trong mọi chiến công của quân và dân cả nước, đều có xương máu và đóng góp của những người con Thái Bình. Sự hy sinh và công lao to lớn đó đã góp phần “làm rạng rỡ dân tộc, vẻ vang giống nòi”, tô thắm thêm cho lá cờ Tổ quốc và truyền thống vẻ vang, kiên cường, bất khuất, cách mạng của quê hương Thái Bình. 

Phát huy truyền thống anh hùng thời chiến, trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự đùm bọc, hỗ trợ của nhân dân, LLVT tỉnh luôn nỗ lực vượt qua mọi khó khăn thách thức, tích cực, chủ động tham mưu, triển khai thực hiện hiệu quả và hoàn thành toàn diện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương. Các cơ quan, đơn vị trong LLVT tỉnh luôn coi trọng mục tiêu hàng đầu là xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, trước hết là vững mạnh về chính trị, nâng cao khả năng chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện, xây dựng lực lượng; chủ động tham mưu cấp ủy, chính quyền các cấp thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục quốc phòng, an ninh, nhiệm vụ tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ và thực hiện chính sách hậu phương quân đội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; tham gia xóa đói giảm nghèo góp phần bảo đảm an sinh xã hội. Trong 4 năm 1993 - 1996, LLVT Thái Bình được các tỉnh, thành phố thuộc Quân khu 3 suy tôn là đơn vị lá cờ đầu về thực hiện nhiệm vụ quốc phòng địa phương. Bộ Quốc phòng chọn là 1 trong 3 tỉnh, thành phố của cả nước xây dựng “Cơ quan quân sự, bộ đội địa phương tỉnh vững mạnh toàn diện”. Thường xuyên tổ chức huấn luyện sẵn sàng chiến đấu cho các đối tượng bảo đảm chặt chẽ, cơ bản, thiết thực, đồng bộ, chuyên sâu. Hàng năm tổ chức khám tuyển, bàn giao từ 2.500 - 3.500 thanh niên vào quân đội và công an nhân dân. Thực hiện tốt công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho các đối tượng, công tác giáo dục quốc phòng cho học sinh, sinh viên. 

Thái Bình huấn luyện lực lượng dân quân tự vệ với phương châm “Cơ bản, thiết thực, chất lượng, hiệu quả” đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Từ năm 2013 đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho 116.018 lượt cán bộ, đảng viên; 1.746 chức sắc, chức việc tôn giáo; 1.378 chủ tàu thuyền, các doanh nghiệp, trang trại; chuyền trưởng, ca trưởng, kíp trưởng các công ty, nhà máy, xí nghiệp; giáo dục cho 641.967 lượt học sinh, sinh viên, góp phần quan trọng nâng cao nhận thức về quốc phòng, an ninh cho các tầng lớp nhân dân. LLVT Thái Bình luôn là lực lượng xung kích, đi đầu trong các nhiệm vụ phức tạp, khó khăn, đột xuất: giúp nhân dân phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, phòng, chống dịch bệnh. 

Tham mưu, phối hợp thực hiện hiệu quả hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa” và giải quyết tốt chính sách hậu phương quân đội. Những năm qua, LLVT tỉnh đã hỗ trợ trên 16 tỷ đồng thực hiện công tác hậu phương quân đội và chính sách “Đền ơn đáp nghĩa”; quyên góp tiền, vật chất, hàng vạn ngày công xây dựng nhà tình nghĩa, nhà đồng đội trị giá hơn 21 tỷ đồng tặng gia đình chính sách, các cán bộ, chiến sĩ có hoàn cảnh khó khăn. 

Cùng với đó, cấp ủy, chính quyền các địa phương và các ngành đã luôn phối hợp, hỗ trợ, tạo điều kiện để LLVT Thái Bình thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh. Chú trọng phát động, tổ chức các phong trào thi đua lao động sản xuất, giảm nghèo bền vững gắn với xây dựng và phát triển tiềm lực quốc phòng, an ninh qua các chương trình, các dự án phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương; tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân tích cực tham gia xây dựng, củng cố quốc phòng, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân, xây dựng cơ sở chính trị ở địa phương vững mạnh. 

Nhờ vậy, “thế trận lòng dân” ngày càng được củng cố vững chắc, góp phần làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội để phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhanh và bền vững.

Thành phố Thái Bình.

Mạnh Cường