Một thuở hào hùng

Mặc dù đã 83 tuổi nhưng đến giờ cụ Ðỗ Văn Hùng (thôn Ðoài Thịnh, xã Thái Thịnh) vẫn còn nhớ như in ngày dân Thần Huống hừng hực khí thế, một lòng hưởng ứng lời kêu gọi "Toàn quốc kháng chiến" của Chủ tịch Hồ Chí Minh xây dựng làng kháng chiến.

Ông kể: Những năm kháng chiến, Thần Huống là khu căn cứ, nơi nuôi giấu và hoạt động của nhiều cán bộ cách mạng tỉnh, huyện. Nơi đây có địa thế nằm trên cồn cát cao, xung quanh trồng cây chắn cát, bên trong mọc nhiều cây hoang dại như: sòng sọng, lá han, quýt rừng, tre gai, dứa dại, sắn thuyền xen kẽ cùng nhiều loại cây khác. Nhà ở dân cư thưa thớt, tuy có rào dậu, cổng nhưng có thể đi tắt qua vườn không cần ra đường. Ðường làng như bàn cờ, người từ làng khác đến thường lạc ngõ. Ðường 39 đi qua xã, cây cối um tùm, cỏ dại lan khắp mặt đường, từ đường đi vào các ngõ sâu hun hút nên khi xây dựng làng kháng chiến nó là địa thế khá hiểm trở.

Làng kháng chiến Thần Huống được xây dựng theo kiểu ngoài cùng là lớp hào sâu 1,5m, rộng 3m, mùa mưa nước ngập bèo tấm phủ đầy, dưới đáy cắm chông tre, sắt, cọc lim vót nhọn. Trong hào là luỹ tre hóa, tre gai xen kẽ có cây lá han, cây sòng sọng, tiếp đến là lũy đất cao 1,5m, chân rộng từ 3 - 3,5m, mặt rộng 1m, cứ 5 - 6 m có lỗ châu mai để quan sát, đặt súng bắn hay ném lựu đạn ra, cách 20m có một ụ ẩn nấp, nóc có tre, xoan gác chéo ken dầy, trên đắp đất dày, chống được đạn pháo. Trong làng, giao thông hào chằng chịt, nhà nối nhà, xóm nối xóm, ra vào làng có 40 cổng xóm và 4 cổng chính. Ðường làng có hố cá nhân để phòng khi địch bắn bằng phi giáo bất ngờ có chỗ ẩn nấp ngay. Nhà nào cũng đào hầm bí mật phục vụ bộ đội, du kích chiến đấu.

Tại các ngã ba, ngã tư tiếp giáp các thôn cùng với các cổng xóm đều có trạm gác của dân quân thường trực suốt ngày đêm. Mỗi xóm có 1 chòi cao để viễn tiêu báo động kết hợp để thông tin phát thanh. Tổng số các công trình trên có 11km dậu tre, 12km giao thông hào, 11km lũy đất, 1.260 hầm bí mật. Cùng với xây làng kháng chiến, Thần Huống tập trung phát triển lực lượng dân quân du kích lớn mạnh về mọi mặt. Ðến năm 1949, lực lượng vũ trang của xã có 220 người tổ chức gồm: 1 đại đội đại đao, 1 trung đội bạch đầu quân; về vũ khí có 20 súng trường, 2 súng phóng lựu, 90 kiếm, 100 lựu đạn và 1.250 bàn chông.

Từng là thành viên đội du kích thoát ly của xã Thần Huống xưa, cụ Phạm Khắc Thiệu (84 tuổi ở thôn Ðoài Thịnh) kể lại: Thần Huống xây dựng làng kháng chiến là thể hiện quyết tâm của nhân dân "Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không trở lại làm nô lệ một lần nữa". Cuộc sống đói khổ, phải ăn củ dong thay cơm nhưng trăm người đồng lòng như một, tích cực lao động sản xuất, góp tre nứa, ngày đêm vót chông, đào hào, rào làng, khí thế diệt giặc sôi sục khắp. Ðội du kích chúng tôi khi đó nghe đến giải phóng thì trong lòng rạo rực lắm, ai cũng muốn cầm vũ khí lao vào đồn Tây để giết giặc.

Ðầu năm 1950, quân Pháp đánh chiếm Thái Bình và đã tổ chức 14 lần đổ bộ đánh thăm dò vùng ven biển. Ðịch nhiều lần huy động hàng nghìn quân, cùng nhiều xe tăng, xe lội nước, trang bị các loại vũ khí quyết tâm tiêu diệt làng kháng chiến Thần Huống nhưng chúng vào cửa nào cũng vấp phải sự chống trả quyết liệt. Du kích, dân quân trong làng tận dụng triệt để, sáng tạo những thứ sẵn có để đánh địch bằng mọi cách như: bom mìn, lựu đạn, bàn chông, đạp lôi, búp đa, mã tấu, cây tre, lá han, bụi gai. Các cụ già, chị em phụ nữ cũng tích cực tham gia đánh giặc.

Bia chiến thắng tại chợ Cổng (xã Thái Thịnh, Thái Thụy) ghi dấu trận đánh thắng quân Pháp của quân dân Thần Huống đầu năm 1952.

Trong 4 năm (1950 - 1954), quân và dân Thần Huống với tinh thần dũng cảm, kiên cường, vừa độc lập tác chiến vừa phối hợp với quân dân trong tỉnh đánh địch trên 50 trận lớn nhỏ, trong đó 7 trận càn quyét, đánh phá quy mô lớn; loại khỏi vòng chiến đấu 342 tên địch, làm bị thương 150 tên, bắt sống và gọi ra hàng 221 tên, thu 1 súng đại bác 105 ly cùng 300 viên đạn, 10 đại liên, 11 trung liên, 20 tiểu liên, 250 súng trường, phá hủy 20 trung - đại liên; cắt phá 5 km đường giao thông, dựng 25 vật chướng ngại trên đê, đường 39 để ngăn chặn xe cơ giới của địch.

Tiếp lửa truyền thống

Một ngày tháng 4, chúng tôi về thăm lại xã Thái Học và Thái Thịnh (đất Thần Huống xưa). Những dấu tích của làng kháng chiến, khu căn cứ cách mạng Thần Huống nay còn lại như: đình Ðông, cổng Ðình Nam, bia chiến thắng chợ Cổng… được người dân trân trọng, giữ gìn, coi đó như một minh chứng hào hùng cho tinh thần yêu nước quật cường của thế hệ những người đi trước.

Bí thư Ðảng ủy xã Thái Học Ðỗ Văn Dương chia sẻ: Được sinh ra trên quê hương cách mạng anh hùng, hơn ai hết, người dân trong xã đều quý trọng từng giây phút được sống trong hòa bình. Bà con thi đua phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, vươn lên làm giàu. Năm 2013, tổng giá trị sản xuất toàn xã đạt gần 82,2 tỷ đồng, tăng 10,7% so với năm 2012. Trong đó, giá trị sản xuất nông nghiệp chiếm 43,8%, công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp - xây dựng cơ bản và thương mại dịch vụ chiếm 56,2%. Thu nhập bình quân đầu người đạt trên 21 triệu đồng.

Những năm qua, xã tranh thủ nhiều nguồn lực đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng phục lợi dân sinh. Ðến nay, cả 3 trường học và trạm y tế đều đạt chuẩn quốc gia. Mỗi khẩu tự nguyện đóng góp từ vài trăm ngàn đồng đến hàng triệu đồng làm đường giao thông và đã bê tông hoá 90% đường thôn, ngõ xóm. Ðến nay, Thái Học đã đạt 13/19 tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới, phấn đấu đến năm 2015 sẽ về đích. Ðảng bộ, chính quyền xã nhiều năm liền được công nhận Ðảng bộ, chính quyền trong sạch vững mạnh.

Anh Phạm Văn Cảnh, Chủ tịch UBND xã Thái Thịnh cho biết: Viết tiếp trang sử hào hùng của thế hệ cha ông đi trước, những năm qua, Ðảng bộ, chính quyền xã chú trọng đẩy mạnh phát triển kinh tế ở cả 3 lĩnh vực: nông nghiệp - tiểu thủ công nghiệp - thương mại dịch vụ. Thái Thịnh là một trong những xã dẫn đầu khu Namon> huyện Thái Thụy trong chuyển dịch cơ cấu cây trồng. Năng suất lúa bình quân toàn xã đạt gần 13 tấn/ha. Năm 2013, bà con gieo trồng 193 ha cây màu, cây vụ đông với tổng thu nhập gần 8 tỷ đồng.

Vụ lúa xuân 2014, địa phương mở rộng 60% diện tích lúa gieo sạ. Thái Thịnh tích cực du nhập ngành nghề mới về tạo việc làm cho dân như: làm lăng bia mộ, cơ khí, mộc, mây tre đan, móc sợi, làm chổi đót… Ngoài ra, xã có chợ Tây, 500 hộ kinh doanh buôn bán lớn nhỏ, góp phần tạo việc làm cho hàng ngàn lao động. Thu nhập bình quân của người dân toàn xã đạt 25 triệu đồng/người/năm.

Từ cuối năm 2013 đến nay, người dân tích cực góp công, góp của làm hơn 11 km đường trục thôn, ngõ xóm tạo bộ mặt nông thôn khang trang, sạch đẹp. Anh Cảnh khẳng định: tuy còn nhiều khó khăn, nhưng Thái Thịnh vẫn tiếp tục đi lên, quyết tâm xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Ði trên những con đường mới đổ bê tông rộng rãi, phẳng phiu, hai bên là những ngôi nhà kiên cố, khang trang, chúng tôi vui lây với niềm vui của người dân nơi đây. Cả 2 cụ Ðỗ Văn Hùng và Phạm Khắc Thiệu đều khẳng định: "Làng kháng chiến Thần Huống xưa và Thái Học, Thái Thịnh nay đã thực sự đổi khác. Nhờ Ðảng, nhờ cách mạng mà người dân thoát khỏi cảnh sống lầm than, nô lệ, cuộc sống sung sướng gấp trăm lần trước đây nên chúng tôi luôn giáo dục con cháu mình phải sống sao cho trọn nghĩa, vẹn tình với truyền thống của quê hương cách mạng anh hùng".

Nguyễn Hình