Đang học lớp 9, đi qua Thị đội, thấy đông người, Mỵ dừng lại xem. À, họ tuyển quân. Đúng rồi, hôm qua tiểu khu đọc trên loa thông báo hoan nghênh thanh niên viết đơn tình nguyện nhập ngũ. Tình nguyện thì Mỵ sẵn sàng nhưng 18 thì khó quá vì Mỵ mới 16 tuổi. Không sao, cứ khai là được. Nhưng còn cân nặng? Cũng không sao. Mỵ sẽ nhờ mấy chị cùng khu phố Vọng Cung. Thế là trót lọt. Có giấy báo trúng tuyển, anh cán bộ Thị đội xuống đòi gặp Mỵ để đưa, Mỵ bảo: "Chị cháu đi chợ, để cháu đưa cho". Phải nói vậy để khỏi lộ vì Mỵ bé gầy.

Bố đi làm về lại tranh thủ vào công ty ăn uống tỉnh nhận kem đi bán. Còn hai ngày nữa lên đường, Mỵ mới cho bố biết.

Sáng ấy, mùa xuân năm 1973. Xuân mà sao rét thế, mưa xuân dày hạt. Ở nơi tập trung, gia đình, bạn bè nhận ra Mỵ ở cái dáng thấp nhất, bé nhất nhưng có mái tóc dài nhất, đôi mắt đen láy long lanh giơ tay vẫy chào mọi người. Đến huyện Quỳnh Côi được 5 ngày thì bố lên thăm. Đi làm hết giờ buổi sáng, bố xin phép nghỉ buổi chiều lên thăm con gái. Mới gần một giờ chiều, ông đã đạp xe tới nơi. Cả tiểu đội reo: "Bố Tiểu đội phó lên" rồi người dắt xe, người quạt mát cho ông. Lưng áo ông ướt sũng mồ hôi, Mỵ cầm khăn lau cho bố. Ông bỏ chiếc làn mây ra: Bồ kết, ổi Bo, cơm nếp. Ông bảo, những thứ ấy là của các chị con, còn đây, trong chiếc hộp sắt ông mở ra, ngoài là giấy bóng, trong là giấy báo: Kem! Bố chỉ có kem. Mỵ mời bác chủ nhà và đưa cho các bạn vừa mút vừa nói chuyện râm ran.

Ba tháng luyện quân, biết gấp chăn màn vuông vắn, hành quân mang nặng 30kg, bắn bia số 4, số 7, ném lựu đạn, thế là lên đường.

10 ngày, cả tiểu đội, trung đội còn hăng hái. Rồi một tháng hành quân, cái quai ba lô như muốn cứa vai, nhiều bạn bỏ bớt đồ dùng. Hồng to thế mà ngày nào cũng tụt lại sau, Mỵ đã phải mang bớt cho 2kg thịt hộp mà vẫn không theo kịp, Mỵ lại phải mang cho cả suất gạo 5kg. Nhớ nhất là cái ngày vượt dốc Bò Lăn, trời thì nắng, dốc ngược lại dài, đứa nào đứa ấy dốc ngược cả bình tông, khát khô cả họng. Mỵ vẫn động viên chị em, động viên Hồng cố lên. Đến trạm giao liên, Mỵ cùng mấy chị còn khỏe đi xuống suối lấy nước, kiếm củi. Không khi nào Mỵ nghỉ. Ăn cơm xong, mắc võng, Mỵ còn hát bài "Hai chị em", "Nổi lửa lên em"… Cứ đi rồi cũng phải đến, đơn vị dừng chân ở gần sân bay Tà Cơn (Quảng Trị). Mỵ không biết Trung đoàn 542 có mấy tiểu đoàn nhưng cái C14 (Đại đội 14) được giao làm đường 14. Cứ tưởng được đi chiến đấu, tải đạn hay làm giao liên, ai ngờ lại làm lính công binh, mở đường, bảo đảm giao thông, vượt đường 9, vượt sông Ba Lòng, mở đường tránh động Cô Tiên, đường tránh vượt dốc con Mèo, sân bay A Lưới. Bom đạn, máy bay đủ loại rồi cũng quen, làm ngày, làm đêm, tránh rồi lại làm. Thông đường, thông xe là niềm vui, ghét nhất là mưa. Mưa vắt cắn, mưa đất lở, mưa bắc sông A Sáp có gạo mà bờ Nam đói, mưa đường lầy xe không qua được, cả đại đội phải chặt cây rừng rải "rong đanh" ở Bù Lạch, xe đi trên sạp cây hàng cây số. Lính công binh rất kiên cường, nhất là lính nữ, đúng là "tường đồng vách sắt". Thế mà Mỵ và nhiều bạn gái khác rất sợ, sợ hơn đói rét, đó là tóc rụng. Ra suối chải mà tóc rụng hàng mảng, có đứa hói cả đầu. Có lần nhìn bóng dưới suối, tóc rụng chỉ còn lưa thưa, Mỵ khóc rồi nhìn lên đỉnh Cô Tiên. Mỵ khấn xin Cô Tiên cho lại tóc dài. Thế là chỉ vài tháng sau tóc Mỵ lại dài ra gần như cũ. Lần ấy qua được trọng điểm, trời sáng, lái xe giấu xe bên đường vào C14 nghỉ. Cái anh gầy còm, mắt sáng tên Bản hỏi: Có ai Thái Bình không? Các cô chạy tới: Anh ở đâu? Chúng em ở Thái Bình đây. Mỵ không tới, vẫn ngồi đun nước chè dây leo và ngừng giọng hát bài "Tình em gửi trọn con đường". Thế mà cái anh chàng gầy còm, mắt sáng kia vẫn "tia" được cô gái tóc dài chấm kheo, rồi như quen mui, nghiện chè dây leo. Lần thì tháng, lần sau một tuần, Bản giao hàng xong cố vượt về C14 nghỉ, có lần còn kiếm cả nửa thùng xe củi. Rồi chiến dịch phát triển, Bản cùng đoàn chiến mã vào sâu, may mắn xuân 1975 Bản được cùng một số đồng đội chở hàng đặc biệt phục vụ chiến dịch giải phóng Sài Gòn, được tặng huân chương và danh hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ.

Sau đại thắng mùa xuân năm 1975 đến tháng 8, Mỵ cùng nhiều đồng đội ra quân. Mỵ xác định phải tìm được việc làm ổn định nhưng khó quá, viết đến hàng chục hồ sơ, chờ 3 năm mà chưa xin được vào đâu. May sao tình cờ một buổi đi trên đường Hai Bà Trưng có tiếng gọi Mỵ. Mỵ nhận ra thủ trưởng Lường, thủ trưởng mà Mỵ kính trọng như cha và luôn luôn sợ vì ngày ấy đứa nào hơi "hí hóe" là chết với ông. Sau lần ông về xác minh lý lịch kết nạp Đảng, hiểu rõ hoàn cảnh, ông càng thấy thương quý Mỵ. Ông hỏi han tình hình vì trước đó ông bị thương ra Bắc và chuyển công tác về tỉnh. Ông trao đổi với bà xin cho Mỵ vào làm trong ngành thương nghiệp. Với bản chất Bộ đội Cụ Hồ, người chiến sĩ Trường Sơn về "làm dâu trăm họ" nhưng Mỵ tận tình chu đáo, liêm chính nên được mọi người quý mến. Nhiều người muốn Mỵ là con dâu mình. Nhưng như ông trời đã định, cái anh chàng Bản ra quân về lái xe ở công ty vật tư nông nghiệp. Sau hai năm gặp lại nhau, xuân 1981, hai người nên vợ thành chồng.

Một người truyền thống Trường Sơn - hai người nhân đôi truyền thống Trường Sơn. Họ được đào tạo ở Trường Sơn, chống Mỹ có ý chí. Họ nên vợ thành chồng biết làm kinh tế. Vượt nghèo khó, họ dạy cho con, cho cháu làm việc nghĩa tình. Công ty Tuấn Dũng mang tên hai người con yêu, cung cấp dầu ăn và thực phẩm cho nhân dân cả tỉnh, luôn được mọi người dành cho chữ tín. Ngoài cung ứng phục vụ, Mỵ, Bản luôn luôn nghĩ về đồng đội. Mai, Nguyên, Hồng, Dần và nhiều chị em như người trong một nhà. Mỵ đã xếp sắp việc làm cho hàng trăm đồng đội và con cái họ với thu nhập ổn định. Vợ chồng Mỵ còn luôn trợ giúp anh chị em hội viên Trường Sơn khó khăn nhưng không bao giờ cho biết cụ thể.

Với cách sống bình dị, khiêm nhường, Mỵ, Bản - đôi vợ chồng cựu chiến binh Trường Sơn cùng các con, các cháu được bà con và đồng đội yêu quý. Phạm Thị Mỵ hiện là Phó Chủ tịch Hội Truyền thống Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh tỉnh, Trưởng Ban liên lạc nữ Trường Sơn tỉnh, một phụ nữ xuất sắc của phong trào thi đua "Hai giỏi" ở Thái Bình. Nguyễn Văn Bản là Phó Trưởng ban liên lạc chiến sĩ lái xe Trường Sơn tỉnh. Hai người vinh dự được gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp và được Người ghi lưu bút ngợi khen; được gặp Phó Chủ tịch nước, được Trung ương Hội Truyền thống Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh tặng bằng khen. Có nhà thơ đã viết tặng Mỵ: "Em ngoan em lại rất xinh/Đảm đang hiền thục điều hành công ty/Vì gia tộc và vì xã hội/Ai cũng khen em gái Trường Sơn".

Vũ Hồng
(Thành phố Thái Bình)