Nơi tôi sinh ra xưa kia vốn bị người đời khoác cho cái tên vừa “ghẻ lạnh” vừa tỏ ý ái ngại: “Ðất đầu thừa, đuôi thẹo”, ám chỉ một dải ngót chục cây số chạy men theo mép biển huyện Thụy Anh cũ, nay thuộc huyện Thái Thụy. Người ta gọi vậy bởi đây là đất ngoại đê, chỉ toàn cồn cát, sình lầy. Người dân nơi đây cha truyền con nối sống dựa vào những nghề bạc bẽo như đánh cá, làm muối, đào còng, bắt cáy... So với mọi vùng miền của cả nước, đất quê chẳng có danh vị đã đành, ngay phạm vi tỉnh Thái Bình nhỏ hẹp cũng đâu được mấy ai để mắt đến.

Ðất quê khiêm tốn là vậy, nào ngờ khi làm trọn vẹn mấy phép tính cộng đã thấy giật mình trước những con số thật sự bất ngờ.

...Sau trận tàn phá khủng khiếp của họa đói Ất Dậu 1945, mươi ngôi làng (thực tình chỉ đáng gọi mươi xóm muối, xóm chài) ở dải đất này tồn tại với cái dáng xơ xác, thê lương, rất cám cảnh. Nhưng sau hơn 30 năm đất nước phải căng sức chống lại những đạo quân ngoại xâm hung hãn trong thế kỷ XX, chính đất quê đã góp hàng nghìn chiến sĩ quả cảm, nào bộ đội, công an, nào thanh niên xung phong, dân quân, du kích... Vẻ vang thay, trong đội hình những người con ưu tú ấy nổi rõ không ít tên tuổi khả kính gắn chặt với chiến tích lẫy lừng, gắn chặt với những mốc son lịch sử oai hùng của dân tộc.

Ngày 7/5/1954, Ðại đội trưởng Tạ Quốc Luật - người con đất quê đã chỉ huy đơn vị bắt sống Tướng Decastri - kết thúc Chiến dịch Ðiện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

Cũng từ dải đất này, chiến sĩ đặc công Vũ Ðình Bạch, người xã Thụy Trường đã bám chặt rừng Sác suốt 10 năm, kiên gan dùng thủy lôi tiêu diệt quân xâm lược. Chính anh đã cùng kíp chiến đấu đánh chìm tàu Victory - 1 trong 10 tàu vận tải lớn nhất của quân đội Mỹ thời bấy giờ. Và, lại chính anh ấn nút cho trái thủy lôi 50kg nổ tung dìm chiến hạm LCM cùng cả trăm lính Mỹ xuống đáy sông Lôi Giang ngay sát nách Sài Gòn. 10 năm bám trụ tại rừng Sác, với chiến công tiêu diệt 300 quân xâm lược Mỹ cùng nhiều phương tiện chiến tranh của địch, Trung tá Vũ Ðình Bạch đã được Ðảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý: Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, đất quê tôi lại sáng lên một tên tuổi bên cạnh sự tích oai hùng được cả nước hoan ca: Ðồng chí Bùi Quang Thận cắm lá cờ chiến thắng lên nóc dinh Ðộc Lập đánh dấu sự toàn thắng của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Thị trấn Diêm Ðiền  nằm ở địa đầu dải đất ven biển Thụy Anh, là quê hương một cựu chiến binh đã hơn 80 tuổi. Nhiều người quen ông nhưng ít ai ngờ rằng ông là tác giả của một chiến tích hết sức thần kỳ, độc đáo. Ông là Ðại úy, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Võ Tá Kiều.

Trong chiến tranh, đế quốc Mỹ ngang nhiên sử dụng nhiều sân bay tại những quốc gia láng giềng làm căn cứ xuất kích đánh phá Việt Nam cũng như các nước Lào, Campuchia. Ðể dạy cho bọn xâm lược một bài học, năm 1968, Võ Tá Kiều trong đội hình Tổ điệp báo nhận lệnh tập kích sân bay của Mỹ trên đất Thái Lan. Với phương châm “Ðánh hiểm, đánh bất ngờ, đánh vào tim óc thằng địch”, đêm ngày 26/7/1968, Tổ điệp báo gồm 5 chiến sĩ, trong đó có Võ Tá Kiều đã táo bạo đột nhập làm nổ tung sân bay U trên đất Thái Lan, đốt cháy 4 máy bay F5, 1 máy bay vận tải C41, 1 máy bay trực thăng, tiêu diệt 42 tên địch, phá hỏng đường băng sân bay... Chiến công không chỉ khiến kẻ thù run sợ mà còn có giá trị một lời cảnh cáo nghiêm khắc: “Sẽ không có bất kỳ nơi nào được gọi là căn cứ an toàn để bọn xâm lược sử dụng mang bom đạn đi giết hại người Việt Nam cũng như nhân dân các nước Ðông Dương”...

Tạ Quốc Luật, Vũ Ðình Bạch, Bùi Quang Thận, Võ Tá Kiều..., những tên tuổi lừng danh như thế cùng hàng nghìn chiến sĩ quả cảm xuất thân từ dải đất biển Thụy Anh đủ minh chứng một sự thật: Ðất này đã và mãi mãi tàng ẩn một sức mạnh đáng nể, minh chứng khẳng định sự thật “Ra ngõ gặp anh hùng” một thời chống Mỹ.

Hoàng Ngọc Khuyến

Diêm Ðiền, Thái Thụy