Đã nhiều năm nay, cứ mỗi độ tháng Tám thu về, trong lòng người đảng viên 65 năm tuổi đảng Trần Huy Hiệu ở thôn Nội lại trào dâng những cảm xúc bồi hồi về những ngày khởi nghĩa giành chính quyền. 71 năm là quãng thời gian đủ dài nhưng từng dấu mốc sự kiện, từng gương mặt năm xưa đã làm nên lịch sử quê hương vẫn luôn in sâu trong trí nhớ của lão đảng viên 90 tuổi. Ông kể cho chúng tôi nghe câu chuyện về những ngày cách mạng sục sôi.

Trước Cách mạng Tháng Tám, dưới chính sách bóc lột vô nhân đạo của Nhật - Pháp và phong kiến tay sai, cộng với thiên tai, mất mùa đã tạo nên nạn đói năm Ất Dậu 1945 làm 1.076 người dân Minh Khai chết đói, trong đó 148 gia đình chết không còn ai. Năm ấy lại thêm đê Mỹ Lộc bị vỡ, cả 5 thôn chìm trong biển nước, làng quê xơ xác tiêu điều. Tuy chưa thành lập được cơ sở đảng để lãnh đạo phong trào cách mạng nhưng đến ngày 28/8/1945, bà con dũng cảm kéo nhau tập hợp ở sân đình, mít tinh đả đảo cường hào, thu sổ sách, lật đổ chính quyền cũ, giương cao lá cờ đỏ sao vàng. Từ đây, Ủy ban Cách mạng lâm thời xã được thành lập, nhân dân chính thức trở thành người chủ quê hương.

Tháng 10/1947, Chi bộ Minh Đức (tên của xã Minh Khai và Minh Quang thời đó) được thành lập với hai đảng viên chính thức. Dù chịu sự lùng sục gắt gao của địch, Chi bộ vẫn từng bước phát triển, đến năm 1950 đã phát triển và quy tụ được 75 đảng viên, lãnh đạo nhân dân kháng chiến chống thực dân Pháp. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân các thôn đã xây dựng hệ thống phòng thủ chiến đấu bằng cách rào làng, đắp 200 ụ chiến đấu, đào hệ thống địa đạo và hào chiến đấu dài 11km nối liền các xóm, các thôn để thuận lợi cho chiến đấu với địch, ngoài ra còn đào hơn 4.000 hầm tránh đạn và hàng trăm hầm bí mật để che giấu cán bộ hoạt động cách mạng trong vùng địch kiểm soát và vùng căn cứ của xã.

Nhờ lối đánh du kích quả cảm nên tuy chỉ có vũ khí thô sơ nhưng đã chiến thắng giặc Pháp nhiều trận giòn giã, làm quân địch khiếp sợ. Trong 9 năm chiến đấu gian khổ, cán bộ và nhân dân Minh Khai đã tham gia 78 trận đánh, tiêu diệt 218 tên địch, làm bị thương 157 tên, bắt sống 54 tên, phá hủy 14 xe quân sự, thu gần 100 súng và nhiều đạn dược các loại.

Bước sang giai đoạn xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, đấu tranh giải phóng dân tộc ở miền Nam, nhân dân Minh Khai vừa chiến đấu với giặc Mỹ vừa ra sức thi đua phát triển kinh tế. Năm 1966, Minh Khai đạt năng suất lúa 5 tấn/ha, năm 1974 vươn lên 7,6 tấn/ha. Cùng với chăn nuôi phát triển đã góp phần tích cực chi viện cho chiến trường miền Nam. Kết thúc hai cuộc kháng chiến, Minh Khai có 162 liệt sĩ, 25 Bà mẹ Việt Nam anh hùng, 2 Anh hùng LLVT nhân dân, xã vinh dự là đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân thời kỳ kháng chiến chống Pháp.

Những năm qua, Đảng bộ Minh Khai tập trung lãnh đạo phát triển kinh tế, từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Ông Nguyễn Đức Hội, Phó Bí thư Đảng ủy xã cho biết: Những năm gần đây, xã tiến hành chỉnh trang đồng ruộng, đầu tư xây dựng, nâng cấp hệ thống giao thông thủy lợi nội đồng, chuyển giao khoa học kỹ thuật, vận động nhân dân chuyển đổi từ trồng lúa kém hiệu quả sang trồng bí xanh, ngô, rau màu, chăn nuôi tập trung theo hướng trang trại, gia trại, tiếp tục phát triển nghề thêu truyền thống và các nghề nề, mộc, may mặc... Nhờ đó, đến nay, giá trị sản xuất bình quân của Minh Khai đạt 88 triệu đồng/ha/năm, tăng 33 triệu/ha/năm so với 5 năm trước; thu nhập bình quân đầu người năm 2015 đạt 27,6 triệu đồng, tỷ lệ hộ khá, giàu chiếm 70%, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 9% năm 2010 xuống còn 2,81% hiện nay; 96,8% lao động có việc làm thường xuyên, 100% hộ dân sử dụng điện, 80,59% gia đình đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa”, 5/5 thôn có sân thể thao, Đảng bộ xã nhiều năm đạt trong sạch, vững mạnh. Kinh tế phát triển tạo tiền đề quan trọng để Minh Khai triển khai xây dựng nông thôn mới. Xã đã vận động nhân dân đóng góp, ủng hộ để cùng với các nguồn lực khác cứng hóa gần 20km đường giao thông, chiếm 80% đường giao thông thôn, xóm, xây dựng 4/5 hội trường thôn, cơ sở vật chất trường học, nâng cấp trạm y tế… Đến nay, xã đã đạt 13/19 tiêu chí, phấn đấu về đích nông thôn mới năm 2016.

Một lòng kiên trung theo Đảng cùng với ý chí vươn lên trong chiến đấu và lao động sản xuất, người dân Minh Khai đã tạo lập nên một làng quê trù phú, tốt tươi, đời sống ngày càng sung túc, no đủ. Đó cũng là minh chứng cho nỗ lực vươn lên dựng xây cuộc sống mới của mỗi cán bộ, đảng viên và người dân nơi đây, để mãi xứng danh những người con của đất anh hùng.

Quỳnh Lưu