Gia đình chị Lanh có 4 khẩu, trong đó có 3 người trong độ tuổi lao động. Mấy năm trước, thu nhập của gia đình chị phụ thuộc vào cấy 4 sào ruộng và dịch vụ máy làm đất, gặt lúa thuê cho bà con nông dân trong và ngoài xã. Quá trình làm, thấy bà con nông dân trong xã bỏ ruộng nhiều vì thiếu nhân lực, lợi nhuận thấp và sâu bệnh, chuột phá hoại, bờ xôi, ruộng mật bỏ hoang mà chị xót của. Sẵn có máy móc trong tay, chị vận động chồng thuê, mượn ruộng của bà con để cấy lúa. Năm 2015, chị mượn được gần 8ha ở các thôn Giáo Nghĩa, Việt Hùng, Đông Thành và Hương Ngải. Sau một năm thâm canh hai vụ lúa cho thu nhập cao, năm 2016 chị Lanh tiếp tục vận động bà con trong xã cho thuê, mượn ruộng được thêm hơn 3ha ở các thôn Hưng Đạo, Phương Ngải, nâng tổng diện tích lên 11ha.

Chị Lanh dẫn chúng tôi đi thăm nhà kho rộng chừng 200m2 bày la liệt máy móc. Chồng chị, anh Đặng Văn Quang đang kiểm tra, bảo dưỡng chiếc máy cày cỡ trung trong kho để chuẩn bị cho mùa vụ mới chia sẻ: Gia đình có đầy đủ các loại máy nông nghiệp từ máy làm đất, máy cấy, máy gặt đập liên hoàn, máy bơm nước đến máy phun thuốc trừ sâu công suất lớn với tổng vốn đầu tư gần 1 tỷ đồng. Với diện tích 11ha cấy lúa như hiện nay, vào mùa vụ, gia đình làm xong sớm và còn có thời gian đi làm dịch vụ cho nhiều bà con khác.

Nhằm khắc phục tình trạng sâu bệnh hại và chuột cắn phá lúa, chị Lanh liên tục kiểm tra đồng ruộng, khi HTX và ngành chuyên môn khuyến cáo phòng, trừ sâu bệnh, vợ chồng chị sử dụng máy phun thuốc kịp thời xử lý. Từ khi bắt đầu làm đất đến khi thu hoạch lúa mùa, chị thường xuyên đặt bả diệt chuột bằng thuốc sinh học bảo vệ an toàn cho toàn bộ diện tích lúa.

Trong số 11ha, chị Lanh cấy 7ha cùng một giống lúa Nhật, hợp đồng bán lúa tươi cho doanh nghiệp. Với năng suất bình quân mỗi vụ đạt 1,8 tạ/sào, bán giá 7.000 đồng/kg chị Lanh thu về hơn 476 triệu đồng/năm mà không tốn công phơi, bảo quản thóc. Diện tích còn lại, anh chị cấy các giống lúa BC15, Bắc thơm cho năng suất từ 2 - 2,5 tạ/sào để bán thị trường tự do với giá từ 5.000 - 5.500 đồng/kg cho thu nhập gần 240 triệu đồng/năm. Một năm cấy lúa, trừ các khoản chi phí, chị Lanh còn lãi trên 300 triệu đồng.

Để có thể tích tụ được 11ha ruộng như hiện nay, thời gian qua, chị Lanh đã không quản sớm tối đến các hộ gia đình bỏ ruộng để vận động mượn hoặc thuê lại với giá 25kg thóc/sào/vụ. Đặc biệt, chị tích cực cùng trưởng thôn của các thôn và chính quyền xã tuyên truyền, vận động các hộ dân dồn đổi ruộng, quy hoạch thành một vùng giúp chị thuận lợi trong việc đưa máy móc vào canh tác.

Nói về cái khó trong quá trình tích tụ ruộng đất thời gian qua, chị Lanh cho biết: Việc thuê, mượn ruộng của bà con chủ yếu dựa trên niềm tin lẫn nhau và chưa có hợp đồng cho thuê, mượn với thời hạn nhất định. Do đó, gia đình chị chưa thực sự yên tâm đầu tư cải tạo lại mặt ruộng và hệ thống thủy lợi dẫn đến không chủ động được khâu tưới và tiêu chống úng, mặc dù gia đình có đủ máy bơm để phục vụ. Thêm vào đó, giá thuê ruộng hiện nay chưa có định mức phù hợp để cả nông dân có ruộng và người muốn thuê để tích tụ ruộng đất cùng có lợi. Bà con nông dân có ruộng thì muốn cho thuê giá cao, người tích tụ ruộng đất muốn được thuê ruộng nhưng giá cao quá thì không thể đáp ứng nổi. Vì vậy, chị Lanh mong muốn tỉnh và huyện cần sớm có cơ chế, chính sách khuyến khích nông dân cho doanh nghiệp và người tích tụ ruộng đất thuê ruộng có thời gian ổn định từ 15 - 20 năm, mức giá cho thuê phù hợp. Đặc biệt, nhà nước hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp, người tích tụ ruộng đất một khoản kinh phí trong thời gian đầu để có điều kiện hỗ trợ thêm cho nông dân, khuyến khích bà con dồn đổi, cho thuê ruộng.

Không chỉ thuê, mượn ruộng để cấy lúa, vụ đông này, chị Lanh còn trồng 2ha su hào, cải bắp, súp lơ có hợp đồng bao tiêu sản phẩm với doanh nghiệp. Chị thì bận rộn ươm, chăm sóc cây giống trong vườn thuê mượn của một hộ dân cùng thôn còn chồng thì mải miết nghiên cứu lắp ráp bộ phận hỗ trợ cho chiếc máy cày để có thể vừa cắt phay gốc rạ vừa cày lên luống. Chị Lanh bộc bạch: Nếu thành công vụ đông này, gia đình sẽ có thêm khoản thu hơn 250 triệu đồng.

Khắc Duẩn