Thay vì phải bỏ ra hàng triệu đồng để mua một chiếc máy buộc đai sắt thì giờ đây chỉ với hơn 100.000 đồng, người lao động có thể sở hữu dụng cụ buộc đai sắt bán tự động. Đây là sáng chế của Hoàng Quốc Bảo và Đỗ Phương Thảo, học sinh Trường THCS Tây Sơn (thành phố Thái Bình). Sản phẩm vừa đạt giải nhì cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh lần thứ III.

An toàn, dễ sử dụng cho mọi đối tượng, mọi vị trí, giúp giảm sức lao động, tiết kiệm thời gian và nhân lực, đó là đánh giá của nhiều người sau khi dùng thử dụng cụ buộc đai sắt bán tự động tại một số công trình xây dựng trên địa bàn thành phố Thái Bình. Không chỉ rẻ về giá thành, độ bền cao, giảm chi phí về vật tư và nhân lực, năng suất lao động khi sử dụng dụng cụ buộc đai sắt bán tự động còn cao gấp 2 - 4 lần so với cách buộc thủ công. Các mối buộc cũng chắc chắn và đẹp so với cách buộc thủ công.

Đỗ Phương Thảo cho biết: Khi buộc sắt bằng móc buộc thủ công, người lao động thường phải dùng lực ở cổ tay để xoắn mối buộc. Nếu làm trong một thời gian dài, liên tục, người lao động dễ bị mỏi và đau tay. Với dụng cụ buộc đai sắt bán tự động, người dùng có thể dễ dàng thao tác, sử dụng mà đỡ tốn sức lực bởi sản phẩm hoạt động trên nguyên tắc biến chuyển động thẳng thành chuyển động xoắn tự động nhờ bộ phận truyền và biến đổi chuyển động. Sau khi đặt dây đai vào nơi cần buộc, đưa móc buộc của dụng cụ vào dây đai, người dùng kéo tay cầm về phía sau, con trượt trên rãnh cấp lực cho thanh xoắn. Thông qua lò xo làm cho thanh xoắn quay ngược chiều xoắn xuôi chiều kim đồng hồ. Cơ cấu một chiều làm móc dây buộc quay theo tạo nên mối buộc xoắn. Khi hết hành trình xoắn, người dùng chỉ cần thả lỏng tay, lò xo kéo tay cầm và con trượt về vị trí cũ, cơ cấu một chiều cho phép rãnh xoắn quay ngược lại còn móc đai vẫn giữ nguyên vị trí.

Không chỉ dễ sử dụng, dụng cụ buộc đai sắt bán tự động còn có độ bền cao do được làm hoàn toàn bằng cơ còn các loại máy buộc sắt chạy bằng điện, pin có các vi mạch điện tử rất dễ bị hỏng. Linh kiện của các máy này thường khó thay thế khi hỏng và phải tốn nhiều chi phí mới thay được. Ngoài ra, dụng cụ buộc đai sắt bán tự động còn có thể làm vật mẫu tại trường học trong bài giảng về truyền, biến đổi chuyển động và lực đàn hồi.

Để có thể sáng chế ra dụng cụ buộc đai sắt bán tự động, hai học sinh phải mất gần 4 tháng, có những chi tiết phải làm đi làm lại nhiều lần. Quỹ thời gian hạn hẹp vì là học sinh cuối cấp nên các em phải dành nhiều thời gian cho ôn tập bởi vậy việc tìm hiểu thực tế tại các công trường xây dựng trên địa bàn thành phố, trên các trang mạng đều được thực hiện ngoài giờ lên lớp. Với sự động viên của nhà trường, phụ huynh, sự hướng dẫn của giáo viên và quá trình trải nghiệm thực tế, vận dụng kiến thức bộ môn công nghệ, vật lý vào thực tế, các em đã thiết kế mô hình sau đó tìm kiếm và mua sắm vật liệu. Một số chi tiết theo kích thước của mô hình không sẵn có trên thị trường như móc buộc, cơ cấu quay 1 chiều, rãnh xoắn, con trượt,  Quốc Bảo và Phương Thảo phải nhờ thợ cơ khí gia công, sau đó các em lắp ráp, hoàn thiện dụng cụ và tiến hành thử nghiệm tại các công trình xây dựng.

Tuổi đời còn trẻ song niềm đam mê, sự cần cù, sáng tạo đã giúp Quốc Bảo và Phương Thảo thành công với sản phẩm của mình. Hy vọng, dụng cụ buộc đai sắt bán tự động sẽ là điểm xuất phát để các em tiếp tục cho ra đời những nghiên cứu khoa học công nghệ khác trong tương lai.

Hoàng Lanh