Trong những năm qua, tổ chức và hoạt động của HĐND các cấp tuy đã đạt được những kết quả nhất định góp phần tích cực thúc đẩy sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh của địa phương song cũng còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế, nhất là ở HĐND cấp xã, như việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định chưa được phát huy đầy đủ; nhiều nghị quyết ban hành chưa bảo đảm tính khả thi, phù hợp với điều kiện thực tiễn, nguyện vọng của nhân dân, chưa thể hiện rõ vị trí, vai trò của cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương; hoạt động giám sát chưa thường xuyên, chất lượng còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và sự mong mỏi của cử tri; vai trò của Thường trực HĐND, đại biểu HĐND cấp xã trong tổ chức thẩm tra các báo cáo, đề án, tờ trình, dự thảo nghị quyết trình kỳ họp HĐND cũng như các hoạt động giám sát còn thiếu, yếu, gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân chủ yếu là do cơ cấu tổ chức bộ máy chưa tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ, cơ chế hoạt động, chất lượng một số đại biểu còn nhiều bất cập, thiếu thông tin… Đây cũng là ý kiến của đa số đại biểu HĐND cấp xã.

Ông Nguyễn Như Hùng, Chủ tịch HĐND xã Nguyên Xá (Đông Hưng) và bà Vũ Thị Huấn, Phó Chủ tịch HĐND Thị trấn Thanh Nê (Kiến Xương) cùng cho rằng, khi chưa triển khai Đề án thí điểm thành lập Ban công tác HĐND cấp xã, hoạt động của HĐND cấp xã dù đã có những đổi mới song công tác chuẩn bị nội dung các kỳ họp, các vấn đề về thẩm tra, giám sát thường chỉ có Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND xã trực tiếp thực hiện; đại biểu HĐND chủ yếu làm việc kiêm nhiệm nên còn nhiều nghị quyết ban hành nội dung chưa chuẩn, chưa phát huy hết quyền hạn của cơ quan dân cử. Do đó việc thành lập thí điểm Ban công tác HĐND cấp xã là cần thiết để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động HĐND cấp xã.

Theo Đề án, thành viên của Ban công tác HĐND cấp xã gồm Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch HĐND hoạt động chuyên trách làm Trưởng ban kiêm nhiệm cùng 3 đại biểu HĐND cấp xã có chuyên môn về kinh tế - ngân sách, văn hóa - xã hội và pháp luật. Ban công tác HĐND cấp xã có nhiệm vụ tham gia chuẩn bị nội dung các kỳ họp của HĐND cấp xã; thẩm tra các báo cáo, đề án, tờ trình, dự thảo Nghị quyết do HĐND hoặc Thường trực HĐND cấp xã phân công; giúp HĐND cấp xã giám sát hoạt động của UBND, các bộ phận chuyên môn của UBND cùng cấp và giám sát các hoạt động của cơ quan Nhà nước, tổ chức và công dân trên địa bàn trong việc thi hành Hiến pháp, pháp luật, văn bản của cơ quan Nhà nước và nghị quyết của HĐND cùng cấp; tham gia các cuộc giám sát, khảo sát của Thường trực HĐND, các ban của HĐND cấp tỉnh và cấp huyện khi có yêu cầu phối hợp.

Đến nay, HĐND tỉnh đã thí điểm thành lập Ban công tác HĐND cấp xã tại 24 xã của 8 huyện, thành phố. Để hoạt động của Ban công tác HĐND cấp xã đạt hiệu quả, phát huy vai trò, trách nhiệm của người đại biểu dân cử, củng cố vị thế của HĐND cấp xã trong hệ thống chính quyền cơ sở, HĐND tỉnh đã ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của Ban công tác HĐND cấp xã trên nguyên tắc tập trung dân chủ; tổ chức tập huấn kỹ năng hoạt động cho 120 đồng chí là thành viên Ban công tác HĐND và cán bộ văn phòng của các đơn vị làm điểm. Các xã được chọn thực hiện thí điểm đã xây dựng và đang triển khai chương trình hoạt động Ban công tác HĐND cấp xã năm 2014 - 2015.

Ông Nguyễn Văn Thắng, Phó Chủ tịch HĐND xã Chí Hòa (Hưng Hà), Trưởng Ban công tác HĐND khẳng định: Việc thí điểm thành lập Ban công tác HĐND cấp xã thực hiện theo nguyên tắc tập trung dân chủ nên rất phù hợp với nguyện vọng của nhân dân.

Với các nhiệm vụ được giao, Ban sẽ góp phần nâng cao vị trí, vai trò, chức năng của HĐND xã, của đại biểu HĐND về theo dõi, quản lý mọi lĩnh vực của đời sống, nhất là các lĩnh vực đang được cử tri quan tâm như xây dựng nông thôn mới, đất đai, môi trường, văn hóa, xã hội, vừa góp phần nâng cao chất lượng các nghị quyết HĐND xã ban hành, vừa có thể giám sát, đôn đốc kịp thời việc thực hiện nghị quyết ở địa phương.

Ông Thắng cũng cho biết: Tháng 1 năm 2014, Chí Hòa đã thành lập Ban công tác HĐND xã, xây dựng được chương trình hoạt động theo từng quý, tiến hành giám sát theo kế hoạch, bước đầu phát huy hiệu quả.  

Việc Ban công tác HĐND cấp xã nhiệm kỳ 2011 - 2016 được thí điểm thành lập và đi vào hoạt động là giải pháp hữu hiệu, cần thiết giúp HĐND cấp xã thực hiện tốt hơn công tác thẩm tra các báo cáo, đề án, tờ trình, dự thảo nghị quyết, khắc phục cơ bản những tồn tại, yếu kém, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Đây là điều được cử tri đồng thuận và kỳ vọng rất nhiều.

Thu Hiền