Để hoạt động chất vấn đạt hiệu quả cao thì người hỏi phải hỏi đúng và người trả lời phải trả lời trúng vấn đề người hỏi đặt ra. Nếu đã thỏa mãn với câu trả lời thì người chất vấn dừng cuộc chất vấn, nếu chưa thỏa mãn thì dùng lý lẽ để tranh luận nhằm làm rõ vấn đề.

Đồng chí Nguyễn Anh Sơn, Phó Chủ tịch HĐND huyện Vũ Thư cho rằng: “Chất vấn và trả lời chất vấn chỉ đạt hiệu quả cao khi cả người chất vấn và người trả lời thực sự hiểu nhau, thực sự chia sẻ, thực sự vì lợi ích của cử tri, của xã hội, đặc biệt là cả hai bên phải hiểu rõ vấn đề”.

Để có thể đưa ra các quan điểm cũng như các giải pháp đúng, trúng vấn đề, sự việc đại biểu chất vấn tại kỳ họp, người đứng đầu các cơ quan chức năng phải hiểu rõ vấn đề, nắm vững chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của mình theo luật định và chính sách, pháp luật liên quan. Người chất vấn và người trả lời chất vấn cần đi thẳng vào vấn đề, khi cần thiết phải tranh luận thì luôn trên tinh thần xây dựng, cầu thị. Những vấn đề chưa tạo được sự đồng thuận, thống nhất cao thì cuối phiên chất vấn chủ tọa kỳ họp cần có kết luận rõ ràng.

Thời gian qua, tại các kỳ họp HĐND các cấp, hoạt động chất vấn đã được đổi mới cả về nội dung và hình thức, chất lượng chất vấn và trả lời chất vấn đã được nâng lên. Cử tri Nguyễn Công Thiều (xã Quang Hưng, Kiến Xương), cử tri Phạm Văn Hoằng (xã Thái Hồng, Thái Thụy) và nhiều cử tri khác cho rằng: Những năm gần đây, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp đã được HĐND các cấp chú trọng, thực hiện đạt hiệu quả cao; việc lựa chọn nội dung chất vấn đã sát vấn đề mà cử tri, xã hội quan tâm; người trả lời đã trả lời trúng vấn đề được hỏi, đáp ứng sự kỳ vọng của cử tri và nhân dân trong tỉnh.

Trong phiên thảo luận tổ trước ngày khai mạc Kỳ họp thứ 8 HĐND tỉnh khóa XV, các đại biểu tổ đại biểu huyện Vũ Thư rất tâm đắc với gợi ý của đồng chí Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh về cách chọn vấn đề để chất vấn tại Kỳ họp, đó là: Muốn tìm ra vấn đề chất vấn đúng, có trọng tâm, trọng điểm phải dựa trên ý kiến, kiến nghị của cử tri với đại biểu HĐND trong các buổi tiếp xúc diễn ra trước kỳ họp; phải luôn tự đặt ra và trả lời các câu hỏi: Chất vấn ai? Chất vấn vấn đề gì? Vì sao chất vấn? Từ những gợi ý này, tổ đại biểu huyện Vũ Thư đã cùng nhau phân tích, thảo luận và thống nhất các vấn đề sẽ chất vấn tại Kỳ họp. Cũng dựa trên các ý kiến, kiến nghị của cử tri và của các tổ chức, đơn vị qua hoạt động tiếp xúc cử tri, giám sát chuyên đề, tổ đại biểu huyện Quỳnh Phụ xác định được 2 vấn đề sẽ chất vấn lãnh đạo Công ty Điện lực Thái Bình và Sở Nội vụ.

Qua đây cho thấy, hiệu quả các cuộc tiếp xúc cử tri và hoạt động giám sát mang lại không chỉ là đại biểu HĐND nghe được, hiểu được cử tri muốn gì mà các đại biểu còn có thể dựa vào đó để đặt ra các câu hỏi có chất lượng. Bởi vậy, HĐND các cấp thời gian qua đã tăng cường hoạt động tiếp xúc cử tri để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của cử tri, tìm hiểu kỹ các thông tin và quy định của pháp luật liên quan đến nội dung chất vấn, từ đó chắt lọc, chuyển thành nội dung chất vấn mang tính xây dựng, ngắn gọn, dễ hiểu, thiết thực, rõ ràng. Đại biểu HĐND các cấp cần tích cực tham dự các buổi tiếp xúc cử tri, tham gia vào các kỳ giám sát. Vì thành công của kỳ họp, thường trực HĐND các cấp cũng rất chú trọng lựa chọn những vấn đề nổi cộm, bức xúc, cử tri đã kiến nghị nhiều lần mà chưa được giải quyết dứt điểm để đưa ra chất vấn hoặc những nội dung mà thủ trưởng các cơ quan, đơn vị đã trả lời chất vấn tại kỳ họp trước nhưng còn chung chung để tiếp tục chất vấn.

Công khai, trực tiếp trên hệ thống phát thanh, truyền hình, phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại hội trường là cách làm mà HĐND các cấp, nhất là HĐND tỉnh lựa chọn đã góp phần nâng cao chất lượng chất vấn và thành công của kỳ họp. Với cách làm này, cử tri và nhân dân có thêm điều kiện  để giám sát hoạt động của đại biểu HĐND do họ bầu ra, những vấn đề bức xúc mà họ gửi gắm có được đại biểu phản ánh tại kỳ họp hay không, trách nhiệm của các cơ quan chức năng giải quyết như thế nào? Đây cũng là biện pháp giúp cho người chất vấn và người trả lời chất vấn nêu cao trách nhiệm, ý thức trong việc chuẩn bị nội dung phát biểu tại kỳ họp.

Hiện nay, các phiên chất vấn ở kỳ họp HĐND luôn thu hút được sự theo dõi và quan tâm sâu sắc của cử tri và nhân dân. Họ rất kỳ vọng về những vấn đề bức xúc, nổi cộm của địa phương sẽ được bàn thảo, quyết định tại kỳ họp HĐND, đặc biệt là thông qua các phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Do đó, những người được chất vấn và trả lời chất vấn cần suy nghĩ và hành động có trách nhiệm để việc chất vấn và trả lời chất vấn bảo đảm chất lượng, hiệu quả, đáp ứng được nguyện vọng của cử tri.

Thu Hiền