“Tín dụng đen” diễn ra phức tạp, có xu hướng gia tăng

Đại biểu Đặng Võ Luyện, tổ Đông Hưng chất vấn Đại tá Nguyễn Văn Minh, Giám đốc Công an tỉnh với nội dung: An ninh trật tự trên địa bàn tỉnh nhìn chung được bảo đảm, tuy nhiên cử tri và nhân dân trong tỉnh vẫn băn khoăn, lo lắng vì tiềm ẩn nhiều yếu tố bất ổn, tồn tại nhiều khó khăn, thách thức. Vấn đề “tín dụng đen” và cho vay nặng lãi khá phổ biến; tội phạm xã hội theo kiểu băng nhóm có dấu hiệu gia tăng và công khai hoạt động; tình trạng cờ bạc, số đề, trộm cắp vặt... có xu hướng gia tăng. Đề nghị đồng chí Giám đốc và ngành Công an cho biết giải pháp nào để khắc phục?

Trả lời câu hỏi này, đồng chí Giám đốc Công an tỉnh cho biết: Năm 2018, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh tiếp tục bảo đảm, phạm pháp hình sự giảm 14%, tuy nhiên một số loại tội phạm còn diễn biến phức tạp. Trên địa bàn tỉnh không phát hiện tội phạm có tổ chức, hoạt động công khai, lộng hành, theo kiểu xã hội đen, tuy nhiên 43 băng, ổ nhóm có 254 đối tượng về hình sự, hoạt động đan xen, phức tạp với nhiều hành vi như: cho vay lãi suất cao, trộm cắp, cướp giật, cờ bạc... Đáng chú ý, hoạt động “tín dụng đen” tiềm ẩn hàng loạt các tội phạm, vi phạm khác kéo theo như: siết nợ, đòi nợ thuê, bảo kê, cưỡng đoạt tài sản, cố ý gây thương tích... có lúc, có nơi hoạt động gây bức xúc, người dân có đơn kiến nghị đến các cấp lãnh đạo. Tội phạm trộm cắp xảy ra 404 vụ, giảm 16% so với năm 2017, tuy nhiên còn xảy ra ở nhiều địa bàn, nhất là trộm cắp xe máy (159 vụ); trộm cắp vật nuôi, đột nhập vào nhà dân, cơ quan, công sở, doanh nghiệp có xu hướng gia tăng; xuất hiện nhiều ổ nhóm, đường dây hoạt động lưu động, liên tuyến, liên tỉnh, xuyên quốc gia, có yếu tố nước ngoài. Đặc biệt, tình trạng “tín dụng đen” diễn ra phức tạp, có xu hướng gia tăng, hoạt động ở tất cả các huyện, thành phố, không chỉ ở các thị trấn, thị tứ mà len lỏi về cả địa bàn nông thôn kéo theo nhiều hệ lụy phức tạp về an ninh trật tự tại cơ sở, gây bức xúc, lo lắng trong nhân dân. Qua công tác rà soát, toàn tỉnh có 148 công ty, doanh nghiệp hỗ trợ tài chính (trong đó có 132 công ty, doanh nghiệp được cấp phép, 16 cơ sở không được cấp phép) và 70 cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ có biểu hiện cho vay liên quan đến 29 nhóm với 117 đối tượng và 58 đối tượng khác. Năm 2018, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra 23 vụ, việc về an ninh trật tự liên quan đến cho vay nặng lãi, đòi nợ ảnh hưởng đến an ninh trật tự tại địa bàn cơ sở; 337 vụ đánh bạc, giảm 14% so với năm 2017 song tình trạng này còn diễn ra ở nhiều địa bàn với nhiều hình thức, phương thức, thủ đoạn tinh vi, rất khó phát hiện, bắt giữ.

Trước tình hình tội phạm nói trên, Công an tỉnh đã tham mưu Tỉnh ủy, UBND tỉnh ban hành các chỉ thị, kế hoạch, đề án... chỉ đạo các cấp, các ngành tăng cường công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh. Đảng ủy, Ban Giám đốc Công an tỉnh chỉ đạo đẩy mạnh công tác điều tra cơ bản nắm tình hình, dựng lên danh sách, mở hồ sơ theo dõi các công ty, doanh nghiệp, nhóm, đối tượng hoạt động liên quan đến “tín dụng đen”; thường xuyên gọi hỏi, răn đe, yêu cầu cam kết không vi phạm; tích cực thu thập, tích lũy tài liệu, chủ động dựng lại các vụ việc về an ninh trật tự đã xảy ra liên quan đến “tín dụng đen” để điều tra, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật nhằm phòng ngừa, răn đe. Đã phát hiện, điều tra, làm rõ 12 vụ, 38 đối tượng phạm tội và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”; trong đó, điều tra, khám phá 2 vụ, 3 đối tượng cho vay nặng lãi; bắt, xử lý 10 vụ, 35 đối tượng; hiện đang tập trung điều tra 13 vụ, tiếp tục mở rộng các vụ án để làm rõ hành vi cho vay nặng lãi.

Công an tỉnh cũng chỉ đạo các phòng nghiệp vụ, công an các huyện, thành phố phối hợp làm tốt công tác tuyên truyền phòng ngừa, thường xuyên thông báo phương thức, thủ đoạn hoạt động của các loại tội phạm; vận động các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh, hộ dân ven đường lắp đặt camera để phòng ngừa, đồng thời phục vụ công tác điều tra khi xảy ra các vụ việc có liên quan; tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát vũ trang, kiểm tra cơ sở kinh doanh có điều kiện; tích cực lập hồ sơ đưa đối tượng đi cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng, cơ sở cai nghiện bắt buộc. Chủ động công tác nắm tình hình, xác lập chuyên án, tập trung lực lượng đấu tranh mạnh với tội phạm hoạt động theo băng ổ nhóm, cướp, cướp giật, hoạt động lưu động, sử dụng vũ khí gây án, bảo kê, đâm thuê, chém mướn, lừa đảo, cưỡng đoạt, trộm cắp, cờ bạc... không để hoạt động lộng hành gây bức xúc. Trong năm, đã xác lập chuyên án, triệt phá 27 ổ, nhóm, 66 đối tượng hình sự; điều tra làm rõ 242 vụ trộm cắp, bắt xử lý 262 đối tượng; bắt xử lý 337 vụ với 1.634 đối tượng đánh bạc, trong đó có nhiều vụ quy mô lớn, đông đối tượng tham gia, số tiền sát phạt lên đến hàng trăm triệu đồng.

Lực lượng công an thu giữ nhiều vật liệu nổ.

Tuy đã đạt được những kết quả tích cực, song theo đồng chí Giám đốc Công an tỉnh quá trình đấu tranh, xử lý còn gặp một số khó khăn, vướng mắc đó là: tình trạng trộm cắp diễn ra phổ biến, gây bức xúc trong nhân dân nhưng tài sản ít nên mọi người không trình  báo cơ quan công an. Bên cạnh đó, việc xử lý tội phạm trộm cắp dựa vào giá trị tài sản nên hầu như các hành vi trộm cắp trong nhân dân thường xử lý hành chính nên ít có tác dụng răn đe, phòng ngừa. Nhiều đối tượng hoạt động lưu động từ địa bàn tỉnh ngoài vào nên rất khó khăn trong công tác xác minh, truy xét. Tội phạm băng nhóm thường hoạt động phức tạp, lưu động, thủ đoạn hoạt động tinh vi, phần lớn là các đối tượng có tiền án, tiền sự, ít nhiều đều có kinh nghiệm đối phó với cơ quan công an. Đối tượng cầm đầu các băng nhóm tội phạm rất tinh vi, thường tạo vỏ bọc hợp pháp, đứng đằng sau chỉ đạo các hoạt động phạm tội nên việc xử lý khó khăn.

Đối với tội phạm liên quan đến “tín dụng đen”, một số ngành chức năng, địa phương chưa phát huy được vai trò quản lý, điều hành của nhà nước. Mặc dù hệ thống các tổ chức tín dụng nhiều, ở địa bàn nào cũng có song chưa đáp ứng được nhu cầu vay vốn của các tổ chức, cá nhân trong xã hội bởi các rào cản thủ tục hành chính rườm rà, phức tạp. Các mô hình hỗ trợ vay vốn của các tổ chức trong xã hội còn ít, trong khi các tổ chức “tín dụng đen” có thể đáp ứng ngay các khoản vay nóng, ngắn hạn, do đó hoạt động “tín dụng đen” có điều kiện phát triển, gia tăng. Cùng với đó, hệ thống pháp luật còn nhiều sơ hở để các đối tượng lợi dụng. Theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015, để xử lý được hành vi cho vay nặng lãi, cơ quan điều tra phải chứng minh được mức lãi suất gấp 5 lần mức lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự và thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực này. Tuy nhiên, việc chứng minh được mức lãi suất và khoản tiền thu lợi bất chính gặp rất nhiều khó khăn do các đối tượng thường không thể hiện mức lãi suất cho vay trên giấy tờ vay mà chỉ thỏa thuận miệng với người vay. Bên cạnh đó, luật quy định khung hình phạt rất nhẹ, cao nhất là 3 năm tù, thuộc nhóm ít nghiêm trọng không được bắt giam là rất bất cập vì hành vi cho vay nặng lãi rất phức tạp, liên quan đến nhiều người, nếu không bắt giam sẽ khó khăn trong việc điều tra, thu thập tài liệu.

Trước những khó khăn, bất cập nêu trên, đồng chí Giám đốc Công an tỉnh đề nghị Tỉnh ủy, UBND tỉnh tăng cường chỉ đạo, huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia công tác phòng, chống tội phạm. Đối với tội phạm “tín dụng đen”, HĐND tỉnh kiến nghị Quốc hội nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật hình sự, dân sự có liên quan, nhất là các quy định xem xét, xử lý hoạt động “tín dụng đen” để bịt kín các kẽ hở không để các đối tượng lợi dụng, hoạt động. Các cấp, các ngành, các cơ quan thông tấn báo chí đẩy mạnh  tuyên truyền về hành vi, phương thức thủ đoạn hoạt động của tội phạm, nhất là hoạt động cho vay nặng lãi, hậu quả, hệ lụy của nó để nhân dân hiểu rõ bản chất của hoạt động này, tự phòng ngừa, tự cảnh giác, không mắc bẫy “tín dụng đen”. Lực lượng công an tăng cường công tác nắm tình hình, rà soát, phát hiện đưa vào diện quản lý các đối tượng hoạt động băng, ổ nhóm, hoạt động “tín dụng đen”; mở hồ sơ và thường xuyên tích lũy thông tin tài liệu, làm căn cứ đấu tranh, xử lý kiên quyết, xác lập chuyên án đấu tranh với các nhóm có biểu hiện hoạt động lộng hành. Chú trọng làm tốt công tác lập hồ sơ quản lý, giáo dục tại địa bàn xã, phường, thị trấn; đưa vào cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng, cơ sở cai nghiện bắt buộc. Thành lập các tổ tuần tra liên ngành tuần tra trên các tuyến địa bàn, vào các giờ cao điểm, ban đêm để phòng ngừa, phát hiện tội phạm trộm cắp tài sản. Điều tra, khám phá nhanh các vụ việc về an ninh trật tự có liên quan, chủ động điều tra, mở rộng các vụ án để xử lý, truy xét, nhằm răn đe, phòng ngừa chung.

Như vậy, tại kỳ họp thứ bảy, HĐND tỉnh khóa XVI, tổng có 5 đại biểu HĐND tỉnh chất vấn thủ trưởng 5 ngành về những vấn đề ngành quản lý. Sau mỗi phần trả lời chất vấn của thủ trưởng ngành, đồng chí Nguyễn Hồng Diên, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh phân tích, làm rõ thêm các vấn đề đại biểu chất vấn, thủ trưởng sở, ngành trả lời. Đồng chí cũng ghi nhận, đánh giá cao những nội dung đại biểu chất vấn đều là những vấn đề nóng, bức xúc cử tri và nhân dân quan tâm, đề nghị các ngành, địa phương liên quan cần tập trung giải quyết, khắc phục. Phần trả lời chất vấn của thủ trưởng các ngành nhìn chung thẳng thắn, cầu thị, nhận rõ trách nhiệm trong công tác quản lý của ngành mình, nhất là nguyên nhân, đưa ra các giải pháp khắc phục, thực hiện tốt nhiệm vụ trong thời gian tới. Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh đề nghị Văn phòng HĐND tỉnh tổng hợp các ý kiến trả lời của thủ trưởng các ngành, bổ sung vào các hệ thống giải pháp trong nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong năm 2019 và những năm tới, lấy đó làm căn cứ để các ngành, địa phương thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, kế hoạch đã đề ra.

Nguyễn Hình - Thu Hiền