Audio: 3105_thoia_quochoi_mixdown.mp3

Đại biểu Vũ Tiến Lộc - Đoàn ĐBQH tỉnh tham gia phát biểu cho rằng hiện nay nước ta đã đạt được sự ổn định tương đối vững chắc về kinh tế vĩ mô. Năm 2019 có thể sẽ là năm thứ 5 liên tiếp lạm phát được kiềm chế dưới mức 4% và với mức lạm phát cơ bản trung bình của 5 tháng đầu năm mới chỉ ở mức 1,85% thì có thể giữ được mục tiêu lạm phát Quốc hội giao. Mấy năm gần đây, Chính phủ đã có nhiều nỗ lực để điều hành tỷ giá một cách chủ động, linh hoạt và hiệu quả, đồng tiền Việt Nam trong hai năm gần đây đã nằm trong nhóm đồng tiền ổn định nhất ở châu Á, góp phần nâng cao tín nhiệm quốc gia, bất chấp những sức ép rất lớn từ cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đang diễn ra ngày càng căng thẳng. Một thành tựu nổi bật khác là nợ công đã được đưa xuống mức 58,4% trong năm 2018. Với đà này, nếu Chính phủ tiếp tục giảm nợ công xuống dưới 55% GDP trong những năm tới thì tăng trưởng kinh tế có thể còn tăng cao hơn nữa.

Đại biểu cho rằng hiện nay, nhiều đánh giá dự báo của các tổ chức quốc tế có uy tín cho thấy tăng trưởng kinh tế trên thế giới vẫn đang tiếp tục yếu đi và tác động tiêu cực đến khu vực kinh tế đối ngoại của chúng ta. Xuất khẩu trong 5 tháng đầu năm 2019 đã chậm lại so với cùng kỳ năm trước, vốn đầu tư mới có tăng lên, đặc biệt là luồng vốn đầu tư từ Trung Quốc. Nhưng việc giải ngân vốn đầu tư theo kiểu "tiền tươi thóc thật" của cả khu vực kinh tế trong nước lẫn FDI đều đang chậm lại. Xu hướng này sẽ khiến cho mục tiêu tăng trưởng 6,8% trong năm nay vẫn là một thách thức không nhỏ. Cùng với đó là tốc độ cải cách thể chế vẫn còn chậm và chưa đạt được như kỳ vọng, chắc chắn sẽ ảnh hưởng lớn tới triển vọng phát triển dài hạn của nền kinh tế.

Công cuộc cải cách thể chế cắt giảm thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh dù đã đạt được một số kết quả tích cực nhưng chưa để lại nhiều dấu ấn đậm nét mang ý nghĩa bứt phá như yêu cầu của Thủ tướng và Chính phủ. Nước ta có tiến bộ so với chính mình nhưng vẫn chưa khép lại được khoảng cách với bạn bè và đối tác trong cuộc đua toàn cầu về môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh. Theo xếp hạng của Ngân hàng Thế giới và Diễn đàn Kinh tế thế giới năm 2018, Việt Nam đã tụt hạng so với năm 2017. Chính phủ đặt mục tiêu đưa nước ta vào nhóm 4 nền kinh tế hàng đầu trong Asean vào năm 2020 về môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh nhưng hiện tại chúng ta mới đang ở hạng thứ 5 và 7.

Thủ tướng và Chính phủ đã rất nỗ lực trong thúc đẩy cải cách và mở mang thị trường. Các hoạt động ngoại giao như con thoi của Thủ tướng để thúc đẩy các hiệp định thương mại tự do thế hệ là ví dụ điển hình. Nhưng tình trạng "trên nóng dưới lạnh" vẫn chưa được khắc phục triệt để. Lạnh ở đây không chỉ ở một số địa phương mà còn ngay ở cấp bộ, ngành chưa dành đủ thời gian và tâm lực cho cải cách thể chế do còn đa mang quá nhiều dịch vụ công và thủ tục hành chính, ít chịu chuyển giao cho thị trường và phân cấp cho các địa phương. Cơ chế xin cho vẫn tồn tại, luật pháp vẫn còn chồng chéo, không nhất quán, tiềm ẩn nhiều rủi ro, bó tay, bó chân các địa phương và doanh nghiệp. Cách làm thể chế hiện nay vẫn là Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành tự rà soát, tự đề xuất các biện pháp cắt giảm thủ tục nhưng không dễ gì để mọi người có thể tự “lấy đá ghè chân mình”. Cách làm đó ít mang lại hiệu quả và khó tạo ra đột phá.

Đại biểu đề nghị nên có cách tiếp cận khác đó là Chính phủ cần tiếp tục tạo áp lực mạnh mẽ hơn từ trên xuống theo tinh thần Nghị quyết số 19 và Nghị quyết số 02. Trên tinh thần lắng nghe ý kiến từ cơ sở lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo, lấy các chuẩn mực quốc tế tiên tiến làm khuôn mẫu, lấy thực tiễn tốt làm gương soi, không cố gò các mô hình kinh doanh trong thời đại kinh tế số theo khả năng quản lý. Quản lý phải nương theo và làm bệ đỡ thúc đẩy tự do sáng tạo và đề cao trách nhiệm trong kinh doanh. Bảo đảm quyền tự do kinh doanh của người dân là mục tiêu, quản lý nhà nước chỉ là phương tiện. Đề nghị giao cho các tổ chức độc lập, các hiệp hội doanh nghiệp, địa phương, cơ sở tiến hành rà soát tổng thể môi trường kinh doanh để kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ tập trung khắc phục ngay những điểm nghẽn trong môi trường kinh doanh, trong hệ thống pháp luật. Trong từng bộ, ngành đề nghị giao rà soát cắt giảm thủ tục hành chính cho các bộ phận độc lập thay vì để các cơ quan trực tiếp cấp giấy phép tiến hành rà soát và đề xuất cắt giảm giấy phép theo kiểu “vừa đá bóng, vừa thổi còi” như hiện nay. Đề nghị cần tiến hành tổng kết các mô hình và thực tiễn cải cách thành công ở các bộ, ngành, địa phương để nhân rộng trong cả nước. Quốc hội có chương trình giám sát chuyên đề về công tác xã hội hóa dịch vụ công và việc phân cấp, phân quyền trong các cơ quan quản lý hành chính của các bộ, ngành để thúc đẩy mạnh mẽ công tác này.

Vũ Sơn Tùng

Văn phòng Đoàn ĐBQH tỉnh