Ðáng lo ngại là các nền kinh tế "đầu tàu" như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản đều đang lâm vào khó khăn. Trong khi đó, cuộc khủng hoảng nợ công tại châu Âu đang có nguy cơ bùng phát trở lại và tỷ lệ nợ công tại các nước phát triển vẫn đang cản bước tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Các nền kinh tế lớn khó khăn

Một thách thức lớn đối với kinh tế toàn cầu hiện nay là các nền kinh tế lớn vốn là động lực tăng trưởng của kinh tế toàn cầu đang lâm vào khó khăn. Do những bất đồng giữa Nhà trắng và Quốc hội, nước Mỹ đã không tìm được giải pháp thỏa đáng cho vấn đề ngân sách. Theo đó, chương trình cắt giảm ngân sách tự động 85 tỷ USD của nước này bắt đầu có hiệu lực kể từ ngày 1-3 vừa qua. Ðiều này không chỉ có nguy cơ đẩy kinh tế Mỹ vào cảnh tái suy thoái, mà còn tác động tiêu cực đến hầu hết các nền kinh tế lớn trên thế giới.

Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cảnh báo rằng, chương trình cắt giảm chi tiêu sẽ khiến tốc độ tăng trưởng kinh tế của Mỹ sẽ giảm ít nhất 0,5%, còn hãng đánh giá tín nhiệm Standard & Poor’s cho rằng, kinh tế Mỹ sẽ chỉ tăng trưởng 2% trong năm nay, giảm so với mức dự báo 2,7% được đưa ra trước đó. Kinh tế Mỹ tăng trưởng chậm lại sẽ khiến một loạt các nền kinh tế khác vốn phụ thuộc vào xuất khẩu như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Ðộ... cũng khó khăn theo, vì bị thu hẹp thị trường xuất khẩu.

Một khó khăn lớn nữa với kinh tế thế giới là Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và là động lực tăng trưởng quan trọng của toàn cầu, đã và đang tiếp tục giảm tốc. Tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc năm 2012 đã xuống mức thấp nhất trong 13 năm qua là 7,8%. Tuy nhiên, theo Báo cáo công tác của Chính phủ Trung Quốc, nước này chỉ đặt mục tiêu tăng trưởng năm 2013 ở mức khoảng 7,5%. Theo các nhà phân tích, việc nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đề ra mục tiêu tăng trưởng ở mức 7,5% năm thứ hai liên tiếp sẽ đặt ra những khó khăn mới về thị trường đầu tư, xuất khẩu đối với các nền kinh tế khác.

Nợ công tăng gây nhiều hệ lụy

Trong khi đó, nợ công của các nền kinh tế lớn được dự báo sẽ tiếp tục tăng trong năm 2013 này và kéo theo nhiều hệ lụy. Báo cáo "Triển vọng vay mượn chính phủ các nước trong Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) 2013" cảnh báo rằng, nợ công của các nước thành viên tổ chức này tiếp tục tăng trong năm 2013; tăng từ mức 19,8 nghìn tỷ USD của năm ngoái, lên khoảng 19,9 nghìn tỷ USD trong năm nay. Tỷ lệ nợ của chính phủ trong toàn bộ khối OECD dự kiến tăng lên hoặc duy trì ở mức cao trong những năm tới. Nợ công cao đang gây nhiều hệ lụy với các nền kinh tế, như làm giảm nguồn vốn đầu tư toàn cầu, suy giảm uy tín của các chính phủ, cản trở đà tăng trưởng kinh tế...

Tờ Thời báo Tài chính của Anh vừa đưa ra nhận định rằng, dòng vốn đầu tư toàn cầu đã sụt giảm mạnh do khủng hoảng nợ công châu Âu - nơi có nhiều nước là thành viên OECD. Theo đó, trong năm 2012, các khoản cho vay và đầu tư giữa các quốc gia chỉ đạt 4.400 tỷ USD, giảm đáng kể so với mức 11.800 tỷ USD của năm 2007. Phần lớn sự sụt giảm trên bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng nợ công tại Khu vực đồng ơ-rô (Eurozone).

Một thách thức mới khác của kinh tế toàn cầu, đó là nguy cơ tái khủng hoảng tài chính lại đe dọa Eurozone, đặc biệt là sau cuộc bầu cử QH I-ta-li-a. Các chuyên gia kinh tế cảnh báo, bất ổn chính trị tại I-ta-li-a có nguy cơ làm chệch hướng những cải cách đã có ở nước này, đẩy châu Âu vào một vòng xoáy khủng hoảng mới. Bởi I-ta-li-a là nền kinh tế lớn thứ ba trong Eurozone, đồng thời là một "con nợ" khổng lồ, với khoảng 2.600 tỷ USD.

Theo OECD, gánh nặng nợ công đang làm giảm niềm tin của người dân vào chính phủ, gây phức tạp cho việc thực hiện các chương trình bảo hiểm của nhà nước. Vì vậy, việc huy động một lượng vốn lớn để trang trải các nghĩa vụ nợ với chi phí thấp vẫn là mối thách thức to lớn đối với chính phủ nhiều nước. Nhiều nước dự tính phải trả các món nợ dài hạn với khối lượng tương đối lớn trong năm 2013. Ðối với toàn bộ khối OECD, chính phủ các nước cần phải tái cấp vốn với số lượng 30% dư nợ dài hạn trong ba năm tới.

Tình trạng nợ công cao và tiếp tục tăng cũng là một nguyên nhân cơ bản "cản bước" tăng trưởng của kinh tế toàn cầu. Trong báo cáo "Triển vọng kinh tế" công bố mới đây, OECD nhận định, tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ sụt giảm mạnh trong năm 2013 và cuộc khủng hoảng nợ công ở Eurozone hiện vẫn là mối đe dọa lớn nhất đối với nền kinh tế thế giới. OECD đã hạ triển vọng tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm nay xuống còn 1,4%, từ mức 2,2% dự báo trước đó.

Theo Nhân dân