Các cuộc đàm phán FTA giữa EU và Ấn Độ được khởi động từ năm 2007, song bị đình chỉ vào năm 2013. Tiến trình đàm phán trì hoãn nhiều năm được cho là do New Delhi không muốn giảm thuế đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ EU, còn Brussels miễn cưỡng cân nhắc nới lỏng hạn chế thị thực đối với các chuyên gia của Ấn Độ. Phải đến năm 2022, các cuộc đàm phán về FTA mới được nối lại, sau khi hai bên nhất trí tháo gỡ rào cản về thuế quan và phi thuế quan.

EU vốn là một trong những đối tác thương mại hàng đầu của Ấn Độ, ngay cả trong giai đoạn đàm phán FTA “giậm chân tại chỗ”. Hiện EU là đối tác thương mại lớn nhất của Ấn Độ, với kim ngạch thương mại song phương đạt khoảng 137 tỷ USD năm 2023. Với mong muốn thâm nhập sâu hơn vào thị trường rộng lớn của Ấn Độ, EU đang thúc đẩy FTA nhằm giảm rào cản đối với các mặt hàng của khối, như ô-tô, rượu vang, nông sản...

Trong khi đó, Ấn Độ là đối tác thương mại lớn thứ 9 của EU, có nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới mong muốn EU đầu tư nhiều hơn vào các lĩnh vực, như năng lượng sạch, cơ sở hạ tầng, quản lý nguồn nước... Trong bối cảnh việc làm cho người lao động của quốc gia đông dân nhất thế giới là bài toán khó, thì việc khoảng 6.000 công ty châu Âu hiện diện tại Ấn Độ đang tạo khoảng 8 triệu việc làm, cả trực tiếp và gián tiếp, giúp vơi đi phần nào gánh nặng của Chính phủ Thủ tướng Modi.

Những năm qua, Ấn Độ đã ký nhiều FTA, cả song phương và đa phương, nổi bật là với Australia, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Hiệp hội Thương mại tự do châu Âu (EFTA), gồm Na Uy, Thụy Sĩ, Iceland và Liechtenstein. Theo một số chuyên gia, các FTA nêu trên có phạm vi hạn chế và quy định ít phức tạp hơn so với FTA giữa Ấn Độ và EU. Dù vậy, việc đạt được các thỏa thuận này vẫn cho thấy New Delhi cởi mở và sẵn sàng thúc đẩy tự do hóa thương mại.

Còn với EU, chỉ vài tháng qua, khối 27 thành viên liên tiếp đạt những bước tiến quan trọng, trong đó có hoàn tất đàm phán FTA với Khối thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR), nâng cấp FTA với Mexico và tái khởi động đàm phán FTA với Malaysia.

Thống nhất mục tiêu đạt FTA giữa EU-Ấn Độ vào năm nay là thành quả nổi bật trong chuyến thăm Ấn Độ của Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen vừa qua. Chuyến thăm đầu tiên tới một quốc gia ngoài khối trong nhiệm kỳ mới không chỉ của bà Leyen, mà cả các Ủy viên EU, cho thấy mức độ quan tâm của khối đối với Ấn Độ. Thủ tướng Modi nhận định đây là “chuyến thăm chưa từng có” và là bước tiến quan trọng trong quan hệ Ấn Độ-EU.

Quyết định đẩy nhanh hoàn tất FTA được đưa ra ngay trước vòng đàm phán tiếp theo dự kiến diễn ra tại Thủ đô Brussels của Bỉ vào giữa tháng 3 này. Bà Leyen nhận định nhiệm vụ này không dễ dàng, song nhấn mạnh đây là thời điểm thích hợp. Theo bà Leyen, cả EU và Ấn Độ đều đang tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Nỗ lực cải thiện khả năng tiếp cận thị trường và giải quyết các rào cản thương mại cũng có thể trở thành “bệ phóng” để hai bên đẩy mạnh hợp tác trong những lĩnh vực tiềm năng, như chất bán dẫn, công nghệ sạch, trí tuệ nhân tạo (AI)...

Theo Nhân Dân