Người lao động Việt Namon> đi làm việc tại Hàn Quốc theo Chương trình cấp phép việc làm cho lao động nước ngoài (Chương trình EPS) hàng năm chuyển về nước khoảng 600 triệu đô la Mỹ, đã giúp nhiều gia đình thoát nghèo, ổn định cuộc sống. Nhưng trước tình trạng nhiều lao động Việt Nam làm việc tại Hàn Quốc không về nước đúng thời hạn hợp đồng mà ở lại làm việc, cư trú bất hợp pháp đã khiến phía Hàn Quốc tạm thời chưa thực hiện ký gia hạn bản ghi nhớ về hợp tác lao động Việt Nam - Hàn Quốc giai đoạn 2012 - 2014. Vì vậy, cơ hội để mỗi năm đưa 15.000 lao động Việt Namon> sang Hàn Quốc sẽ không thực hiện được.

Theo thống kê của phía Hàn Quốc, đến hết năm 2012, tỷ lệ lao động Việt Nam hết hạn hợp đồng không về nước mà ở lại làm việc, cư trú bất hợp pháp chiếm trên 50%. Tại Thái Bình, năm 2012 chỉ có 88 lao động về nước trong tổng số 407 lao động hết hạn hợp đồng. Chương trình EPS tạm dừng không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến hơn 12.000 lao động mà còn khiến hàng vạn người lao động khác đã học tiếng Hàn hết cơ hội đi làm việc tại Hàn Quốc. Anh Nguyễn Hữu Tùng (thôn Tân Duyên, xã Tân Lập, Vũ Thư) đã học nghề, có chứng chỉ tiếng Hàn gần một năm nay nhưng vẫn phải chờ đợi cơ hội, giãi bày: “Rất mong gia đình và người thân vận động con em mình về nước đúng hạn ghi trong hợp đồng để những người như tôi được sớm sang Hàn Quốc làm việc”.

Theo ông Nguyễn Bá Hải, đại diện Trung tâm Lao động ngoài nước (Bộ Lao động - TBXH) thì nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc người lao động Việt Nam “bám trụ” lại nước bạn là vì lợi ích kinh tế. Hiện Hàn Quốc là một trong những nước có nhu cầu tiếp nhận một lực lượng lao động người nước ngoài lớn và trả lương khá cao (từ 1.000 - 1.200 USD/tháng). Ông cho biết, nước bạn có chính sách rất tốt để thu hút lao động người nước ngoài như người lao động nào thực hiện đúng theo hợp đồng đã ký thì trong vòng 6 tháng có thể thi tiếng Hàn, đạt yêu cầu sẽ được quay lại làm việc, còn người nào trong thời gian 5 năm mà chưa chuyển chủ thì sau 3 tháng có thể làm hồ sơ quay lại không phải thi tiếng Hàn. Nhưng với những người lao động cố tình ở lại làm việc và cư trú bất hợp pháp thì bị mất không ít quyền lợi như: phía Hàn Quốc không chịu trách nhiệm chi trả bảo hiểm khi người lao động gặp tai nạn lao động, tai nạn giao thông… và sau 5 năm bị trục xuất về nước mới có cơ hội quay lại làm việc.

Hết hạn hợp đồng làm việc tại Hàn Quốc, chị Trần Thị Lan (xã Tân Lập, Vũ Thư) đã về nước dùng tiền tích cóp được mua đất, xây ngôi nhà 3 tầng khang trang, mở cửa hàng bán điện thoại di động. Sau đó chị tiếp tục thi tiếng Hàn, đạt yêu cầu và được chấp nhận quay lại Hàn Quốc làm việc. Lần thứ hai chị cũng chủ động về nước đúng thời hạn quy định. Chị chia sẻ: Lần này về nước tôi lên kế hoạch sinh em bé, khi con cứng cáp tôi lại thi tiếng Hàn để được tiếp tục sang Hàn Quốc làm việc.

Những lao động Việt Nam vì cái lợi trước mắt ở lại và cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc không chỉ tự đánh mất quyền lợi sau này của mình mà còn làm xấu hình ảnh đất nước, con người Việt Nam, ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng được đi làm kinh tế của hàng vạn lao động trong nước.

Để tăng cường công tác quản lý người lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài, khắc phục tình trạng nêu trên và để lao động Thái Bình tiếp tục có cơ hội được đi làm việc tại Hàn Quốc, góp phần tạo việc làm, giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội, ngày 26/3/2013, UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 04/CT-UBND về việc tăng cường các biện pháp chỉ đạo thực hiện Chương trình hợp tác lao động Việt Nam - Hàn Quốc và vận động lao động hết hạn hợp đồng lao động tại Hàn Quốc về nước đúng thời hạn. Chỉ thị nhấn mạnh một số giải pháp cần tập trung thực hiện: Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật và những thông tin cần thiết về xuất khẩu lao động nói chung, đặc biệt là xuất khẩu lao động sang thị trường Hàn Quốc. Nêu những gương cá nhân, tập thể thực hiện tốt, đồng thời tạo dư luận phê phán những vi phạm trong công các xuất khẩu lao động; ngăn chặn kịp thời những thông tin thất thiệt làm thiệt hại đến người lao động cũng như kế hoạch xuất khẩu lao động của tỉnh. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền và đoàn thể các cấp; triển khai thực hiện các biện pháp theo quy định của pháp luật để người lao động có nguyện vọng và đủ điều kiện có cơ hội được đi làm việc tại Hàn Quốc.

Thái Bình có 959 lao động tại Hàn Quốc phải về nước trong hai năm 2012 và 2013 (năm 2012 là 407 người, năm 2013 là 552 người). Năm 2012 đã có 88 người về nước. Thực hiện Chỉ thị số 04 của UBND tỉnh, Sở Lao động - TBXH đã phối hợp với các đoàn thể thành lập tổ công tác tuyên truyền, vận động lao động hết hạn hợp đồng về nước và triển khai xuống cơ sở, yêu cầu các xã, phường, thị trấn tổ chức cho các gia đình có con em đi lao động tại Hàn Quốc cam kết vận động con em về nước đúng thời hạn hợp đồng. Từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh đã vận động được 153 người lao động về nước. Nếu tính cả năm 2012 thì toàn tỉnh đã có 241 lao động về nước, đạt tỷ lệ 25,1%.

Với những nỗ lực của cả nước nói chung, Thái Bình nói riêng và từ phía Hàn Quốc, hy vọng cánh cửa đi làm việc tại xứ sở Kim chi theo Chương trình EPS sẽ sớm được mở lại, mang đến niềm vui cho hàng vạn lao động Việt Namon>.

Bài, ảnh: Thu Hiền