Làng rèn An Tiêm, xã Thụy Dân là một trong những làng rèn lâu đời nhất Việt Nam. Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, hơn 700 năm qua những nghệ nhân nơi đây vẫn giữ lửa nghề. Theo tư liệu để lại, nghề rèn làng An Tiêm có từ năm 1288, khi Hưng Đạo Đại Vương lập doanh trại ở nơi đây để chuẩn bị sản xuất, tu sửa vũ khí cho quân đội đánh giặc Nguyên Mông. Thuở ấy, trong 5 người phụ trách đứng đầu xưởng rèn có đến 4 người ở làng An Tiêm. Vì nghề rèn góp công lớn trong chiến thắng giặc Nguyên Mông thời kỳ đó nên được vua Trần Nhân Tông sắc phong cho 5 người là Ngũ vị tổ sư nghề rèn. Nghề rèn An Tiêm cũng bắt đầu từ đó và phát triển cho đến ngày nay. Tuy nhiên, vì nhiều lý do mà đến nay nghề rèn truyền thống cũng mai một khá nhiều. 

Sinh ra và lớn lên từ làng nghề rèn truyền thống, cũng như bao thế hệ nơi đây, anh Ngô Thanh Quang thấu hiểu và trân trọng những giá trị cha ông để lại. Bằng tình yêu, nhiệt huyết, anh đã gìn giữ, tiếp nối và đưa nghề rèn truyền thống ngày một phát triển. Xuất phát điểm từ một hộ sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ, anh Quang đã thành lập Công ty TNHH Sản xuất và thương mại tổng hợp Quang Dương, đầu tư hàng chục tỷ đồng mua sắm máy móc hiện đại phục vụ sản xuất, tạo việc làm ổn định cho 12 lao động với thu nhập bình quân 12 triệu đồng/người/tháng. Không dừng lại ở chứng nhận OCOP 4 sao năm 2020, sản phẩm dao của cơ sở đã xuất khẩu sang Đức - một trong những thị trường cực kỳ khó tính và một số quốc gia khác như Pháp, Bỉ, Hà Lan...

Kể về hành trình đưa dao “xuất ngoại”, anh Quang chia sẻ: Sản phẩm dao của tôi được chứng nhận sản phẩm tiêu biểu cấp tỉnh năm 2013, 2016. Thông qua bài viết giới thiệu tôi đăng tải trên mạng xã hội, vượt qua nửa vòng trái đất, khách hàng người Đức liên hệ và tìm về tận xưởng tìm hiểu quy trình sản xuất, chất lượng dao, sau đó đưa mẫu và đặt hàng tôi sản xuất. Qua quá trình hợp tác, trao đổi, tôi đã không ngừng tìm tòi, cải tiến mẫu mã, hoàn thiện chất lượng để phù hợp với yêu cầu, thị hiếu khách hàng. Tháng 3/2018, lô hàng đầu tiên được xuất khẩu sang Đức bằng đường chính ngạch. Không ngừng nâng cao chất lượng, từ cuối năm 2023 đến nay, sản phẩm dao của tôi đã đứng vững trên thị trường Đức và mở rộng sang các nước như Pháp, Bỉ, Hà Lan, trung bình mỗi tháng xuất hơn 6.000 sản phẩm, được người tiêu dùng đánh giá cao. 

Hiện tại, Công ty TNHH Sản xuất và thương mại tổng hợp Quang Dương sản xuất 5 loại dao chính xuất khẩu sang Đức với giá thành từ 2 - 10 triệu đồng/bộ tùy thuộc chất liệu, chất lượng dao. Theo chia sẻ của anh Quang, dao xuất khẩu chủ yếu sử dụng thép carbon, trải qua nhiều bước như đánh nóng tạo phôi, đàn, trôi, mài... theo phương thức bí truyền làng nghề và của riêng người thợ để tạo nên thành phẩm. Dao làm từ thép carbon có điểm mạnh là sắc bén và khả năng giữ độ sắc lâu, tuy nhiên sẽ bị han gỉ nếu không sử dụng, bảo quản đúng cách. Nhờ kinh nghiệm của người thợ trong quá trình chọn thép, xử lý nhiệt, xử lý bề mặt... cùng những hướng dẫn sử dụng đi kèm, sản phẩm của Công ty đã hạn chế han gỉ so với dao thủ công truyền thống trên thị trường. 

Anh Quang cho biết thêm: Thị trường Đức được đánh giá là một trong những thị trường khó tính với những yêu cầu, đòi hỏi rất khắt khe từ nguồn gốc thép đến các khâu sản xuất, hoàn thiện sản phẩm. Với sản phẩm truyền thống của làng nghề, máy móc có hiện đại tới đâu cũng không thể thay thế được con người. Máy móc chỉ có thể hạn chế sai số về thông số kỹ thuật như chiều dài, trọng lượng... còn chất lượng dao được quyết định bởi đôi bàn tay, trí óc và cả kinh nghiệm lão luyện của người thợ. Trước đây, Công ty sản xuất từ 3.000 - 4.000 sản phẩm/ngày phục vụ thị trường nội địa với khoảng 40 lao động thì giờ tôi duy trì 12 lao động là những “tinh hoa” của làng nghề để tập trung sản xuất sản phẩm xuất khẩu với chất lượng tốt nhất. 

“Nhìn những sản phẩm do chính mình làm ra, từ làng An Tiêm hiện diện trên trang web quốc tế tôi không khỏi vinh dự, tự hào. Đó không chỉ là minh chứng cho những nỗ lực không mệt mỏi của cá nhân mà còn là sự khẳng định đầy tự hào của thương hiệu, tinh hoa làng nghề vươn tầm thế giới” - anh Quang chia sẻ.

Hiện tại, Công ty TNHH Sản xuất và thương mại tổng hợp Quang Dương sản xuất 5 loại dao chính xuất khẩu sang Đức.

Ngân Huyền