Cải lương: Hào quang và tiếc nuối
NSND Lệ Thủy và con trai - ca sĩ, nhà sản xuất âm nhạc Dương Đình Trí.
Lời rằng “một kiếp” cũng là lời chung
NSND Lệ Thủy vừa ra mắt công chúng hồi ký NSND Lệ Thủy - Một kiếp cầm ca, sinh ra để hát. Nhưng không giống với hồi ký của các nghệ sĩ liên tiếp ra mắt thời gian gần đây, nghệ sĩ gạo cội của sân khấu cải lương này đã chọn làm hồi ký theo một cách rất hiện đại: Làm bằng hình ảnh và phát sóng trên YouTube thành nhiều tập để có thể tiếp cận đến công chúng nhiều hơn và cũng dễ tra cứu hơn. Toàn bộ cuộc đời cầm ca của NSND Lệ Thủy sẽ được gói vào 32 tập phim, mỗi tập trên dưới 60 phút. Ở góc độ thời lượng mà nói, đây quả là một công trình đồ sộ, kỳ công hơn nhiều so với những cuốn hồi ký thông thường. Và khi xem tập đầu tiên ra mắt trên YouTube sáng 1-12 vừa qua, khán giả có thể thấy hết sự kỳ công của ê kíp để khắc họa chân dung một nghệ sĩ, nhưng cũng là bức tranh chung của nghệ thuật cải lương 60 năm qua.
60 năm trước, Lệ Thủy giống như hầu hết các đào, kép cùng thời, đều trải qua một tuổi thơ cơ cực, nhờ giọng ca được gia nhập gánh hát, nhận những người thầy đi trước là ba, má và bắt đầu những tháng ngày lang thang, rong ruổi đi diễn khắp các tỉnh miền Nam. Rồi cô đào tài sắc ấy đã tỏa sáng, chiếm trọn hào quang sân khấu trong suốt mấy chục năm. Những năm 1980 đến tận cuối những năm 1990, nghệ thuật cải lương được hâm mộ cuồng nhiệt ở khắp cả nước và những nghệ sĩ cải lương miền Nam thực sự trở thành “sao” trong mắt công chúng. Hình ảnh, băng đĩa của họ được săn đón khắp nơi. Tiếng hát cải lương của các nghệ sĩ như NSND Lệ Thủy đã truyền lửa đến nghệ sĩ ở nhiều vùng miền, tạo nên thời hoàng kim thật sự của sân khấu cải lương khắp cả nước. Nhưng rồi sau đó, nghệ thuật cải lương dần dần không còn giữ được sức nóng như trước, các đoàn hát hết thời, nghệ sĩ cũng không tránh khỏi những cuộc đổi thay mang tính quy luật...
NSND Lệ Thủy chia sẻ khi ra mắt hồi ký rằng: “Với riêng gia đình chúng tôi, hồi ký đó như là một gia tài để lưu lại giọng hát, hình ảnh, những kỷ niệm đẹp trong đời đi hát của tôi để con cháu trong nhà sau này có dịp coi lại biết ông bà mình đã có một thời như thế”. Mặc dù là hồi ký bằng hình ảnh của một cá nhân nghệ sĩ, song chắc chắn đây cũng sẽ là tư liệu quý về nghệ thuật cải lương nói chung qua 60 năm. “Cải lương phong ba giữa chợ đời/ Đời ta trọn kiếp đa mang/ Con tằm vương tơ qua bao thăng trầm của nghiệp cầm ca/ Nước mắt vinh quang ơn đời ban cho tiếng hát, lời ca”... Những lời ca tự sự của NSND Lệ Thủy mở đầu tập phim về đời mình cũng là lời chung cho các nghệ sĩ cùng thế hệ, cũng như một thời đầy biến động của nghệ thuật cải lương nói chung.
Hoài niệm và...?
Dù trong hồi ký của NSND Lệ Thủy chủ yếu là “nốt vui” vì bà là nghệ sĩ may mắn khi tài năng được tỏa sáng, được công chúng yêu thương đến tận sau này và có một đời sống riêng tư hạnh phúc, nhưng cảm xúc hoài niệm, tiếc nuối vẫn là điều khó tránh khỏi khi nhắc về một giọng ca vàng son quá vãng. Đó là cảm giác chung của những người yêu mến cải lương, từng biết đến thời hoàng kim và chứng kiến những thờ ơ của phần đông khán giả hiện tại. Đồng điệu với đó là hình ảnh những nghệ sĩ cải lương, gánh hát luôn phải day dứt với gánh nặng cơm áo trong bộ phim vừa đoạt giải Bông sen Vàng Song Lang cứ ám ảnh người xem.
NSND Thanh Hương, diễn viên của Nhà hát Cải lương Hà Nội, một nghệ sĩ con nhà nòi, trải qua đủ thăng trầm với cải lương, cũng từng xuýt xoa rằng: “Khó khăn hiện nay là khó khăn chung của sân khấu truyền thống, không riêng gì cải lương nhưng nhiều khi đi diễn, thấy vắng khán giả chúng tôi vẫn cứ buồn tủi lắm. Còn về đời sống, nghệ sĩ truyền thống hầu như ai cũng phải “chân ngoài dài hơn chân trong”, làm đủ việc để kiếm sống”.
Trong cuốn Câu chuyện cải lương: Thật và Đẹp mới ra mắt, 24 nhân vật - những người mà tên tuổi nhắc đến thôi là đã đủ gợi lên cả một thời kỳ sân khấu trong lòng khán giả yêu cải lương như: Trần Ngọc Giàu, Kim Cương, Kim Tử Long... - đã kể cách mà họ bị cải lương lay động. Từ ký ức của họ, đời sống cải lương hiện ra thật và đẹp, nhưng sau cùng vẫn là những tiếc nuối. Họ hy vọng cải lương sẽ tìm lại được hào quang của mình bằng những tác phẩm thực sự chất lượng.
Đã qua thời kỳ đẹp nhất, vậy cải lương hôm nay sẽ là gì ngoài những tiếc nuối và khó khăn? Câu trả lời chắc chắn không dễ nhưng với những lay động mà các tác phẩm lấy cảm hứng từ nghệ thuật cải lương đang mang lại cho công chúng trong thời gian qua, hy vọng sẽ vẫn tiếp tục có những nghệ sĩ, khán giả “chậm lại” để đồng cảm, để cùng nhau vực dậy cải lương. Đặc biệt, loại hình kịch hát này, theo Giáo sư Trần Văn Khê, từ tên gọi đã mang ý nghĩa của một sự đổi mới cho tốt hơn, cải cách cho tốt hơn. Với ý nghĩa ấy, không có lý gì chúng ta không mong đợi sự hồi sinh của cải lương trong đời sống nghệ thuật nước nhà.
Theo hanoimoi.com.vn
Tin cùng chuyên mục
- Vịnh Hạ Long xuất hiện trong phim của Hollywood 21.09.2023 | 15:05 PM
- "Jurassic Park" ba thập niên chinh phục khán giả 05.07.2023 | 10:47 AM
- Phát sóng rộng rãi bộ phim “Việt Nam - Tổ quốc nhìn từ biển” 24.11.2022 | 09:29 AM
- Công diễn, báo cáo hội đồng nghệ thuật vở chèo "Thiên duyên huyền tích" 29.09.2022 | 15:35 PM
- Nỗ lực phục hồi, phát triển sân khấu truyền thống 07.09.2022 | 08:54 AM
- Loạt điểm đến xuất hiện trong bom tấn Eternals 28.12.2021 | 09:30 AM
- Phim gây tranh cãi “Titane” giành giải Cành cọ vàng 18.07.2021 | 20:44 PM
- Emmy 2021 công bố danh sách đề cử, lễ trao giải sẽ hạn chế khán giả 15.07.2021 | 09:30 AM
- Disney làm phim về văn hóa Colombia 13.07.2021 | 09:03 AM
- Fast and Furious thu về 500 triệu USD trên toàn cầu - phim ăn khách nhất mùa dịch 09.07.2021 | 08:09 AM
Xem tin theo ngày
-
Phấn đấu đạt mức cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ kế hoạch năm 2023
- Thái Bình: GRDP ước tăng 7,72% so với cùng kỳ năm 2022
- Tiếp tục tham mưu sắp xếp tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị
- Khẩn trương khắc phục hậu quả mưa lớn gây ra
- Đồng chí Nguyễn Tiến Thành, Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh: Thăm, tặng quà thiếu niên, nhi đồng nhân dịp tết Trung thu
- Đồng chí Nguyễn Khắc Thận, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh thăm, tặng quà thiếu nhi xã Phú Lương nhân dịp tết Trung thu
- Thống nhất thông qua danh sách 133 tập thể, cá nhân đề nghị khen thưởng các cấp
- Chuẩn bị tổ chức giao lưu văn hóa – kết nối doanh nghiệp Việt Nam – Hàn Quốc “Thai Binh Homecoming Day”
- Tăng cường công tác tiếp dân, đối thoại trực tiếp với dân
- Họp Thường trực Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tỉnh