Các vụ tiến công liều chết nhằm vào một căn cứ quân sự và một mỏ khai thác quặng u-ra-ni của Công ty A-vê-ra (Pháp) ở miền bắc Ni-giê mới đây là lời cảnh tỉnh đối với Pháp và các nước phương Tây khác về mối đe dọa của lực lượng Hồi giáo cực đoan đang lan tràn khắp khu vực sa mạc Xa-ha-ra. Bất đồng giữa các nước trong khu vực và sự hợp tác chống tội phạm, khủng bố chưa chặt chẽ tạo điều kiện để các tay súng tái tập hợp thành các nhóm ở những khu vực xa xôi thuộc sa mạc rộng lớn này. Tình trạng không kiểm soát ở miền nam Li-bi đã biến nơi này trở thành "thiên đường" cho An Kê-đa trú ẩn, nhất là sau khi lực lượng Pháp đánh đuổi chúng từ các căn cứ ở miền bắc Ma-li. Ni-giê cho biết, các vụ tiến công liều chết vừa qua đều được thực hiện từ Li-bi.

Trong khi đó, Sát, nước đóng vai trò hàng đầu trong chiến dịch ở Ma-li, cũng cho biết, một người đã bị bắn chết trong vụ tiến công lãnh sự quán nước này ở thị trấn Sa-ba thuộc vùng sa mạc của Li-bi. Những kẻ buôn lậu từ lâu đã coi khu vực miền nam Li-bi, nơi giao cắt của các tuyến đường tới Sát, Ni-giê, An-giê-ri, thành điểm hoạt động buôn bán ma túy, thuốc lá và buôn người sang châu Âu. Cuộc chiến lật đổ chế độ Ca-đa-phi ở Li-bi năm 2011 đã làm khu vực Xa-ha-ra tràn ngập các loại vũ khí và đạn dược. Ðiều này tạo điều kiện cho lực lượng ly khai người Tua-rếch ở Ma-li có vũ khí để giành quyền kiểm soát ở miền bắc Ma-li.  Cựu thủ lĩnh An Kê-đa M.Ben-mốc-ta cũng đã mua vũ khí từ Li-bi và chuyển qua miền nam nước này để tiến hành vụ khủng bố bắt cóc con tin kinh hoàng ở nhà máy khí đốt An-giê-ri hồi tháng 1 vừa qua, làm chết 37 người nước ngoài.

Trong khi đó, sự hợp tác giữa các nước trong khu vực chưa hiệu quả. Ở vùng sa mạc rộng lớn này, các tay súng có thể trà trộn vào dân du mục và việc truy tìm các phần tử Hồi giáo đòi hỏi các nước, vốn bị chia rẽ bởi sự nghi kỵ lẫn nhau, phải cùng nhau hành động. An-giê-ri, quốc gia có lực lượng quân sự mạnh ở vùng Xa-ha-ra đã phản đối ý tưởng can thiệp của bên ngoài vào khu vực này. Ma-li lại cho rằng, An-giê-ri đáng lẽ phải hành động hiệu quả hơn bằng cách bắt giữ các tay súng hoặc ngăn ngừa việc tiếp tế cho các phần tử Hồi giáo ở khu vực sa mạc rộng lớn, nằm trải dài khoảng 1.500 km từ miền bắc Ma-li tới miền nam Li-bi.

Mô-ri-ta-ni cũng cần hành động nhiều hơn bởi vị trí chiến lược ở phía tây Xa-ha-ra và rất nhiều công dân nước này đã trở thành các thủ lĩnh trong các nhóm vũ trang. Quan hệ giữa Ma-li và Mô-ri-ta-ni xấu đi vào năm 2010 khi Ba-ma-cô thả một thủ lĩnh An Kê-đa người Mô-ri-ta-ni để đổi lại một con tin bị bắt cóc, khiến Nu-ác-sốt triệu hồi đại sứ về nước. Trong khi đó, nhánh An Kê-đa ở Bắc Phi đã tuyển mộ thêm nhiều tay súng từ miền bắc châu Phi và các khu vực Tây Phi.

Trước tình hình nói trên, Pháp, quốc gia vốn cần nhập từ Ni-giê tới 20% nguồn u-ra-ni hằng năm để cung cấp  năng lượng cho các lò phản ứng hạt nhân, đã phải kêu gọi các nước trong khu vực Xa-ha-ra hợp tác đối phó mối đe dọa từ các nhóm khủng bố ở Li-bi. Pa-ri muốn cắt giảm quân số ở khu vực này, song trong lúc còn tồn tại những tranh cãi giữa các nước, Pháp thừa nhận các lực lượng quân sự nước này có thể sẽ được huy động tới bất cứ đâu ở vùng Xa-hen nhằm cải thiện an ninh ở khu vực này.

Các nước châu Âu cũng đã phê chuẩn việc thành lập một phái bộ gồm 110 người có nhiệm vụ huấn luyện cho cảnh sát và các lực lượng an ninh Li-bi. Tuy nhiên, Pháp vẫn cho rằng, việc triển khai như vậy là quá chậm trễ trước sự khẩn cấp của tình hình.

Theo Nhân dân