Quỹ Nhi đồng LHQ (UNICEF) định rõ, nạn đói xảy ra khi có ít nhất 20% số hộ gia đình thiếu lương thực nghiêm trọng, tỷ lệ tử vong là hơn hai người/mười nghìn người chết/ngày và tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới năm tuổi là hơn 30%. Theo LHQ, hiện nay khu vực Sừng châu Phi có hơn mười triệu người bị ảnh hưởng nạn hạn hán và cần viện trợ lương thực khẩn cấp. Trong đó có 2,8 triệu người ở Xô-ma-li-a, nơi cứ ba trẻ em thì có một đang suy dinh dưỡng. Ông Mác Bâu-đen, điều phối viên nhân đạo ở Xô-ma-li-a của LHQ, cho biết, tỷ lệ suy dinh dưỡng ở Xô-ma-li-a hiện nay ở mức cao nhất thế giới. Tỷ lệ này tại một số khu vực ở miền nam Xô-ma-li-a đã lên đến 50%. Theo Ủy ban Chữ Thập đỏ quốc tế (ICRC), ở nhiều vùng tại Xô-ma-li-a, cứ mười trẻ em thì một em có nguy cơ chết đói. Tại Ba-cun và Sa-ben ở miền nam Xô-ma-li-a, tỷ lệ suy dinh dưỡng là hơn 30% và hiện có hơn sáu/mười nghìn trẻ em dưới năm tuổi chết mỗi ngày ở một số khu vực. Ông M.Bâu-đen nêu rõ, việc cứu trợ mỗi ngày là 'vấn đề sống còn đối với trẻ em và gia đình ở những khu vực ảnh hưởng bởi nạn đói', và 'nếu chúng ta không hành động ngay, chỉ trong vòng hai tháng, nạn đói sẽ lan rộng đến tất cả tám khu vực ở miền nam Xô-ma-li-a do mất mùa và bùng phát các bệnh truyền nhiễm'.

Theo LHQ, hạn hán trầm trọng trong nhiều năm qua dẫn tới mất mùa liên tục không chỉ riêng tại Xô-ma-li-a mà cả ở Kê-ni-a và Ê-ti-ô-pi-a là nguyên nhân chính gây ra nạn đói ở Xô-ma-li-a. Báo chí châu Phi đã gọi khu vực gồm Kê-ni-a, Xô-ma-li-a và Ê-ti-ô-pi-a là 'Tam giác chết'. Ngoài ra, những cuộc xung đột giữa các nhóm quá khích khiến người dân ngày càng rơi vào cảnh khốn khổ trong nỗ lực cứu trợ của LHQ luôn gặp trở ngại. Miền nam Xô-ma-li-a do nhóm phiến quân Hồi giáo Sa-ba-áp, một chi nhánh thuộc mạng lưới An Kê-đa, kiểm soát. Nhóm này cũng kiểm soát nhiều khu vực ở Thủ đô Mô-ga-đi-su và miền trung Xô-ma-li-a. Chương trình lương thực thế giới (WFP) đã phải ngừng hoạt động cứu trợ ở miền nam và miền trung Xô-ma-li-a vào đầu năm 2010 sau khi nhóm Sa-ba-áp đã ra lệnh cấm WFP hoạt động cứu trợ ở khu vực nằm dưới sự kiểm soát họ. Lệnh cấm này khiến viện trợ lương thực không đến được các khu vực bị đói làm cho nạn đói ở Xô-ma-li-a càng trầm trọng thêm. Từ tháng 1 vừa qua đã có gần 135 nghìn người Xô-ma-li-a rời bỏ đất nước, số đông chạy sang Kê-ni-a và Ê-ti-ô-pi-a. Tính trung bình có 1.700 người/ngày chạy sang Ê-ti-ô-pi-a và 1.300 người/ngày chạy sang Kê-ni-a. Kê-ni-a đã kêu gọi WFP mở thêm nhiều trung tâm cứu trợ ở Xô-ma-li-a để ngăn chặn dòng người tị nạn tràn qua biên giới vào nước này.

Ðầu tháng 7 vừa qua, phiến quân Hồi giáo Sa-ba-áp đã bãi bỏ việc cấm viện trợ lương thực cho Xô-ma-li-a. WFP cho biết, tổ chức này bắt đầu lập cầu hàng không chở lương thực đến các khu vực do nhóm Sa-ba-áp kiểm soát. Tuy nhiên, ngày 22-7, nhóm này lại tuyên bố vẫn duy trì lệnh cấm các cơ quan cứu trợ hoạt động tại các khu vực đang bị hạn hán. Theo LHQ trong năm nay cần 7,9 tỷ USD, nhiều hơn dự kiến ban đầu 500 triệu USD, cho các hoạt động cứu trợ để ứng phó các cuộc khủng hoảng nhân đạo đang lan rộng ở châu Phi và châu Á. Bà Va-lê-ri-ê A-mốt, Ðiều phối viên cứu trợ khẩn cấp của LHQ, cho biết số tiền cứu trợ 7,4 tỷ USD mà LHQ kêu gọi đóng góp tháng 11-2010 cho năm 2011 bao gồm khoản viện trợ cho nạn hạn hán ở khu vực Sừng châu Phi, nhưng thảm họa thiên tai này nghiêm trọng hơn so với dự báo. Các cuộc xung đột vũ trang ở Li-bi và Cốt Ði-voa làm hàng chục nghìn người không có nơi ở, khủng hoảng chính trị ở Y-ê-men, lũ lụt ở Phi-li-pin... đã làm cho tình hình cứu trợ nhân đạo tồi tệ hơn. Ngoài ra, theo bà A-mốt, cũng cần phải quan tâm 'tình hình mong manh' ở Nam Xu-đăng vừa tuyên bố độc lập. Tuy nhiên, cho đến nay, LHQ mới chỉ nhận được 3,4 tỷ USD trong số 7,4 tỷ USD từ các nhà tài trợ. LHQ đã kêu gọi một cuộc họp khẩn cấp vào ngày 25-7 để thảo luận về việc huy động viện trợ cho các nước ở khu vực Sừng châu Phi đang bị hạn hán nghiêm trọng. Cùng ngày, theo đề nghị của Pháp, hiện là Chủ tịch của nhóm các nền kinh tế hàng đầu (G-20), Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO) LHQ tổ chức cuộc họp khẩn cấp tại trụ sở của FAO ở Rô-ma, với sự tham dự của đại diện 191 nước thành viên FAO, các tổ chức khác của LHQ, các ngân hàng phát triển khu vực... để thảo luận về nạn đói tại Sừng châu Phi.

Theo Nhân Dân