Vào khoảng tháng 3-1971, Tiểu đoàn 1 thuộc Trung đoàn 171 Hải quân được giao nhiệm vụ chuẩn bị lực lượng tàu thuyền làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu chống địch phong tỏa, rà phá, tháo gỡ thủy lôi địch. Nhận được nhiệm vụ cán bộ, chiến sĩ đơn vị đã phấn khởi, quyết tâm thực hiện. 

Vừa huấn luyện, vừa rà phá.

Ông Nguyễn Việt Long, nguyên Tiểu đoàn trưởng - Tiểu đoàn 1 người trực tiếp chỉ huy tiểu đoàn kể lại: Trong thời gian 1965 -1967 đế quốc Mỹ đã thả thủy lôi xuống khu vực Cửa Gianh, Lạch Trường. Bộ đội Công Binh Hải quân đã nghiên cứu, trực tiếp xử lý và gỡ thành công. Tuy nhiên, cán bộ, chiến sĩ của Tiểu đoàn 1 lần này được giao nhiệm là những người chưa tham gia và ít hiểu biết về thủy lôi nên vừa làm nhiệm vụ, vừa huấn luyện những kiến thức cho anh em để củng cố niềm tin vững chắc vào cách rà phá của mình.

Mỗi một chiếc xuồng, hay một chiếc ca nô nổ máy với sự chỉ đạo sâu sát từ Sở chỉ huy Quân chủng được coi là một bài học quý. Các phương tiện rà phá của Tiểu đoàn được lắp các thiết bị ngày càng hiệu quả hơn, lúc đầu là tàu kéo khung dây rồi đến tàu phóng từ cực mạnh như: V412. Ban ngày các phương tiện được ngụy trang kín đáo trà trộn với các tàu buôn tại cảng, tàu của ngư dân để bổ sung nhiên liệu, củng cố tình trạng kỹ thuật. Khi đêm xuống, các con tàu lại lầm lũi rầm rì tiến ra các tuyến luồng lạch Nam Triệu, Bạch Đằng, Sông Chanh, Bến Gót… ven biển từ Hải Phòng vào Vĩnh Linh. Các thủy thủ trên tàu như ngồi trên “lò lửa” vì dưới đáy biển-nơi họ sẽ đi qua là toàn bộ bãi lôi và bom từ trường nổ tung bất cứ lúc nào. Với tinh thần thép, ở các vị trí chiến đấu, cán bộ chiến sĩ vẫn căng mắt tùng giây quan sát, ghi chép, tác nghiệp trên từng ô vuông của hải đồ.

Thời gian cao điểm của chiến dịch rà phá mà cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 1 lập được đó là 300 ngày đêm liên tục, các tàu đã đi gần 2.500 hải lý, phá 735 quả thủy thôi và bom từ trường, mở thông luồng cho tàu thuyền trong nước và tàu của bạn bè nước ngoài đi lại an toàn.

Chia sẻ về những kỷ niệm khó quên trong những năm tháng chiến đấu trong chiến dịch rà phá thủy lôi ngày ấy, ông Đàm Minh Tân, người lái chiếc ca nô C53 đầu tiên của Tiểu đoàn 1, hiện nay đang ở phường Đức Giang, quận Long Biên, thành phố Hà Nội, cho biết: Vào một ngày đầu tháng 5 năm 1972, ông được cấp trên trực tiếp giao nhiệm vụ là người thắp đèn đánh dấu bãi thả thủy lôi của địch thả xuống khu cửa sông Nam Triệu. Trong đêm tối ông cùng đồng đội điều khiển ca nô áp sát phao luồng, rồi mắc chiếc đèn bão vào phao luồng đánh dấu điểm trong và điểm ngoài của bãi thả thủy lôi. Đèn được thắp sáng lên là điểm sáng để cho trận địa pháo pháo của ta ở trận địa Đồ Sơn, bắn kích nổ thủy lôi. Tuy nhiên, với sức công phá của pháo không đủ để kích nổ thủy lôi. Ca nô C53 đã thực hiện tốt việc đưa đón đoàn cán bộ từ trong đất liền ra ra sở chỉ huy tiền phương tại đảo Cát Hải an toàn. Cũng chính những chuyến khảo sát này là cơ sở để cán bộ các cấp đưa ra những phương án rà phá và xác định được vị trí của thủy lôi và bom từ trường.

Những chiến sĩ cảm tử

Những con tàu nằm ngay bên cảng Hải Phòng ngày càng nhiều, bởi luồng ra vào cảng Mỹ đều phong tỏa bằng thủy lôi và bom từ trường. Để giải tỏa luồng lạch Nam Triệu, Tàu V412, Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 171 đã được chọn là tàu đầu tiên cải tiến thành tàu phóng từ rà quét thủy lôi (biến con tàu thành cục nam châm khổng lồ, mà từ trường của nó phát ra đủ mạnh để khởi động các máy móc và kích nổ thủy lôi MK-52).

Tàu V412 rà phá thủy lôi mang tính thử nghiệm với phương tiện tự tạo và mạo hiểm nên mỗi buổi tối ra đi, khi những chiếc áo phao được mặc gọn ghẽ vào người, mỗi cán bộ, chiến sĩ xác định mình là một thành viên trong đội cảm tử.

Vào một buổi tối mùa hè năm 1972, tàu làm mọi công tác chuẩn bị đã sẵn sàng. Được lệnh, Tàu V412 xuôi dòng sông Cấm tiến về bãi thủy lôi, khi qua khu vực đèn Khuỷu, hai máy phát điện một chiều 39KW được khởi động, công việc chuẩn bị cho phóng từ đã sẵn sàng.

Trong đêm tối, âm thanh vắng vẻ cả một vùng biển nước mênh mông, tiếng nổ của những máy tàu xen lẫn tiếng rú nhè nhẹ của máy phát điện khi thay đổi xung điện. Thuyền trưởng Nguyễn Văn Khơ điều khiển con tàu dứt khoát qua trái, qua phải… để tàu đi đúng hướng, báo vụ liên tiếp liên lạc với sở chỉ huy. Dưới đáy biển, kẻ thù chính của tàu là thủy lôi MK-52, bom từ trường DST- 36 bất cứ lúc nào cũng có thể nổ tung, cướp đi sinh mạng và sự sống.

Khi đi qua bến Hoàng Châu được gần 1 hải lý, bỗng nhiên con tàu rung lên, tiếp đó từ mạn trái khoảng 30 độ, cự ly 20m, từ trong đêm tối một cột nước to lớn bùng lên, làm tàu chao đảo. Thủy lôi nổ, quả thủy lôi đầu tiên ở luồng Nam Triệu do Tàu V412 gây nổ trong đêm thử nghiệm (27-12-1972). Sự việc này đã củng cố niềm tin để cán bộ, chiến sĩ của đơn vị tiếp tục thực hiện nhiệm vụ rà phá tiếp theo.

Những lần đi biển thực hiện nhiệm vụ rà quét thủy lôi trở thành quy luật, khoảng 17 đến 18 giờ tàu rời bến đi xuôi dòng sông Cấm, các máy phát điện được khởi động, cán bộ, chiến sĩ lại gọn gàng trong áo phao để chiến đấu trong đêm. Khi trời sáng tàu lại về bến X46, cảng Hạ Long. Công việc của cán bộ, chiến sĩ trên tàu liên tục, có thời gian kéo dài đến 28 ngày đêm bộ đội không có ngày nghỉ ngơi.

Ông Khơ tâm sự: Trong những lần rà phá tàu cũng gặp không ít những hiểm nguy. Một lần tàu đi hết tuyến Hoàng Châu- Avan và quay lại được độ nửa đoạn đường, bỗng nhiên tàu rung lên thật mạnh, rồi bị hất nghiêng về bên phải, tiếng máy trên tàu im bặt, tiếp đó là cột nước, bùn đất ào ào trùm cả con tàu. Thấy con tàu còn lắc nhẹ theo sóng, như vậy tàu chưa chìm, song mọi vị trí đều im lặng, kiểm tra các vị trí thấy khung từ nằm yên, tôi tưởng đã hy sinh… Nhưng bỗng tôi nghe thấy tiếng sì mũi. Vậy là anh em còn sống, họ chỉ ngất đi do sức ép. Sau ít phút anh em tỉnh lại, kiểm tra thấy thiếu chiến sĩ cơ điện Chu Văn Võ bị hất xuống biển, rất may do mặc áo phao đồng chí vẫn an toàn.

Tàu V412 được coi là “khắc tinh” của thần chết trên sông biển. Con tàu này cũng là niềm tự hào của Tiểu đoàn 1-Trung đoàn 171, của những người lính Hải quân trong thời kỳ chống phong tỏa và bom từ trường của Mỹ.

Nguồn qdnd.vn