Tây Nguyên, một dải Trường Sơn xanh thẳm với những cánh rừng đại ngàn nguyên sinh, trắng xóa bao dòng thác bạc với một nền văn hóa độc đáo và phong phú. Mỗi bước chân ta đi đều có thể bắt gặp ở mọi nơi, mọi lúc cái đẹp hiển hiện nguyên sơ mà kỳ bí của núi, của sông,…Từ những căn nhà “dài hơn một tiếng chiêng ngân” của người Ê Đê đến những mái nhà rông cao vút tựa dáng lưỡi rìu tạc vào bầu trời xanh thăm thẳm của cao nguyên của người Bana, Xê Đăng hay nét uyển chuyển trong điệu múa xoang của những chàng trai, cô gái Ba Na và có lẽ trên hết là những sắc màu quyến rũ của thổ cẩm Tây Nguyên…

Đã thành truyền thống, bất cứ cô gái Tây Nguyên nào khi lớn lên đều được người mẹ bày cho cách dệt vải để không chỉ dệt cho mình những bộ váy đẹp mà cho cả gia đình sau này. Những bộ váy đẹp nhất được dành cho những ngày lễ hội, cưới xin khi dân làng tụ họp vui vẻ trong tiếng cồng chiêng, cô gái nào có bộ váy đẹp cũng được coi là người chăm chỉ giỏi giang.

Để có những tấm vải thổ cẩm đẹp với những đường nét, hoa văn độc đáo là cả một quá trình lao động khá công phu và mệt nhọc từ trồng bông, cán bông, kéo sợi, nhuộm màu và dệt. Khung dệt của đồng bào Tây Nguyên tuy đơn giản nhưng rất đa dạng, có loại chuyên dành cho việc dệt váy, dệt chăn, lại có loại chuyên dệt những tấm vải có kích thước nhỏ hơn như là túi thổ cẩm, là khăn địu, là khố...

Dưới đôi bàn tay uyển chuyển của người thiếu nữ, những họa tiết đều mang tính cách điệu cao và thường thể hiện bằng các hoa văn chấm dải, gồm các mô típ: bông hoa, con chim, con ba ba, chiêng, ché, ngà voi...dần được hiện lên với nhiều sự phối trộn màu sắc tinh tế khác nhau. Theo quan niệm của các dân tộc Tây Nguyên: nền vải màu đen đặc trưng cho đất đai mà cả cuộc đời họ gắn bó - lúc sống cũng như lúc chết; màu đỏ biểu tượng cho sự đam mê, cho sự vươn lên, cho khát vọng, tình yêu; màu xanh là màu của đất trời, cây lá; màu vàng là màu của ánh sáng, là sự kết hợp hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Với người Êđê, màu đen và đỏ là 2 màu được ưa chuộng nhất, còn đối với người Thượng là sự kết hợp các sợi màu đỏ, vàng rực rỡ ở "gam màu" nóng tương phản rõ nét với nền đen. Cũng có màu trắng nhưng dường như nó xuất hiện đột khởi nhắc nhở sự tiềm ẩn như đã mờ phai theo thời gian năm tháng để phù hợp với hoàn cảnh sống, canh tác, nơi núi rừng. Dày và thô - rất "rừng", là hàng người Kơ Ho, người Lạch còn vải dệt của một số dân tộc phía Nam Cao Nguyên hay ven biển như những dân tộc Chàm, Châu Ro, người Stiêng lại lấy màu nền trắng làm chủ đạo, tựa như để hòa lẫn với sóng biển bạc đầu…Công phu, ấn tượng, hoa văn tỉ mỉ và có độ dày đáng "nể". được ngoại khách chuộng nhất có lẽ là hàng của người Mạ. Nếu người Anh, Đức, Bỉ thích thổ cẩm dân tộc Mạ, Kơ Ho thì người Hà Lan, Nhật lại chuộng hàng người Chàm.

Đến Tây Nguyên hôm nay, du khách sẽ được tận hưởng những âm sắc ngân nga của những điệu cồng chiêng, đắm mình và ngất ngây trong những chén rượu cần, để rồi sẽ chẳng bao giờ quên những nét chắt lọc cả tinh hoa của đất, của trời, của rừng xanh, thác bạc trong mỗi mặt hàng thổ cẩm Tây Nguyên.

Nguồn langnghe.org