Những ngày này, đi dọc các trục đường dẫn vào làng quất Đông Hòa, những vườn quất đang độ ngả chín vàng, đâu đâu cũng bắt gặp hình ảnh người nông dân tất bật chăm sóc. Bên cạnh hoa đào, hoa mai, quất cảnh cũng được nhiều gia đình, cơ quan, đơn vị lựa chọn chơi tết với ý nghĩa mang lại nhiều điều tốt đẹp cho gia chủ trong năm mới. Theo quan niệm của người Việt, cây quất tượng trưng cho sự may mắn, sung túc, thịnh vượng và cũng là một khởi đầu cho năm mới tốt đẹp. Vì thế mà những ngày tết Nguyên đán cận kề, làng quất Đông Hòa lại hối hả, rộn ràng. Dù cho thị trường đa dạng các mẫu cây cảnh với nhiều dáng và thế khác nhau nhưng quất Đông Hòa vẫn luôn là ưu tiên lựa chọn của nhiều gia đình trong những ngày đầu xuân năm mới. Với chất đất màu mỡ cùng với kinh nghiệm và sự khéo léo của người nông dân, quất cảnh ở đây luôn tươi tốt, quả to, lá xanh, thế đẹp, bền cây.

Anh Nguyễn Thế Dũng, huyện Hưng Hà là khách quen nhiều năm của một nhà vườn cho biết: Điều tạo nên sự khác biệt của quất Đông Hòa so với những giống quất khác là bộ lá, bộ quả, bộ hoa và thế. Quất Đông Hòa xanh mướt, bề mặt nhẵn, phiến lá dày, tượng trưng cho sự tươi tốt, trù phú, mang lại may mắn và tài lộc cho gia chủ. Quả quất to đều, căng mọng. Bộ lộc của cây quất là những ngọn vươn cao, khỏe, tán cây tròn đều và chùm quả sai trĩu nặng tỏa hướng đều về các phía. Năm nào cũng vậy, từ cuối tháng 11 đến đầu tháng 12 âm lịch tôi đến các vườn chọn cây, đặt mua.

Vườn quất 300 cây trĩu quả, xen kẽ những nhành lá xanh mướt của gia đình ông Hà Văn Khải, thôn Nghĩa Thắng đã được thương lái đặt mua từ cuối tháng 11 âm lịch. Ông Khải cho biết: Năm nay, nông dân nói chung, người trồng quất nói riêng gặp nhiều vất vả vì bão số 3. Gia đình tôi may mắn không bị thiệt hại nhiều nhưng bão cũng ảnh hưởng tới chất lượng quả quất. Quả không được to, căng tròn như mọi năm. Tuy nhiên, đến nay thương lái đã đặt mua toàn bộ vườn với mức giá cao nên chúng tôi rất phấn khởi. Nhẩm tính, vụ quất này, trừ chi phí tôi thu lãi hàng trăm triệu đồng.

Khác với ông Khải, vườn quất của ông Phạm Huy Tuấn, thôn Nghĩa Thắng chủ yếu bán lẻ cho khách “ruột”. Ông Tuấn cho biết: Hiện 1/3 số cây đã có khách đặt mua, tuy nhiên, lượng khách đến vườn đông nhất phải từ mùng 10 tháng Chạp đổ ra, đặc biệt vào chiều tối hoặc cuối tuần. 300 cây quất tôi đã chăm được 3 năm có giá từ 1 - 2 triệu đồng/cây. Để có một cây quất đẹp, sum suê trái và hoa, người nông dân phải bỏ rất nhiều công sức. Nhờ có kinh nghiệm lâu năm nên vườn quất của tôi năm nay quả rất đẹp và đều, giá bán cao hơn khoảng 200.000 đồng/cây so với tết năm ngoái.

Tuy “gắn bó” với cây quất được 6 năm nhưng với niềm đam mê với sinh vật cảnh cùng bàn tay nghệ thuật, ông Vũ Quang Sáng, thôn Trung Nghĩa đã cung cấp ra thị trường nhiều chậu quất với dáng, thế đẹp, mới lạ phục vụ đa dạng nhu cầu khách dịp tết Nguyên đán. 

Ông Sáng chia sẻ: Những năm gần đây, thị trường có xu thế hướng đến các chậu quất tiểu cảnh phù hợp với việc chưng tết trong gia đình vì vừa nhỏ gọn nhưng có kiểu dáng bắt mắt. “Vào nghề” sau nên tôi lựa chọn phát triển trồng quất thế. Tôi tìm những cây quất bố mẹ (cây trồng lâu năm được chủ vườn lựa chọn để chiết cành, nhân giống) có bộ rễ tốt, gốc đẹp rồi dày công uốn nắn, tỉa tót cành và tạo nên quất tiểu cảnh bắt mắt. Trồng quất thế đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ rất cao nhưng cũng đem lại thu nhập cao hơn so với trồng quất lùm truyền thống. 150 cây quất thế của tôi có giá trung bình 3 triệu đồng/cây. Khách có thể mua hoặc thuê về chưng tết.

Nổi tiếng từ lâu với nghề trồng quất cảnh, xã Đông Hòa hiện có 90ha trồng quất từ vùng chuyển đổi cấy lúa kém hiệu quả, tập trung ở các thôn Trung Nghĩa, Nghĩa Thắng, Nghĩa Phương, Nam Hiệp Trung, Nam Cầu Nhân, doanh thu đạt khoảng 800 triệu đồng/ ha. Mỗi năm cung cấp hơn 100 nghìn cây quất cảnh các loại phục vụ tết. 

Ông Hà Mạnh Hiến, Chủ tịch Hội Nông dân xã Đông Hòa cho biết: Đầu tháng 12 âm lịch, hơn 70% quất chậu và quất trồng đất của xã được thương lái, đại lý trong và ngoài tỉnh đến đặt mua. Nhờ nguồn thu từ trồng quất, các hộ có điều kiện phát triển kinh tế gia đình, ổn định và phát triển đời sống. Địa phương luôn tạo điều kiện thuận lợi để bà con trồng quất khẳng định thương hiệu quất cảnh Đông Hòa trên thị trường.

Những vườn quất trái ươm vàng đang được các nhà vườn chăm sóc kỹ càng. Không khí nhộn nhịp, tất bật ở làng quất cảnh những ngày cuối năm thật rộn ràng, mang theo đó là sự kỳ vọng vào một vụ quất bội thu.

Vườn quất của gia đình ông Phạm Huy Tuấn, thôn Nghĩa Thắng có giá từ 1 - 2 triệu đồng/cây.

Ngân Huyền