Ông Vũ Văn Toan, Phó Trưởng phòng Công Thương huyện Tiền Hải cho biết: Toàn huyện hiện có 27 làng nghề, trong đó 15 làng nghề hoạt động ổn định, 8 làng nghề hoạt động cầm chừng, 4 làng nghề dừng hoạt động. Năm 2013, nghề và làng nghề có nhiều chuyển biến tích cực, chất lượng và sản lượng của các doanh nghiệp trong làng nghề tăng cao.

Ðặc biệt, trong các làng nghề đã xuất hiện một số doanh nghiệp lớn như Công ty Mây tre đan xuất khẩu Tây An thu hút 7.000 lao động (trực tiếp và vệ tinh), giá trị sản xuất năm 2013 đạt gần 20 tỷ đồng; Công ty Phương Anh chuyên sản xuất hàng móc hộp, móc sợi thu hút 5.000 lao động (trực tiếp và vệ tinh), doanh thu đạt 22 tỷ đồng. Cùng với đó, thời gian qua nghề may đã phát triển mạnh trong toàn huyện, tạo việc làm cho khá đông lao động vùng nông thôn.

Hiện có 20/35 xã, thị trấn có cơ sở may gia công với bình quân 20 máy/xưởng, đem lại thu nhập cho người lao động đạt bình quân 2,5 triệu đồng/người/tháng. Các xã phát triển mạnh như Tây Phong, Nam Hải, Nam Hồng, Nam Trung và Tây An. Ðã có 3 doanh nghiệp may lớn như Công ty TNHH May mặc Vina Kangaroo, thu hút 1.200 lao động; Công ty May Global, thu hút 1.100 lao động; Công ty May Thái Bình thu hút 300 lao động. Các công ty này không chỉ đạt doanh thu hàng chục tỷ đồng/năm mà đem lại thu nhập cho người lao động bình quân 3,5 triệu đồng/người/tháng.

Một trong những nghề truyền thống còn lưu giữ và phát triển khá mạnh ở Tiền Hải hiện nay đó là nghề làm nón lá. Tuy thu nhập ngày công của nghề nón thấp hơn các nghề khác với khoảng 1,2 triệu đồng/người/tháng nhưng ở xã Nam Hà vẫn thu hút được khoảng 3.000 lao động tham gia làm nghề trong lúc nông nhàn, trong đó chủ yếu là phụ nữ. Ðến nay trong xã đã có 3/4 làng được công nhận làng nghề, hàng năm xuất hàng vạn sản phẩm vào thị trường miền Namon> và một số nước.

Với nhiều địa phương, hiện nay nghề dệt chiếu đã có chiều hướng suy giảm, nhưng ở Tiền Hải nghề dệt chiếu vẫn phát triển ổn định với 2 hình thức là dệt thủ công và dệt bằng máy. Ở xã Nam Hải, hàng trăm lao động vẫn dùng đôi tay khéo léo dệt những chiếc chiếu cói tạo thu nhập ổn định lúc nông nhàn. Trong đó, cơ sở chiếu cói Hoàng Công Ðịnh đầu tư vốn mua 4 máy dệt chiếu nâng cao công suất gấp 60 lần so với dệt thủ công, với khoảng 60 đôi chiếu/ngày/máy. Tính từ khi trong xã có máy, mặc dù số lao động chỉ còn khoảng 300 người tham gia làm nghề, giảm một nửa so với trước đây nhưng thu nhập lại tăng từ 1,5 triệu đồng/người/tháng lên 1,8 - 2 triệu đồng/người/tháng. 

Với những kết quả đạt được, năm 2013 giá trị sản xuất từ nghề và làng nghề của Tiền Hải ước đạt 220 tỷ đồng, chiếm 15% giá trị sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp của huyện. Bên cạnh những kết quả đạt được, Tiền Hải cũng có nhiều khó khăn ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống còn của làng nghề. Ðiển hình như nghề mây tre đan đến nay đã bị suy giảm và mất hẳn. Nguyên nhân chính do không khí ở vùng ven biển có độ mặn gây mốc hàng, các cơ sở lại không đầu tư được hệ thống chống mốc nên hàng ra đến đâu hỏng đến đó. Trước đây đã có ít nhất 2 doanh nghiệp và 15 xã làm mặt hàng này nhưng đã bị xóa sổ. Ngoài ra, thị trường tiêu thụ đầu ra cho sản phẩm, nguồn vốn để sản xuất, mở rộng phát triển nghề còn hạn hẹp. Các doanh nghiệp khó tiếp cận được nguồn vốn vay đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc nhập nguyên liệu, trả công người lao động. Ðiển hình như các làng nghề đánh bắt, chế biến thủy - hải sản ở Nam Thịnh, Nam Thắng, Nam Hồng, Nam Thanh, ước tính bình quân mỗi hộ cần tới trên 100 triệu đồng chi phí vào tiền xăng dầu, đá ướp lạnh... mỗi khi ra khơi. Nhưng do không có vốn, nhiều hộ không bám trụ được vào nghề nên đến nay hầu như làng nghề ở các địa phương này đã mất hẳn.

Ngoài ra, nguồn nguyên liệu đầu vào thường xuyên biến động cũng ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của làng nghề. Ðiển hình như nghề dệt chiếu, do nguồn nguyên liệu luôn trong tình trạng khan hiếm, người dân trong làng nghề dệt chiếu xã Nam Hải luôn bị động về nguồn hàng, khi phải nhập nguyên liệu ở Thanh Hóa, khi lại phải nhập ở tận Quảng Trị. Hơn nữa, số lượng doanh nghiệp trong làng nghề ở Tiền Hải ít nên việc cung ứng nguyên liệu, bao tiêu sản phẩm cho các hộ dân trong làng nghề gặp nhiều khó khăn...

Ðể nghề và làng nghề tiếp tục duy trì và phát triển bền vững, từ cuối năm 2013, Tiền Hải đã tập trung quy hoạch các cụm công nghiệp để di dời toàn bộ những cơ sở sản xuất trong làng nghề ra xa khu dân cư. Tiếp tục tạo điều kiện cho các tổ hợp sản xuất đăng ký sản phẩm để có kế hoạch hỗ trợ nguyên liệu và đầu ra cho sản phẩm. Phối hợp với Trung tâm Xúc tiến thương mại của Sở Công Thương để đưa các sản phẩm của Tiền Hải đến với thị trường tiêu dùng trong nước thông qua hội chợ ở các tỉnh. Tiếp tục triển khai ứng dụng khoa học công nghệ, cải tiến mẫu mã sản phẩm đồng thời tranh thủ mọi nguồn vốn để đào tạo lao động của địa phương.

Thu Thủy