Ngày 21/12/2018, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh ban hành Nghị quyết số 03-NQ/TU về tiếp tục đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới (NTM) gắn với cơ cấu lại ngành Nông nghiệp giai đoạn 2018 - 2020, tầm nhìn đến năm 2030 (Nghị quyết số 03). Qua 3 năm thực hiện, Nghị quyết số 03 cho thấy tính đúng đắn của quan điểm xây dựng NTM là quá trình đổi mới sâu sắc, toàn diện trên mọi lĩnh vực ở nông thôn theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đổi mới phương thức sản xuất nhằm phát triển nông nghiệp, nông thôn hiệu quả, bền vững, không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của dân cư nông thôn.

Nghị quyết số 03 đề ra mục tiêu: Đến hết năm 2019, có 100% số xã đạt chuẩn NTM; có 2 huyện trở lên đạt chuẩn NTM. Đến hết năm 2020, có 100% số huyện đạt chuẩn NTM; thành phố Thái Bình hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; có 5% số xã trở lên đạt tiêu chí xã NTM nâng cao, có 1,5% số xã trở lên đạt tiêu chí xã NTM kiểu mẫu. Diện tích đất tập trung, tích tụ theo hình thức thuê đất và chuyển nhượng quyền sử dụng đất đạt 6% trở lên; diện tích đất có liên kết sản xuất, hợp đồng bao tiêu sản phẩm đạt 10% trở lên so với tổng diện tích đất canh tác. Mỗi huyện có 1 sản phẩm chủ lực trở lên có thương hiệu và thị trường tiêu thụ.

Công tác quán triệt, tuyên truyền, triển khai thực hiện Nghị quyết số 03 được quan tâm; nhận thức của các cấp, ngành, tổ chức, cá nhân về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc xây dựng NTM được nâng lên. Vai trò lãnh đạo của các cấp ủy đảng về xây dựng NTM gắn với cơ cấu lại ngành Nông nghiệp được tăng cường, sâu sát hơn với quyết tâm chính trị cao; tạo động lực và phong trào sâu rộng trong nhân dân, đã làm thay đổi nhận thức, cách làm, khắc phục đáng kể tư tưởng trông chờ, ỷ lại; phát huy những nhân tố tích cực, cách làm sáng tạo; khuyến khích các địa phương chủ động chỉ đạo, lựa chọn các xã để xây dựng kế hoạch và hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu của địa phương.

Các cơ chế, chính sách được ban hành và thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả; đã huy động tổng hợp nguồn lực của các cấp, các ngành và nguồn lực của nhân dân, các thành phần kinh tế đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng NTM và phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn. 3 năm (2018 - 2020) đã lồng ghép và thực hiện có hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia, các nguồn vốn chương trình, dự án của trung ương và nguồn vốn ngân sách tỉnh đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn đạt 6.698,73 tỷ đồng. Kết cấu hạ tầng NTM được tăng cường, tạo nên diện mạo mới của nhiều xã, thôn khang trang, sạch đẹp.

Mô hình tích tụ ruộng đất trồng măng tây cho thu nhập cao tại xã Quỳnh Giao (Quỳnh Phụ).

Cùng với đó, việc thực hiện cơ cấu lại ngành Nông nghiệp đạt được nhiều thành tựu nổi bật, luôn là tỉnh dẫn đầu khu vực về phong trào sản xuất nông nghiệp. Các cơ chế, chính sách hỗ trợ để phát triển sản xuất, tập trung cho thâm canh, tăng hệ số sử dụng đất, đưa giống mới vào sản xuất, cơ giới hóa, xây dựng các công trình thủy lợi... được tỉnh quan tâm. Phong trào xây dựng NTM tạo tiền đề để nông dân nhận thức và thay đổi tư duy sản xuất, cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp được hoàn thiện và có tính đồng bộ, tạo điều kiện để sản xuất hàng hóa phát triển; cơ giới hóa được đẩy mạnh và áp dụng ở tất cả các khâu trong sản xuất.

Đã hình thành một số mô hình sản xuất quy mô lớn mang lại hiệu quả cao cả trong chăn nuôi và trồng trọt. Thương mại nông sản ngày càng phát triển, đã có mặt hàng thâm nhập được vào các thị trường khó tính như châu Âu (mỗi năm xuất khẩu khoảng 10.000 tấn ngao).

Sản phẩm cói Tây An của Công ty TNHH Sản xuất và xuất nhập khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Tây An (Tiền Hải) được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao.

Các doanh nghiệp tích cực tham gia tạo ra các chuỗi liên kết trong sản xuất hàng hóa với nông dân; tư tưởng sản xuất hàng hóa với quy mô lớn được hình thành và mở rộng, xuất hiện ngày càng nhiều các hình thức tích tụ ruộng đất để tổ chức sản xuất có hiệu quả. Đến nay, toàn tỉnh có 22.169,58ha đất nông nghiệp được tích tụ, tập trung để sản xuất hàng hóa quy mô lớn gắn với tiêu thụ nông sản, trong đó diện tích đất tích tụ, tập trung theo hình thức thuê đất và chuyển nhượng quyền sử dụng đất 7.883,58ha, bằng khoảng 7% diện tích đất canh tác, vượt mục tiêu Nghị quyết số 03 (6%); diện tích đất tập trung theo hình thức liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ khoảng 14.286ha, bằng khoảng 13% diện tích đất canh tác, vượt mục tiêu Nghị quyết số 03 (10%). Trên địa bàn tỉnh có trên 95% hợp đồng liên kết tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp được thông qua HTX, diện tích liên kết tiêu thụ sản phẩm đạt trên 10.000ha/năm. Chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP đã có 17 sản phẩm được đánh giá, phân hạng đạt 4 sao theo quy định của trung ương.

Các lĩnh vực văn hóa - xã hội ở nông thôn có tiến bộ. Hệ thống chính trị ở các xã trong tỉnh được củng cố, kiện toàn; có bước đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng.

Đến năm 2020, toàn tỉnh có 100% số xã đạt chuẩn NTM, hoàn thành mục tiêu Nghị quyết số 03; 100% số huyện đạt chuẩn NTM, thành phố Thái Bình hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM trước 1 năm so với mục tiêu Nghị quyết số 03; 4 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 9 xã đang hoàn thiện thủ tục công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao. Thu nhập bình quân đầu người năm 2020 đạt 50,76 triệu đồng (tăng 9,98 triệu đồng so với năm 2018); tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 2,35% theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều giai đoạn 2016 - 2020 (giảm 1% so với năm 2018). Thái Bình đang hoàn thiện hồ sơ trình Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận là tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM năm 2020.

Những kết quả đạt được trong 3 năm triển khai Nghị quyết số 03 là rất quan trọng, tạo đà để triển khai thực hiện chương trình hiệu quả hơn nữa trong giai đoạn tiếp theo. Đồng chí Đinh Vĩnh Thụy, Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: Với quan điểm xây dựng NTM là một quá trình thường xuyên và liên tục; xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu phải đi vào chiều sâu, thiết thực và hướng tới mục tiêu trọng tâm là làm thay đổi rõ nét diện mạo nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân, bảo đảm tăng trưởng và phát triển nông thôn bền vững; thời gian tới, ngành Nông nghiệp tiếp tục tập trung đẩy nhanh tiến độ thực hiện cơ cấu lại ngành theo hướng đổi mới mô hình tăng trưởng gắn với phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phù hợp với điều kiện thực tế; tập trung rà soát, bổ sung cơ chế, chính sách hỗ trợ các địa phương xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu và chương trình mỗi xã một sản phẩm giai đoạn 2021 - 2025 trên cơ sở các quy định khung của trung ương.

Ngân Huyền