Với quan điểm “Xây dựng NTM chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc”, bắt tay vào xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, cùng với sự hỗ trợ của cấp trên, huyện Quỳnh Phụ chỉ đạo các địa phương phát huy nội lực để hoàn thành các tiêu chí. 

Từ xã nông thôn mới nâng cao đầu tiên… 

Tháng 7/2020, An Khê là 1 trong 2 xã đầu tiên của huyện Quỳnh Phụ về đích NTM nâng cao giai đoạn 2018 - 2020 với 11 tiêu chí. Với nền móng trong quá trình xây dựng NTM là tinh thần đoàn kết, sự quyết tâm của cấp ủy, chính quyền trong lãnh đạo, chỉ đạo cùng sự ủng hộ của nhân dân, việc xây dựng NTM nâng cao tại địa phương có nhiều thuận lợi. Tuy nhiên, từ xây dựng NTM đến NTM nâng cao là cả một quá trình, trong đó vấn đề nguồn lực là yếu tố cốt lõi đối với địa phương. Ngay từ khi xây dựng NTM nguồn kinh phí của xã đã hạn hẹp nên việc huyện tiếp tục chọn “làm điểm” để xây dựng NTM nâng cao lại càng khó khăn đối với địa phương. 

Ông Ngô Văn Tuấn, Chủ tịch UBND xã chia sẻ: Mặc dù là xã về đích NTM sớm của huyện (năm 2014) nhưng sau khi về đích địa phương cũng phải mất thời gian dài mới giải quyết xong nợ đọng xây dựng cơ bản. Năm 2018, bắt tay vào xây dựng NTM nâng cao, dù nhiều tiêu chí đã đáp ứng yêu cầu song các tiêu chí về cơ sở vật chất trường học, giao thông nội đồng, nhà văn hóa xã chưa đạt, cần nhiều nguồn lực để nâng cao các tiêu chí. Ngoài ngân sách tỉnh, huyện hỗ trợ gần 22 tỷ đồng, ngân sách địa phương 25,75 tỷ đồng, xã huy động nguồn lực trong nhân dân 45 tỷ đồng và hơn 3,3 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa. Đến tháng 7/2020, dù được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao nhưng địa phương vẫn nợ xây dựng cơ bản khoảng 3 tỷ đồng. Để giải quyết số nợ này, khi chưa quy hoạch được khu dân cư, địa phương tạo nguồn từ việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ những khu đất xen kẹt của hộ gia đình để lấy kinh phí. 

Cũng như An Khê, Quỳnh Minh dù là xã đầu tiên của huyện Quỳnh Phụ về đích NTM nâng cao giai đoạn 2018 - 2020 (tháng 6/2020) nhưng đến nay hầu hết các tiêu chí đều không phù hợp so với các tiêu chí NTM nâng cao giai đoạn 2021 - 2025. Thời gian qua, địa phương chủ động tìm nguồn lực để nâng cao chất lượng các tiêu chí. Song, với nguồn thu chủ yếu từ nông nghiệp, kinh phí hạn hẹp nên trong thời gian dài các tiêu chí hầu như vẫn giữ nguyên. 

Ông Nguyễn Hồng Sơn, Bí thư Đảng ủy xã chia sẻ: Khi xây dựng NTM, từ nguồn hỗ trợ của trung ương, tỉnh và huyện, các tiêu chí để địa phương về đích NTM nâng cao giai đoạn 2018 - 2020 hầu như không phải bổ sung hoàn thiện. Song, nếu áp dụng các tiêu chí xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025, một số tiêu chí về cơ sở vật chất giáo dục, giao thông, nhà văn hóa... của địa phương chưa bảo đảm. Trường học, trạm y tế, nhà văn hóa xã, thôn xây dựng đã xuống cấp, không có rãnh thoát nước khu dân cư... Năm 2024, nhờ việc quy hoạch khu dân cư, địa phương tổ chức đấu giá đất thu về hơn 20 tỷ đồng để nâng cao các tiêu chí trong xây dựng NTM nâng cao theo đúng quy định. 

...đến cách làm sáng tạo, linh hoạt

Bước vào giai đoạn 2021 - 2025, trung ương, tỉnh ban hành bộ tiêu chí mới trong xây dựng NTM với 19 tiêu chí (tăng 8 tiêu chí so với giai đoạn 2018 - 2020). Trong đó, một số tiêu chí, chỉ tiêu mới và yêu cầu của các tiêu chí cao hơn như: phát triển sản xuất; cơ sở vật chất trường học; cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn; chuyển đổi số trong xây dựng NTM; thu nhập bình quân đầu người... đặt ra yêu cầu cho các địa phương cần phải tập trung nhiều nguồn lực, kinh phí thực hiện. Trước thực trạng đó, huyện Quỳnh Phụ đã ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành linh hoạt, kịp thời để tháo gỡ khó khăn.

Một trong những cách làm sáng tạo và được coi là mấu chốt để tháo gỡ khó khăn đó là huyện Quỳnh Phụ thành lập tổ công tác của Ban Thường vụ Huyện ủy giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện nhiệm vụ chính trị ở một số địa phương. Đầu năm 2021, tổ công tác được thành lập do đồng chí Phó Bí thư thường trực Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện làm tổ trưởng; đồng chí Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện làm tổ phó cùng các thành viên là các đồng chí trong Ban Thường vụ Huyện ủy. 

Ông Nguyễn Văn Nhiễm, Phó Bí thư thường trực Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Quỳnh Phụ khẳng định: Xây dựng NTM là quá trình lâu dài, liên tục, nếu chỉ trông chờ vào sự hỗ trợ của trung ương, của tỉnh, các địa phương trong huyện rất khó hoàn thành các tiêu chí. Thực tế khi bắt tay vào xây dựng NTM, cũng như các địa phương trong tỉnh, Quỳnh Phụ cũng có những khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ, nhất là vấn đề về nguồn kinh phí thực hiện. Với quan điểm “dựa vào sức mình là chính, không trông chờ, ỷ lại”, để gỡ khó cho các địa phương, 2 tuần/lần tổ công tác cùng với các phòng, ban của huyện tổ chức họp bàn giải pháp tháo gỡ. Từ những vướng mắc nêu ra, tổ công tác giao cho các phòng, ban liên quan phối hợp cùng địa phương nắm bắt, đưa ra giải pháp phù hợp. Cách làm sáng tạo của huyện thực sự phát huy hiệu quả. Những khó khăn về nguồn lực từng bước được giải quyết, trong đó huyện tập trung quy hoạch khu dân cư để đấu giá đất, tạo nguồn vốn cho các địa phương hoàn thành các tiêu chí. 

Điển hình như xã Đồng Tiến, một địa phương được coi là “vùng sâu, vùng xa” của huyện, cơ sở vật chất từ trụ sở xã, trường học, đến nhà văn hóa thôn xuống cấp, rất khó cho việc hoàn thành các tiêu chí NTM nâng cao. Tháng 7/2023, địa phương quy hoạch được 6 khu dân cư, làm hạ tầng tổ chức đấu giá đất để lấy kinh phí hoàn thiện các tiêu chí. 

Ông Đặng Thanh Long, Chủ tịch UBND xã cho biết: Lúc đầu việc triển khai cũng gặp nhiều khó khăn, song nhờ sự chỉ đạo kịp thời của lãnh đạo huyện mà trực tiếp là những lần làm việc với tổ công tác, những khó khăn được tháo gỡ. Với 6 khu dân cư được quy hoạch, trong đó 3 khu dân cư hoàn thiện hạ tầng, xã tổ chức đấu giá thu về hơn 17 tỷ đồng để xây dựng trường mầm non, làm đường giao thông, sửa chữa 7/7 nhà văn hóa thôn... giúp địa phương hoàn thành được một số tiêu chí để phấn đấu về đích NTM nâng cao năm 2025. 

Việc thành lập tổ công tác thể hiện sự linh hoạt, sáng tạo của huyện Quỳnh Phụ, phát huy vai trò của Đảng trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện. Quan điểm “Đảng không làm thay chính quyền nhưng không phân biệt việc của Đảng, của chính quyền mà là việc chung của thôn, của xã, của huyện” được thể hiện từ đầu nhiệm kỳ 2020 - 2025 đến nay thực sự tạo “sinh khí mới” để Quỳnh Phụ tiếp tục có nhiều cách làm sáng tạo trong xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. 

Diện mạo xã nông thôn mới nâng cao Quỳnh Minh (Quỳnh Phụ). 

(còn nữa)

Nguyễn Cường