Những người không biết lầm tưởng là ổi Bo. Nhưng, những người chuyên bán ổi cho biết đấy chính là ổi từ Hải Dương mang sang. Người dân Thành phố Thái Bình đang cùng nhau mua ổi ăn mỗi ngày. Ăn ổi Hải Dương, nhiều người Thái Bình giật mình tự hỏi phải chăng ổi Bo đang dần đi vào ký ức? 

Theo người làng Bo, ổi Bo là thứ ổi mà hương vị không thể lẫn với bất kỳ loại ổi nào. ổi Bo quả không quá to, quả ổi tròn, da sáng, bóng, thân ổi chia rõ năm múi đều đặn, hạt ổi thưa. Hương vị ổi Bo mới thật đặc biệt, thơm, xen một chút vị chát nhẹ mà ngọt rất đậm đà.

Những người  yêu thích "ẩm thực" cho rằng nếu sau một bữa cơm nhất là một bữa cỗ với nhiều đồ chiên xào, một tiệc rượu hơi quá chén mà được tráng miệng một miếng ổi Bo thì chẳng khác gì đất trời đang nắng hạn mà gặp mưa rào. Ví von hơi quá lên như vậy để thấy hết cái ngon, cái ngọt ngào của ổi Bo. Ổi Bo bây giờ hầu như không còn nữa. Nhiều người bảo có bói cũng không tìm được quả ổi Bo chính hiệu. Có một thời, nhiều gia đình trồng ổi ở làng Bo chặt ổi thay thế cho những cây trồng khác. Nhiều gia đình thì lai giống để trồng những loại ổi năng suất hơn. Vì thế, được ăn quả ổi Bo bây giờ là một điều hiếm.

Là một đặc sản, ổi Bo cũng trở thành kỷ niệm, là nỗi nhớ của nhiều người. Cách đây chỉ chưa đến chục năm trước, người Thái Bình đi xa vẫn hay xách theo một chục ổi làm quà. Không phải là thứ quà đắt tiền nhưng mang ổi làm quà cho bạn bè, người thân ở xa cũng giống như mang tình cảm quê hương mình gửi gắm cho họ vậy. Mỗi mùa ổi đến, cánh học trò thị xã hay kéo sang làng Bo để mua ổi tại vườn cũng như là để góp nhặt thêm những kỷ niệm của tuổi đi học.

Hoài niệm về ổi Bo, tôi được nghe câu chuyện của một người bác họ. Ông kể hồi còn đi học, lớp ông có một cô gái là người làng Bo. Ngày ấy, cả thị xã có một trường cấp III, lớp học rất ít học sinh nữ. Cô gái ấy đã học giỏi lại còn xinh đẹp nên được nhiều chàng trai trong lớp thương thầm nhớ vụng, trong đó có ông. Nhà cô có một vườn ổi nên cánh con trai trong lớp thích kéo sang nhà để vừa được hái ổi, vừa được gần cô bạn gái  xinh đẹp.

Ông là cậu học trò nhút nhát, nhìn đám bạn vây quanh người đẹp chỉ dám từ xa nhìn lại. Sau này, khi ông đã đỗ đạt và được ra nước ngoài học, cũng đã từng ngất ngây bởi sực nức mùi lê, táo xứ lạnh nhưng sao sự nhớ thương vẫn không da diết, bền chặt bằng mùi ổi chín trong khu vườn làng Bo thủa nào. Như anh khóa nghèo nuôi ước mơ sau khi đỗ quan về cưới được người con gái đẹp của làng, ngày về nước, việc đầu tiên ông làm là dò hỏi về cô bạn gái cùng lớp cũ nhưng được biết nàng đã vu quy theo chồng.

Nhiều năm không sống ở thị xã, mãi gần đây mới có dịp hội ngộ với các bạn cũ, khi ông ngỏ ý đến thăm bóng hồng ngày trước, được biết cô ấy có cuộc sống vất vả, cô vẫn ở Làng Bo, đã ở tuổi bà nội, bà ngoại nhưng bây giờ vẫn hàng ngày ngồi bán ổi, bán ấu trên đường Long Hưng. Tin về cô bạn làm ông ngơ ngẩn mấy ngày. ánh mắt cười thấp thoáng trong vườn ổi đã chỉ còn trong ký ức, bỗng thèm vô cùng được nếm lại vị ổi ngày xưa. Nhưng một lần nữa ông lại thất vọng vì biết ổi Bo bây giờ là thứ hiếm. Lòng rưng rưng, đã ở tuổi xế chiều mà sao vẫn còn tiếc nhớ những thứ vốn chưa bao giờ là của mình.

Cảm động vì người vẫn trân trọng những ngày xưa cũ, tôi đi khắp làng Bo để tìm lại hộ ông vị ổi ngày trước. Nhưng ngay chính người làng cũng không biết đâu mới đích thực là cây ổi Bo còn sót lại. May mắn nhận được một tin vui, Sở Khoa học công nghệ và Nông nghiệp phát triển nông thôn đang phối hợp thực hiện đề án khôi phục giống ổi Bo. Hy vọng đề án sớm hoàn thành, người Thái Bình lại được thưởng thức thứ ổi Bo thứ thiệt, để ổi Bo sẽ không trở thành hoài niệm trong ký ức mọi người.

Trần Thu Hương