Ngay sau Tết, tôi được mời đến nhà người bạn dự cúng rằm. Lễ cả năm không bằng rằm tháng giêng, gia đình làm to hơn cả Tết. Ngoài đồ ăn thức uống, thêm một ông thầy lễ cùng các loại tiền giả, tiền thật và đủ chủng loại hàng mã: nhà, xe ô tô, quần, áo, giầy, tất... để hóa gửi xuống âm phủ cho những người thân đã khuất. Sau khi cúng giải hạn và chúng sinh, ông thầy sai vợ bạn tôi đem tiền thật vất ra ngõ. Tôi hỏi thì được thầy giải thích, đó là cách tống tiễn cái đen đủi ra khỏi nhà. Chắc do sự có mặt của tôi nên vợ anh bạn chọn giải pháp nhờ thầy cầm tiền đã cúng, khi về “rải” ở đâu đó, cũng là cách tiễn “đen” ra khỏi khuôn viên gia đình. Gần rằm, tôi có dịp trảy hội về miền đất Phật chùa Hương lại bắt gặp cảnh người người đua nhau “rắc, rải” tiền thật. Có lẽ vì thế mà khi xe vừa dừng, ngoài đội quân tiếp thị đi đò, thuê nhà trọ... còn rất đông người làm nghề đổi tiền lẻ bao quanh người đi hội.

Ngay khi lên đò, quan sát trên suối đã thấy nổi lờ vờ trên mặt nước những đồng tiền lẻ xen lẫn tiền mã. Vào chùa, cùng với cảnh chen chúc, dù đã có chỗ hóa vàng mã nhưng không ít du khách tiện đâu hóa đó gây ô nhiễm môi trường. Với khí thế “xin cho bằng được, cầu bằng hết” và quan điểm “trần sao, âm vậy”, đánh đồng hai thế giới thực và ảo, người đi cầu cúng ném cả... đồng tiền quốc gia xuống đường đi, nhà ga cáp treo. Trên khoang cáp treo, tôi hỏi một đôi bạn trẻ cùng đi về việc vừa rải tiền, họ hồn nhiên cho biết: “chẳng rõ có thần thánh thật và được phù hộ không nhưng mẹ cháu dặn và thấy mọi người làm vậy nên làm theo”.

Ngoài dẹp được “nạn” ăn xin, Ban tổ chức lễ hội chùa Hương đã có thông báo và phát trên loa quy định vào chùa, trong đó yêu cầu chỉ dâng cúng hương hoa quả tinh khiết và yêu cầu giữ vệ sinh chung. Song không hề thấy có lực lượng xử lý hành vi vi phạm mà chỉ có người đi thu tiền ngân hàng mà du khách rải, đặt bữa bãi. Tâm sự việc rải tiền với một số bạn đồng nghiệp thì biết chẳng phải ở chùa Hương mà ở nhiều đền, chùa có tiếng như phủ Tây Hồ, đền Bà Chúa Kho... đều có việc đó. Tiền để ban thờ, tiền nhét tay tượng, tiền vứt xuống giếng, tiền phủ kín chân tượng... Mặc dù các đền, chùa đều cấm hành vi đó và có đặt hòm công đức, nhưng dường như người đi lễ không để ý, hoặc giả cho rằng phải làm thế mới “linh”. Không chỉ lễ, hội mà trong các đám tang, đám cưới, không biết từ đâu xuất hiện “tục” đem tiền thật rải, rắc... mà người ta thường gọi là tiền lệ phí đường, cầu, cống. Xe cưới, xe tang khi qua cầu, qua cống... đều có người được phân công trước có nhiệm vụ vứt một ít tiền loại 500, 1.000 đồng, nhiều khi mệnh giá cao hơn xuống nước, xuống đường.

Giữ gìn nét đẹp văn hóa là điều cần thiết, tu nhân, tích đức là việc cần làm, song việc rải, rắc tiền thật bừa bãi gây phản cảm và là hành vi bị pháp luật cấm, trong đó trong một số trường hợp nhất định, cần thiết có thể bị xử lý hình sự. Cõi Phật vốn là coi thanh tịnh, không có chỗ cho những ý đồ đen tối, càng không thể dùng những vật tiến cúng như tiền để mong Phật, Thánh phù hộ độ trì. Theo một Đại đức, người theo đạo Phật phải tuân theo luật Nhân- Quả, bởi Phật đã dạy: “Ta không ban phước, không giáng họa cho ai hết, mà chính các người lãnh cái quả do mình gây ra”. Thiết nghĩ con người có cái tâm lành, thiện sẽ tự tạo quả hạnh phúc. Nếu phát tâm tạo phúc đức chỉ nên đóng góp tiền vào hòm công đức để xây dựng đền, chùa, miếu mạo, để cứu giúp những số phận kém may mắn, tránh làm như trên vừa gây lãng phí mà chẳng có ý nghĩa gì. Các ngành chức năng cũng cần sớm vào cuộc để chấm dứt hành vi vi phạm pháp luật này để bảo vệ đồng tiền Quốc gia.

Phan Lợi