Kỳ họp lần thứ 123 Đại hội đồng Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) đã khai mạc tại Trung tâm Hội nghị quốc tế ở Geneva, Thụy Sĩ, với sự tham dự của gần 1.000 đại biểu đến từ 164 quốc gia và các Hiệp hội Nghị sỹ khu vực thành viên.

Đoàn đại biểu Quốc hội Việt Nam do ông Nguyễn Văn Son, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội, Chủ tịch Nhóm IPU quốc gia Việt Nam, làm trưởng đoàn đã tham dự kỳ họp.

Tại đại hội lần này, Việt Nam được bầu làm Phó Chủ tịch Đại hội đồng IPU nhiệm kỳ 2010-2011 và ông Ngô Quang Xuân, đại diện của Quốc hội Việt Nam tại Ban chấp hành IPU, đã giữ chức vụ này.

Khái niệm ngoại giao nghị viện xuất hiện rất sớm trong lịch sử và được định nghĩa là hình thức hoạt động đối ngoại của nghị viện (Quốc hội) hay nghị sỹ, có tác dụng hỗ trợ hoạt động ngoại giao nhà nước, góp phần thực hiện mục tiêu đường lối, chính sách đối ngoại của quốc gia. Bên cạnh việc tác động trực tiếp vào quá trình hoạch định và triển khai chính sách đối ngoại của quốc gia, các nghị sỹ, với tư cách là những người được nhân dân trực tiếp bầu ra, đóng vai trò cầu nối giữa cử tri nước mình với dư luận thế giới.

Thông qua những hoạt động nói trên tại các diễn đàn song phương, đa phương, các nghị viện, nghị sỹ có những đóng góp hiệu quả vào việc hình thành, phát triển các tổ chức liên nghị viện quốc tế và khu vực, góp phần vào việc dân chủ hóa quan hệ quốc tế, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc, các quốc gia trên thế giới.

Mãi tới năm 1889, IPU mới chính thức ra đời với 14 thành viên bởi các ông Randal Cremer và Frédéric Passy (Pháp). Đây là diễn đàn quốc hội quốc tế thường trực đầu tiên xuất hiện vào thời điểm đó nhằm hỗ trợ cho các cuộc đàm phán chính trị đa phương. Ban đầu, IPU chỉ bao gồm các nghị sỹ từ các nghị viện đơn lẻ và khác nhau tập trung lại, nhưng sau đó đã phát triển thành một tổ chức quốc tế tập hợp các nghị viện của các quốc gia trên toàn thế giới.

IPU hiện có 155 thành viên và 9 quốc hội liên kết. IPU thường xuyên có giám sát viên tại Liên hợp quốc và có những đóng góp hết sức to lớn cho diễn đàn quốc tế này. Nhằm nâng cao vai trò ngày càng tăng của ngoại giao nghị viện, Liên hợp quốc và IPU đã thiết lập mối quan hệ hợp tác chặt chẽ.

Tại New York, các nhà lãnh đạo nghị viện các nước trên thế giới đã tiến hành cuộc gặp lịch sử vào ngày 30/8 - 1/9/2000. Sự kiện này đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong mối quan hệ giữa hai tổ chức lớn nhất hành tinh. Hội nghị đã ra tuyên bố "Tầm nhìn nghị viện về hợp tác quốc tế trước thềm thiên niên kỷ thứ ba".

Quan hệ đối ngoại song phương của Quốc hội Việt Namon> với nghị viện các nước trên thế giới là một trong những nhiệm vụ chiến lược của Quốc hội ta. Hiện nay Quốc hội Việt Namon> đã đặt quan hệ chính thức với hầu hết các  thành viên IPU và ngoại giao nghị viện Việt Namon> trong những năm qua có những đóng góp hết sức quan trọng.

Điều đó đã được lãnh đạo IPU đánh giá rất cao trong việc thực hiện sáng kiến "Một Liên hợp quốc" tại Việt Nam cũng như vai trò và ảnh hưởng tích cực của việc này đối với các nước thành viên thuộc IPU và thuộc Liên hợp quốc trong phiên họp vào ngày 21/11/2008.

Còn tại hội nghị cấp cao lần thứ ba IPU, với sự tham dự của hơn 150 nhà lãnh đạo cấp cao cơ quan lập pháp các nước trên thế giới vào tháng 7/2010 tại Gene, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon đã ca ngợi IPU đóng vai trò cơ bản trong thúc đẩy phát triển và thịnh vượng thông qua việc thực hiện các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ (MDG) theo đó cam kết giảm một nửa số người nghèo đói và bệnh tật vào năm 2015.

Hiện nay, Việt Nam đã đi được 2/3 chặng đường thực hiện các mục tiêu MDG hướng tới năm 2015 và có khả năng về tới đích trước thời hạn. Việt Nam không chỉ đã chứng minh khả năng hoàn thành sứ mệnh của mình đối với dân tộc mình mà còn được thế giới ca ngợi là "chất xúc tác cho hành động toàn cầu vì Việt Nam là một ví dụ tuyệt vời cho những thành tựu trong thực hiện các mục tiêu MDG" (Lời nhận xét của ông John Hendra, điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam)

Ngoài ra, trên cương vị là Ủy viên Ban chấp hành IPU, Quốc hội Việt Nam đã tham gia tích cực vào các hoạt động IPU trong việc tìm kiếm các giải pháp cho cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới và những thách thức toàn cầu khác như biến đổi khí hậu, an ninh lương thực và năng lượng.

Với sứ mệnh mới mà IPU giao phó, theo lời Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết phát biểu tại phiên họp toàn thể Hội nghị cấp cao của LHQ kiểm điểm việc thực hiện MDG, Việt Nam không chỉ chia sẻ lo ngại chung về thực trạng trên thế giới vẫn còn hơn một tỷ người phải sống trong cảnh nghèo đói mà sẽ nỗ lực hết sức mình để góp phần cùng cộng đồng quốc tế mang phồn vinh và hạnh phúc cho toàn thể nhân loại.

 Theo CAND