Trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ hiện có 32 chợ đang hoạt động với tổng diện tích đất lên tới hơn 107.000 m2. Trong đó có 3 chợ loại 2 gồm chợ Quỳnh Côi, chợ Vĩnh Trà (thị trấn An Bài) và chợ Lầy (An Ninh). Các chợ còn lại đều là chợ loại 3. Trung bình diện tích mỗi chợ ở Quỳnh Phụ rộng 3.352 m2, bán kính phục vụ bình quân 1,5 km/ chợ.

Tuy nhiên, có một số chợ quy mô chỉ dưới 600 m2, cá biệt có chợ diện tích chưa tới 300 m2 như chợ Nhống (An Khê), chợ Hôm (Quỳnh Hoa) và chợ An Quý. Trong số hơn 107.000 m2 được quy hoạch làm chợ thì diện tích đã xây dựng chiếm 37.049 m2, tương đương 35,3% tổng quỹ đất. Với những chợ đã xây dựng, mới chỉ có 1 chợ được xây dựng kiên cố, đa số các chợ còn lại đều xây dựng bán kiên cố (22/ 32 chợ, chiếm tỷ lệ 67,8%), ngoài ra còn 9 chợ vẫn thuộc diện chợ tạm họp ngoài trời (chiếm tỷ lệ 29%).

Nhận thức rõ tầm quan trọng của hệ thống chợ nông thôn, thời gian qua, chính quyền các xã, thị trấn đã dành ra khoản kinh phí đáng kể từ ngân sách đầu tư cho việc xây dựng các chợ. Tính chung từ năm 2003 đến nay, huyện Quỳnh Phụ đã đầu tư gần 10 tỷ đồng cho việc xây dựng, cải tạo hệ thống chợ; trong đó tỉnh hỗ trợ 2 tỷ đồng, huyện đầu tư 1,91 tỷ đồng, còn lại là vốn ngân sách xã chiếm hơn 6 tỷ đồng.

Nhờ được đầu tư nâng cấp và mở rộng nên số lượng người tham gia kinh doanh, buôn bán tại các chợ ngày càng tăng, trung bình mỗi chợ thu hút khoảng 50 hộ kinh doanh thường xuyên. Một số chợ có quy mô tương đối lớn, thu hút hàng trăm hộ tham gia kinh doanh buôn bán.

Điển hình như chợ Vĩnh Trà (thị trấn An Bài) có diện tích xây dựng 12.600 m2, hiện thu hút tới 360 hộ kinh doanh (trong đó kinh doanh thường xuyên có 150 hộ); chợ Vĩnh (Quỳnh Trang) có diện tích xây dựng gần 2.000 m2, đang thu hút 465 hộ kinh doanh (trong đó kinh doanh thường xuyên có 180 hộ); chợ Hới (Quỳnh Nguyên) tuy diện tích xây dựng không lớn, chỉ khoảng 500 m2 nhưng thu hút tới 300 hộ kinh doanh (trong đó kinh doanh thường xuyên có 170 hộ)...

Về hàng hoá bày bán tại các chợ thì số lượng ngày càng lớn và chủng loại ngày càng đa dạng. Chiếm phần lớn là các mặt hàng thiết yếu phục vụ đời sống dân sinh như: thực phẩm, đồ dùng sinh hoạt... Bên cạnh đó là các mặt hàng phục vụ sản xuất, nhất là sản xuất nông nghiệp như: giống cây trồng, thuốc thú y, cuốc, xẻng, liềm...

Đặc biệt chợ còn là nơi tập kết, trao đổi, mua bán các mặt hàng nông sản và thủ công do chính người dân sở tại làm ra hoặc mang từ nơi khác tới như: rau các loại, hoa quả, rổ rá, chổi dễ, đậu phụ, bún bánh... Một số chợ trở thành điểm thu gom, tập kết các mặt hàng nông sản và thủ công để cung cấp cho tư thương vận chuyển đi tiêu thụ tại khắp các tỉnh trong cả nước, điển hình như chợ Quỳnh Côi, chợ Cầu (Quỳnh Ngọc), chợ Mụa (An Đồng), chợ Đồng Bằng ( An Lễ)...

Tuy nhiên, nếu nhìn tổng thể thì hệ thống chợ ở Quỳnh Phụ phần lớn đều là những chợ nhỏ, một số chợ xây dựng ở những điểm chưa hợp lý, khó quy hoạch mở rộng. Diện tích xây dựng kiên cố còn quá thấp, chỉ chiếm khoảng 30% quỹ đất, diện tích còn lại chủ yếu là lều quán tạm, không theo quy chuẩn.

Công tác vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy nhìn chung chưa đảm bảo. Một số chợ nằm liền kề với đường giao thông, lấn chiếm lòng lề đường làm cản trở việc lưu thông của các phương tiện. Hàng hoá bày bán tại các chợ phần lớn là sản phẩm thô, phục vụ tiêu dùng tại chỗ, giá trị thấp. Hoạt động kinh doanh mang nặng tính manh mún, tự phát...

Theo kế hoạch phát triển hệ thống chợ từ nay đến năm 2015, huyện Quỳnh Phụ đặt mục tiêu nâng cấp, cải tạo toàn bộ 32 chợ hiện có. Trong đó xây mới chợ đầu mối Quỳnh Hải đạt tiêu chí chợ loại 1; nâng cấp chợ Quỳnh Côi và Vĩnh Trà (thị trấn An Bài) từ loại 2 lên loại 1; nâng cấp 8 chợ từ loại 3 lên loại 2; đồng thời cải tạo 20 chợ còn lại theo hướng kiên cố, xoá bỏ các lều quán tạm. Cái khó nhất để thực hiện mục tiêu trên là vấn đề kinh phí.

Dự kiến Quỳnh Phụ sẽ phải huy động khoảng 235 tỷ đồng, trung bình mỗi năm phải huy động trên 39 tỷ đồng cho việc đầu tư nâng cấp và xây mới hệ thống chợ. Chỉ riêng chợ đầu mối Quỳnh Hải đã cần lượng kinh phí khoảng 50 tỷ đồng, việc nâng cấp 2 chợ từ loại 2 lên loại 1 cũng cần tới 60 tỷ đồng. Trong khi đó lượng kinh phí mà Quỳnh Phụ đầu tư cho việc nâng cấp, cải tạo chợ thời gian qua chỉ đạt chưa tới 2 tỷ đồng mỗi năm.

Lường trước những khó khăn gặp phải, huyện Quỳnh Phụ chủ trương tăng cường hơn nữa công tác thông tin, tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của toàn xã hội về vai trò, tầm quan trọng của hệ thống chợ và việc quy hoạch phát triển chợ là tất yếu khách quan góp phần đẩy nhanh tiến trình CNH, HĐH và xây dựng thành công mô hình nông thôn mới. Làm tốt công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch, điều tra dự báo đúng nhu cầu phát triển của từng chợ để dành quỹ đất hợp lý phục vụ cho việc đầu tư xây dựng mở rộng chợ. Chú trọng công tác quản lý hoạt động của các chợ, phấn đấu 100% chợ có bộ máy quản lý theo mô hình công ty cổ phần hoặc ban quản lý chợ.

Riêng việc huy động vốn đầu tư xây dựng, huyện chủ trương kết hợp vốn ngân sách và vốn huy động từ xã hội hoá, trong đó nguồn vốn xã hội hoá đóng vai trò quyết định. Hàng năm, huyện và các xã bố trí lượng kinh phí từ ngân sách phục vụ cho việc đầu tư, nâng cấp chợ. Đồng thời ban hành cơ chế, chính sách nhằm khai thác tối đa nguồn vốn của mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư kinh doanh chợ. Trên cơ sở quy hoạch hiện có, các ngành chức năng cần xây dựng đề án cụ thể, xác định rõ kế hoạch huy động vốn để kêu gọi đầu tư. Đặc biệt chú trọng phương thức đầu tư BOT hoặc cá nhân, tổ chức góp vốn cùng nhà nước đầu tư xây dựng, tổ chức kinh doanh và quản lý.

Vũ Mạnh