Cuối tháng 12/2010, chúng tôi tìm về Thụy Trình đúng vào thời điểm địa phương đang tập trung cho công tác dồn điền đổi thửa. Bí thư Đảng uỷ xã Nguyễn Đắc Thính chia sẻ: Được tỉnh chọn là 1 trong 8 xã điểm xây dựng mô hình nông thôn mới, Đảng uỷ, chính quyền địa phương xác định đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, con đường tất yếu để CNH-HĐH nông nghiệp, nông thôn.

Tháng 9/2009, sau khi hoàn thành quy hoạch chung, UBND xã đã đầu tư 30 triệu đồng xây dựng bảng tin ngay tại trung tâm xã để công khai quy hoạch này. Vùng sản xuất nông nghiệp được quy hoạch chi tiết, bố trí các loại cây trồng khá hợp lý theo hướng “ liền vùng, cùng trà”, bước đầu đã xây dựng được mô hình sản xuất lúa hàng hoá cho hiệu quả khá. Trong 2 năm 2009-2010, Thụy Trình được tỉnh đầu tư 8,342 tỷ đồng kiên cố hoá một số tuyến kênh mương, xây dựng một số tuyến đường giao thông nội đồng, 6 phòng học trường THCS,  xây mới, sửa chữa các trạm bơm, cống đập,  mua máy làm đất đa năng, gặt đập liên hoàn, công cụ gieo sạ...

Cùng với nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước, xã đã trích kinh phí từ ngân sách, nguồn cấp bù thủy lợi phí được 950 triệu đồng, huy động nhân dân đóng 900 triệu đồng  mua 1 máy gặt đập liên hoàn; xây dựng 780m kênh, đắp bờ vùng, bờ thửa phục vụ công tác dồn điền đổi thửa và chỉnh trang ruộng đồng.

Hiện tại, 6/6 thôn đã triển khai đo và cắm mốc để xác định ranh giới bờ vùng, bờ thửa và các công trình hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp.  Theo phương án dồn điền đổi thửa của xã, dự kiến mỗi hộ dân  sẽ có từ 1 đến 2 thửa, mỗi khẩu đóng góp 28m2 để giành đất xây dựng hệ thống thủy lợi, giao thông nội đồng  và các công trình hạ tầng xã hội, hạ tầng thiết yếu. Xã quyết tâm giao đất cho bà con trong thời gian sớm nhất để kịp cho sản xuất vụ Xuân năm 2011.

Nỗ lực cố gắng là vậy, song đến nay Thụy Trình mới đạt được 8/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Đối với các xã, thị trấn còn lại, theo kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đến hết năm 2010, phải tổ chức lập, thẩm định và phê duyệt xong quy hoạch chung và quy hoạch chi tiết hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng.  Nhưng đến nay, mới có 4 địa phương thực hiện xong quy hoạch chung là Thị trấn Diêm Điền, Thái Hưng, Mỹ Lộc và Thái Dương. 43 xã còn lại mới có 35 xã đang chỉnh sửa, hoàn thiện quy hoạch để báo cáo Đảng bộ và nhân dân trước khi trình UBND huyện phê duyệt.

Nguyên nhân chính của tình trạng trên là do hiện nay một số cấp uỷ, chính quyền  cơ sở và một bộ phận cán bộ đảng viên, nhân dân nhận thức chưa đầy đủ về xây dựng nông thôn mới; có tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào huyện, vào tỉnh. Bên cạnh đó, do quy hoạch xây dựng nông thôn mới triển khai trên diện rộng,  Thái Thụy có 7 đơn vị tư vấn thực hiện lập quy hoạch  nên rất khó  thống nhất độ cao chuẩn giữa các đơn vị, địa phương trong huyện. Nội dung một số tiêu chí: thu nhập, nhà ở dân cư, chợ nông thôn thiếu căn cứ xác định nên việc rà soát, đánh giá thực trạng nông thôn còn chậm, thiếu chính xác.

Theo quy định, vùng sản xuất nông nghiệp hàng hoá tập trung phải đạt diện tích từ 30 ha trở lên;  song một số vùng trong huyện không đủ diện tích, thậm chí một số địa phương có đất xâm canh ở nhiều xã khác. Đặc biệt, toàn huyện vẫn còn 9 xã chưa số hoá được bản đồ nên rất khó khăn cho công tác quy hoạch,  nhất là công tác điều tra, đánh giá thực trạng công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và hiện trạng tổng hợp.

Đến thời điểm này, quỹ thời gian của năm 2010 đã hết, đồng nghĩa với việc Thái Thụy không đạt được kế hoạch đề ra.

Do vậy, vấn đề quan trọng nhất hiện nay là huyện cần phải đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng hơn nữa để cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận thức đúng, đầy đủ nội dung  19 tiêu chí về xây dựng nông thôn mới, từ đó nâng cao trách nhiệm, góp sức xây dựng ngay từ cơ sở.

Đối với xã điểm Thụy Trình, chỉ đạo hoàn thành sớm công tác dồn điền đổi thửa, vận động nhân dân tích cực hiến đất làm đường, đóng góp ngày công, cơ sở vật chất... đẩy nhanh tiến độ xây dựng.

Đối với những xã, thị trấn còn lại, tăng cường kiểm tra, đôn đốc, khẩn trương hoàn thành công tác quy hoạch. Đồng thời, tiến hành rà soát, đánh giá hiện trạng nông thôn theo từng tiêu chí để xác định mục tiêu, kế hoạch triển khai thực hiện sau khi hoàn thành việc lập và phê duyệt quy hoạch chung.

Huyện cũng cần tập trung chỉ đạo các địa phương xây dựng và triển khai đề án dồn điền đổi thửa đất nông nghiệp gắn với quy hoạch vùng sản xuất, xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông thủy lợi nội đồng, các cơ sở hạ tầng xã hội thiết yếu theo quy hoạch. Xây dựng và triển khai thực hiện các đề án “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn của xã”, “Phát triển nghề và làng nghề”, “Nâng cao năng lực cho cán bộ xã, thôn bảo đảm đủ năng lực quản lý tổ chức, điều hành các hoạt động của địa phương”. 

Có như vậy, đến hết Quý I/2011, tất cả các xã trong huyện mới có thể hoàn thành việc lập quy hoạch chung và bắt tay vào xây dựng, phấn đấu đến năm 2011 có 1 xã và đến năm 2015 khoảng 10 xã đạt 19 tiêu chí về xây dựng nông thôn mới.

Nguyễn Hình