Ông Vũ Văn Chuyển - Chủ tịch UBND xã cho biết: lộ trình xây dựng NTM của xã còn nhiều vấn đề nan giải, con đường về đích còn gập ghềnh chông gai ở phía trước, trong đó khó khăn lớn nhất là việc huy động vốn. Từ khi xây dựng NTM đến nay xã đã huy động được 43 tỷ đồng, trong đó ngân sách các cấp chiếm trên 20 tỷ đồng, dân góp 1,4 tỷ đồng còn lại là ngân sách xã. Nếu tính theo các hạng mục của Quyết định 09 thì Trọng Quan chỉ cần 60 tỷ đồng nữa là hoàn thành.

Tuy nhiên suất đầu tư cho công trình ít, giá cả biến động cao hơn trước nên các công trình khó thực hiện. Điển hình như xây trường học mầm non, nếu theo Quyết định 09 thì chỉ có 2,4 tỷ đồng là hoàn thiện 12 phòng học nhưng xã đã phải xây dựng mất gần 10 tỷ đồng do phải tính thêm các chi phí về đôn san mặt bằng, chênh lệch giá nguyên vật liệu, nhân công. Trong khi nguồn vốn ngân sách của xã có hạn, chỉ trông chờ từ nguồn vốn đấu giá quyền sử dụng đất.

Về phía người dân, đa số đều đồng tình với chủ trương Nhà nước và nhân dân cùng làm nhưng việc đóng góp cần phải có khoảng thời gian hợp lý. Bởi chỉ trong một thời gian ngắn, họ vừa hiến 33ha đất làm giao thông thủy lợi nội đồng, công trình phúc lợi, tính trị giá lên tới trên 30 tỷ đồng vừa đóng góp mặt bằng làm giao thông trục thôn với trị giá khoảng 100 triệu đồng và góp vốn đối ứng dự án nước sạch bình quân mỗi hộ 1 triệu đồng. Tổng cộng đến nay người dân đã đóng góp bằng tiền mặt là khoảng 2,4 tỷ đồng. Đặc biệt đến nay xã vẫn nợ đọng xây dựng cơ bản gần 10 tỷ đồng. Như vậy nhu cầu vốn đầu tư lớn trong khi đầu tư từ ngân sách có hạn, nguồn vốn xã cạn kiệt, huy động sức dân cần thêm thời gian đã khiến cho Trọng Quan khó đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM. 

Hơn nữa một số tiêu chí khó, Trọng Quan lại chưa thực hiện được như thu nhập, giao thông, cơ cấu lao động. Hiện nay thu nhập bình quân đầu người của Trọng Quan đạt 17 triệu đồng/người/năm, hộ nghèo còn 5,8%, có 1.800 - 2.000 khẩu đi làm ăn xa, từ 600 - 700 lao động làm nghề may tại các công ty, xí nghiệp, có 70 hộ phát triển kinh tế VAC trong 12 ha chuyển đổi, số lao động còn lại tập trung vào sản xuất nông nghiệp. Tuy là xã phát triển mạnh lĩnh vực nông nghiệp nhưng nếu cứ đà như hiện nay thì tiêu chí thu nhập cũng khó có lời giải thỏa đáng do sản xuất nông nghiệp phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Tiêu chí giao thông đang được đánh giá là khó thực hiện nhất ở Trọng Quan. Điển hình như đường trục xã có nhiều đoạn nền đường không đạt chuẩn, chỉ từ 3 - 3,5m. Trong tổng số 2,6km thì có tới 1,3km đi qua 190 hộ cần phải giải phóng mặt bằng, trong đó có trên 50 hộ có lộ giới mở rộng lấn vào nhà ở còn lại là công trình phụ. Hiện nay xã đang vận động nhân dân giải phóng mặt bằng, hiến đất, hiến cây cối, hoa màu trên đất. Tuy nhiên đã xuất hiện một số hộ không đồng ý với chủ trương trên và yêu cầu phải đền bù.

Hay như đường giao thông trục thôn, vẫn còn tới 1,5/3,4km chưa làm được cũng do một số hộ dân không đồng ý hiến đất giải phóng mặt bằng để làm theo đúng tiêu chí. Hệ thống đường nhánh cấp 1 hiện mới chỉ làm được 6km và còn khoảng 7 km chưa được làm. Trong hệ thống giao thông thủy lợi nội đồng, đường giao thông trục chính nội đồng cũng mới chỉ cứng hóa được 4/7,5km. Mặc dù đã bàn bạc công khai dân chủ và thống nhất về mức đóng góp của dân là 10% nhưng do cùng một lúc phải đóng nhiều khoản nên ảnh hưởng trực tiếp đến số thu. Nếu tính trọn vẹn, để hoàn thành tiêu chí giao thông thì trong thời gian tới xã cần phải huy động nguồn vốn từ dân khoảng 19 tỷ đồng. Đây là điều khó thực hiện trong điều kiện của người dân Trọng Quan hiện nay. Đó còn chưa tính tới một vài tiêu chí khác đã đạt nhưng lại khó giữ như tiêu chí văn hóa, hiện nay tỷ lệ sinh con thứ 3 của xã còn trên 10%...

Để đẩy nhanh tiến độ, Trọng Quan đã đưa ra giải pháp cho một số tiêu chí khó. Đối với tiêu chí thu nhập, xã sẽ tiếp tục đào tạo nâng cao tay nghề để nhân dân tham gia vào các công ty, doanh nghiệp tăng thu nhập. Phối hợp với các công ty, doanh nghiệp mở rộng ngành nghề tiểu thủ công nghiệp. Tích cực tư vấn xuất khẩu lao động đem lại thu nhập đạt trên 100 triệu đồng/người/năm. Đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp, trong đó quy hoạch 1 phần vùng đất bãi ven sông kém hiệu quả sang kinh doanh vật liệu, chuyên sản xuất bê tông, cọc đúc sẵn. Phối hợp với các doanh nghiệp cho thuê mặt bằng để vừa đào tạo nghề vừa có thu nhập cho người lao động.

Đẩy nhanh tiến độ dự án khu thương mại dịch vụ, kêu gọi đầu tư tạo việc làm cho khoảng 60 lao động. Tiếp tục mở rộng vùng chuyển đổi, nâng cao hiệu quả vùng sản xuất hàng hóa và xây dựng cánh đồng mẫu, theo phương châm ký kết với các doanh nghiệp lo đầu vào, đầu ra cho sản phẩm. Đối với tiêu chí giao thông, xã sẽ tập trung huy động mọi nguồn lực, tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất, huy động nguồn lực từ nhân dân và đóng góp của con em xa quê, kêu gọi sự đầu tư của các doanh nghiệp...

Khó khăn thì nhiều, các giải pháp trên có đưa Trọng Quan về đích vào năm 2013 hay không, đó là trăn trở lớn nhất trong công tác xây dựng NTM hiện nay ở Trọng Quan. 

                                                 Thanh Thủy