Một ngày cuối năm 2013, chúng tôi về Thụy Văn, không khí đón Xuân đã rộn rã khắp các xóm làng. Tại Nhà văn hóa thôn 2 An Ðịnh, mấy chục người dân vẫn miệt mài xúc đất, san nền làm sân thể thao. Dù đã 81 tuổi nhưng 1 tháng nay cụ Nguyễn Thị Hồng vẫn tích cực cùng bà con làm đường, đổ ngõ, xây nhà văn hóa thôn. Cụ bảo: "Ðể xây dựng nhà văn hóa thôn, xã hỗ trợ toàn bộ vật liệu, người dân bỏ công làm và chỉ làm trong 3 tháng là xong. Năm nay, nhà văn hóa khánh thành đúng dịp năm mới, nhân dân có chỗ sinh hoạt, vui chơi, còn gì vui hơn". Thi đua cùng với nhân dân thôn 2 An Ðịnh, trên tuyến đường trục giữa thôn 1 Hoành Sơn, vật liệu xếp ngổn ngang, người dân tất bật giải phóng mặt bằng, xây rãnh thoát nước, san nền chuẩn bị rải đá, láng nhựa phấn đấu hoàn thành trước Tết.

Ông Nguyễn Ðức Rẫn, 79 tuổi đời, 45 tuổi Ðảng phấn khởi chia sẻ: "Ðường mở rộng đến đâu, lấn vào nhà nào nhà ấy tự nguyện hiến đất, tháo dỡ tường bao, cổng dậu, chặt cây ngay đến đó không hề tính toán hay đòi một đồng bồi thường". Theo chân cán bộ xã, chúng tôi đi tiếp một vòng thăm các cánh đồng của Thụy Văn. Toàn bộ các tuyến đường ra đồng, kênh mương cấp 1 đã được cứng hóa theo đúng tiêu chí nông thôn mới. Không giấu nổi niềm vui, chị Vũ Thị Sen (thôn 2 Hoành Sơn) khoe: "Trước kia, toàn bộ đường ra đồng là đường đất, 2 người đi tránh nhau còn khó, vận chuyển nông sản rất vất vả. Vừa rồi thực hiện phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm, xã hỗ trợ vật liệu, nhà nhà góp công nay đường to, rộng thoáng thênh thang, máy móc, ô tô xuống tận đầu ruộng, bà con ai cũng phấn khởi".

Bí thư Ðảng ủy xã Thụy Văn Vũ Hữu Tiếp chia sẻ: Năm 2012 - 2013 là thời gian Thụy Văn dồn mọi nỗ lực hoàn thiện 19 tiêu chí nông thôn mới, nếu không nhận được sự đồng thuận của người dân chắc chắn không thể thành công. Phương châm thực hiện của xã là: mọi công việc từ lớn đến nhỏ đều đưa ra bàn bạc công khai dân chủ lấy ý kiến người dân. Xây dựng nông thôn mới phải làm từ ngoài đồng vào trong làng, chú trọng các công trình phúc lợi công cộng, đẩy mạnh phát triển sản xuất nâng cao đời sống dân sinh. Ðảng bộ, chính quyền, chi bộ thôn, ban công tác mặt trận khu dân cư và các tổ chức đoàn thể phát huy tốt vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, tuyên truyền vận động nhân dân.

Thời gian qua, nhân dân trong các ngõ xóm đã tự nguyện góp công, góp của nâng cấp, làm mới 14 km đường ngõ xóm. Xã chỉ hỗ trợ 10% vật liệu nhưng các ngõ thi đua cùng làm, nhiều gia đình góp tới 10 triệu đồng tạo khí thế sôi nổi trong cộng đồng dân cư. Cũng nhờ sức dân đồng thuận mà chỉ trong thời gian từ tháng 4 đến tháng 11/2013, Thụy Văn đã hoàn thành xây dựng 9 km máng cứng, 8,4 km đường trục nội đồng, 2 nhà văn hóa và 5 sân thể thao thôn, rải đá láng nhựa 4,1 km đường trục xã, 15 phòng học của Trường Tiểu học, khu xử lý rác thải tập trung... Trong đó, máng cứng và đường trục nội đồng, xã giao vật liệu còn các thôn tự huy động nhân lực san lấp mặt bằng, cứng hóa kênh mương, đổ bê tông mặt đường.

Người dân được dân chủ bàn bạc, vừa làm vừa giám sát, rút kinh nghiệm ngay tại công trình, mình làm mình hưởng lợi nên ai cũng phấn khởi. Thời gian cao điểm, cả xã như đại công trường xây dựng với khoảng 1.000 người tham gia. Nhờ có nhân dân tích cực lao động, tăng cường kiểm tra giám sát nên không chỉ bảo đảm chất lượng mà giảm tối đa chi phí nhân công. Tính ra, kinh phí đầu tư xây dựng 1 km kênh mương và đường trục nội đồng của Thụy Văn tiết kiệm được gần 50%. Ðặc biệt, các tuyến đường trục xã của Thụy Văn đều được rải đá, láng nhựa, nhân dân góp 40% kinh phí  xây dựng rãnh thoát nước bảo đảm vệ sinh môi trường.

Ông Ðào Viết Bộ, Chủ tịch UBND xã Thụy Văn cho biết thêm: Ðến hết năm 2013, Thụy Văn đã đầu tư khoảng 70 tỷ đồng và cơ bản hoàn thiện 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Trong đó, ngân sách tỉnh, huyện hỗ trợ  hơn 8,5 tỷ đồng, còn lại là nguồn ngân sách xã và huy động nhân dân đóng góp. Chỉ riêng 2 năm 2012 - 2013, nhân dân đã hiến 146.600m² đất nông nghiệp, 196m² đất thổ cư, hàng nghìn ngày công lao động làm giao thông thủy lợi nội đồng, đường thôn xóm, xây trường học, nhà văn hóa thôn với tổng kinh phí hơn 24,3 tỷ đồng.

Cùng với việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, thời gian qua xã đã chú trọng đẩy mạnh phát triển sản xuất: mở mang ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, thương mại dịch vụ, xây dựng mô hình trồng khoai tây, salát tập trung, đầu tư làm đường tại vùng chăn nuôi tập trung tạo điều kiện cho nhân dân xây dựng các gia trại, trang trại... Vì vậy, năm 2013, thu nhập bình quân đầu người toàn xã đạt 23,6 triệu đồng, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 2,94%.

"Ði sau nhưng về trước", cách làm trong xây dựng nông thôn mới của Thụy Văn thực sự là bài học và kinh nghiệm quý để nhiều địa phương khác học tập và làm theo. Những ngày cuối năm, xã tích cực hoàn thành nốt các công việc cuối cùng, hoàn thiện hồ sơ đề nghị tỉnh công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới trong năm 2013. Nhưng theo ông Bộ: việc hoàn thành 19 tiêu chí mới là bước khởi đầu, năm 2014 và những năm tiếp theo, địa phương sẽ tiếp tục rà soát, xây dựng các giải pháp giữ và nâng cao chất lượng từng tiêu chí. Trong đó,  tranh thủ nguồn hỗ trợ xi măng của tỉnh, huy động sức dân để củng cố, mở rộng các tuyến đường giao thông, giữ gìn vệ sinh môi trường trong khu dân cư, đẩy mạnh phát triển sản xuất. Nguyện vọng và cũng là mong muốn lớn nhất của người dân nơi đây là sau khi hoàn thành 19 tiêu chí, tỉnh sẽ hỗ trợ đầu tư xây dựng một công trình nước sạch phục vụ sinh hoạt và nâng cao đời sống dân sinh.

Nguyễn Hình