Ðể đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM, UBND tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ thông qua các quyết định: số 09/2011/QÐ-UBND ngày 16/8/2011, số 02/2013/QÐ-UBND ngày 07/02/2013. Ðặc biệt là Quyết định số 19/2013/QÐ-UBND ngày 07/11/2013 về việc hỗ trợ xi măng trả chậm xây dựng hạ tầng NTM đã thực sự tạo được cú huých, huy động sự vào cuộc của toàn dân.

Theo đó, tất cả các xã, thôn, cộng đồng dân cư trong tỉnh (trừ các xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM) đều được hỗ trợ một phần xi măng để xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn mới. Tuy nhiên, tỉnh ưu tiên hỗ trợ xi măng trước cho các địa phương, huy động được vốn đối ứng để mua vật tư còn lại, giải phóng được mặt bằng và không yêu cầu hỗ trợ bằng tiền. Ðến ngày 10/3, đã có 283.834,4 tấn xi măng được phê duyệt, trong đó 204.510,7 tấn đã về tới các xóm, thôn của 251 xã. Khắp các địa phương, không khí làm đường sôi nổi hơn bao giờ hết. Những con đường bê tông kéo vào từng thôn, xóm đang khẩn trương xây dựng. “Phấn khởi”, “hợp lòng dân” là câu trả lời của mỗi người dân khi nói về Quyết định 19.

Chúng tôi về xã Thống Nhất (Hưng Hà) một ngày đầu tháng 3 khi bà con tạm gác việc thi công các tuyến đường, tập trung chăm sóc, tỉa dặm diện tích lúa thiệt hại sau đợt rét đậm kéo dài. Tiếp chúng tôi tại trụ sở UBND xã, ông Phạm Văn Sáng, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Là xã thuần nông, thu nhập của người dân chủ yếu dựa vào cấy lúa nên đời sống còn nhiều khó khăn. Hệ thống hạ tầng giao thông nông thôn của xã được xây dựng từ lâu, đã xuống cấp. Nhận thức được điều đó, triển khai xây dựng NTM, xã đã tranh thủ mọi nguồn vốn của tỉnh, huyện và huy động nội lực từng bước hoàn thiện hệ thống giao thông.

Tuy nhiên tiến độ còn chậm. Khi được tỉnh hỗ trợ xi măng làm đường giao thông, xã đã phân bổ và chỉ đạo các thôn khẩn trương thực hiện. Ðến nay, Thống Nhất đã tiếp nhận 2.797,9 tấn xi măng. Cùng với xi măng của tỉnh, xã đã trích nguồn kinh phí của địa phương hỗ trợ toàn bộ đá phục vụ thi công hạ tầng giao thông. Chính vì vậy, dù triển khai vào thời điểm giáp Tết nhưng vẫn nhận được sự tham gia tích cực của nhân dân. Chỉ trong vòng hơn một tháng trước Tết, gần 5.000 ngày công được huy động, hàng nghìn mét vuông đất thổ cư, tường bao và các công trình khác được giải phóng để bê tông hóa 15km đường giao thông nông thôn.

Ði trên con đường mới, khang trang, bà Ðỗ Thị Lan, thôn Ða Phú 1 vui vẻ cho biết: “Trước đây, đường trong thôn gồ ghề, khó đi. Trời nắng thì bụi, trời mưa thì trơn trượt, việc đi lại của người dân khá vất vả. Nay đường được đổ bê tông, chúng tôi phấn khởi lắm. Ngoài khoản đóng góp 400.000 đồng/khẩu, gia đình tôi hiến 45m2 đất thổ cư, phá dỡ tường bao để mở đường. Nhìn con đường thênh thang, sạch sẽ, không riêng gia đình tôi mà các hộ khác trong thôn cũng không tiếc công, tiếc của đã bỏ ra làm đường. Cũng nhờ chính sách hỗ trợ xi măng của tỉnh khích lệ bà con hăng hái đóng góp mà bộ mặt thôn xóm mới khang trang, đổi mới hơn”.

Đường giao thông thôn Đa Phú 1, xã Thống Nhất (Hưng Hà ).

Ðông Vinh (Ðông Hưng) cũng là một trong những xã thực hiện tốt chương trình hỗ trợ xi măng để đầu tư hạ tầng nông thôn. Xã đã đăng ký 4.026,6 tấn xi măng để thi công các công trình giao thông nông thôn, trục chính nội đồng. Ðến nay, xã đã tiếp nhận 1.257,4 tấn, thi công được 1,4km trục chính nội đồng, 4,35km giao thông thôn xóm.

Ông Nguyễn Văn Tiến, Trưởng thôn Văn Ông Ðoài cho biết: “Do hệ thống giao thông trong thôn tuy chưa đáp ứng tiêu chuẩn NTM nhưng vẫn bảo đảm an toàn cho nhân dân đi lại, trong khi đó đường trục chính nội đồng chưa được cứng hóa, gây khó khăn cho sản xuất của bà con. Chính vì vậy, sau khi họp bàn, nhân dân trong thôn quyết định làm từ đồng vào làng, ưu tiên cứng hóa trục chính nội đồng trước. Xác định thời cơ có một không hai khi tỉnh có chủ trương hỗ trợ xi măng nên bà con trong thôn không ngần ngại góp công, góp của ra làm đường. Trên 1km đường trục chỉ trong 1 tuần đã hoàn thiện”...

Quyết định 19 của UBND tỉnh thực sự đi vào lòng dân, được nhân dân đồng tình hưởng ứng, tạo thành phong trào sôi nổi khắp các địa phương. Không chỉ thúc đẩy các xã khó khăn tích cực hưởng ứng, Quyết định 19 còn như một đòn bẩy đẩy nhanh hoàn thành 19 tiêu chí. Thái Thụy là địa phương đăng ký xi măng hỗ trợ nhiều nhất tỉnh với 53.406,2 tấn. Cùng với xi măng hỗ trợ của tỉnh, huyện ban hành cơ chế hỗ trợ 40 triệu đồng cho việc cứng hóa mỗi ki lô mét kênh mương.

Năm 2014, Thái Thụy có 15 xã đăng ký về đích NTM: Thụy Trình, Thụy Ninh, Thụy Dương… Sau Quyết định 19, huyện Kiến Xương cũng có 13 xã phấn đấu hoàn thành NTM với quyết tâm cao: Vũ Ninh, Vũ Hòa, Thượng Hiền, Bình Thanh… Tiền Hải cũng là huyện có lượng xi măng đăng ký hỗ trợ lớn với 51.969,8 tấn cho 32 xã, bình quân 1.624 tấn/xã.

Ðặc biệt các xã đăng ký hỗ trợ nhiều như: Vân Trường (4.558 tấn), Nam Hồng (4.668,9 tấn), Ðông Cơ (2.979 tấn)… Qua việc sử dụng xi măng hỗ trợ, nhiều địa phương có cách làm tốt, cơ chế hỗ trợ cụ thể đẩy nhanh tiến độ thực hiện: xã Vân Trường hỗ trợ tiền vật liệu cát đá cho các công trình kênh, giao thông nội đồng; Tây Ninh hỗ trợ toàn bộ tiền vật liệu cát, đá; Nam Hồng, Ðông Cơ hỗ trợ cát phục vụ thi công… Có thể nói Quyết định 19 đã khơi dậy tính tự chủ, tự quyết, tự quản của người dân. Ghi nhận ở nhiều địa phương cho thấy, với các công trình do thôn, xóm đứng ra tổ chức thực hiện (trục thôn, giao thông nội đồng) việc huy động vốn còn chậm nhưng với các công trình giao cho cụm, tổ dân cư thực hiện, việc huy động vốn nhanh, không có vướng mắc, bảo đảm nguồn vốn đối ứng cho công trình.

Năm 2013, Thái Bình có 14 xã đạt chuẩn NTM, vượt 6 xã so với kế hoạch đề ra ban đầu. Năm 2014, phấn đấu có 30 xã cán đích NTM, năm 2015 con số này là 70 xã. Bằng nhiều biện pháp tích cực, đặc biệt với những cơ chế đúng, trúng, hợp lòng dân, tin rằng Thái Bình sẽ sớm trở thành tỉnh NTM trong thời gian không xa.

Lưu Ngần