Theo ông Vũ Trung Tuấn, Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện: Quyết định số 1479 ngày 12/7/2013 của UBND tỉnh rất linh hoạt trong quy định đạt chuẩn tiêu chí số 6 (cơ sở vật chất văn hóa) so với quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tạo điều kiện cho nhiều địa phương hoàn thành tiêu chí này. Để hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở, phần lớn các địa phương đều dành quỹ đất xây dựng nhà văn hóa, khu thể thao. Ngoài sự hỗ trợ theo Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM, các địa phương cũng cần đưa ra nhiều cơ chế, chính sách kích cầu, thu hút đầu tư, đồng thời trích một phần kinh phí từ nguồn ngân sách và làm tốt công tác xã hội hóa. Với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, các địa phương ở Quỳnh Phụ đã chủ động phát huy các nguồn lực trong nhân dân, tự khai thác, tự tìm cách tạo nguồn kinh phí mà không ỷ lại. Nhờ đó, nhiều nhà văn hóa cơ sở được xây dựng với mức đầu tư hàng trăm triệu đồng. Các nhà văn hóa được xây mới, nâng cấp đã bảo đảm các yếu tố như: diện tích, khuôn viên, trang thiết bị…

An Đồng là 1 trong 5 xã của Quỳnh Phụ đăng ký về đích NTM năm 2014. Sau hơn 3 năm triển khai thực hiện xây dựng NTM, xã đã huy động nguồn lực đầu tư phát triển các thiết chế văn hóa ở thôn, xóm, làm tiền đề để triển khai công tác xây dựng đời sống văn hóa. Ông Bùi Mạnh Ưu, Chủ tịch UBND xã chia sẻ: Triển khai xây dựng NTM, xã đã huy động sự đóng góp của người dân tham gia xây dựng hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa xã. Đến nay, 6/6 nhà văn hóa thôn được xây mới và nâng cấp, các hoạt động phục vụ nhiệm vụ chính trị, sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thể dục đươc duy trì hiệu quả tại các nhà văn hóa.

Đình làng thôn Cẩn Du, xã Quỳnh Sơn (Quỳnh Phụ). Ảnh: Thành Tâm

Xã Quỳnh Hoa có 9/9 nhà văn hóa thôn được đầu tư xây mới, trong đó 7 nhà văn hóa đã hoàn thành và đưa vào sử dụng. Ông Nguyễn Viết Đức, Bí thư Đảng ủy xã cho biết: Nhà văn hóa của hai thôn Ngọc Quế 1 và Ngọc Quế 2 đang được tích cực triển khai xây dựng với tổng kinh phí đầu tư khoảng 1,5 tỷ đồng. Mỗi nhà văn hóa có diện tích từ 700m²  - 1.600m², với sức chứa từ 100 - 200 người, được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, các công trình phụ trợ như: nhà vệ sinh, cổng, tường rào kiên cố. Các thiết chế văn hóa - thể thao trên địa bàn huyện đang phát huy hiệu quả rõ rệt trong xây dựng đời sống văn hóa, góp phần nâng cao đời sống tinh thần, thể chất của nhân dân, khơi dậy, bảo tồn, làm giàu và phát huy các nét đẹp văn hóa của địa phương. Nhà văn hóa chính là nơi hội họp, truyền tải, phổ biến chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước tới nhân dân. Qua đó, người dân không chỉ được tham gia sinh hoạt, hưởng thụ văn hóa, mà còn nắm bắt được các kiến thức, thông tin kinh tế - xã hội của địa phương; hình thành các phong trào thi đua sôi nổi. Ngoài ra, hoạt động của hệ thống thư viện và điểm bưu điện văn hóa xã trong toàn huyện cũng được quan tâm đầu tư. 100% số xã có các điểm truy cập Internet công cộng, các thư viện, tủ sách pháp luật, phục vụ tốt nhu cầu của người dân.

Tuy nhiên, không chỉ riêng Quỳnh Phụ mà ở nhiều địa phương khác, các tiêu chí được đánh giá là khó như: giao thông, thủy lợi… được đẩy mạnh triển khai và đạt kết quả khá thì tiêu chí về cơ sở vật chất văn hóa cũng cần nguồn kinh phí lớn, dường như chưa được quan tâm nhiều. Nguồn ngân sách của địa phương hạn hẹp, huy động sức dân có hạn, trong khi kinh phí đầu tư xây dựng các công trình quá lớn, vì vậy hạ tầng cơ sở chưa được đầu tư đồng bộ. Thực tế, số lượng các công trình, đặc biệt là các nhà văn hóa xã được xây mới còn ít, chủ yếu là nâng cấp, sửa chữa từ các nhà văn hóa cũ; với nhà văn hóa thôn, nhiều nơi còn tận dụng lại các công trình khác như: trường mầm non, đình làng… làm nơi sinh hoạt, hội họp. Vì vậy hiện nay toàn huyện mới có 6 xã đạt chuẩn về tiêu chí số 6, 13/38 xã có nhà văn hóa xã đạt chuẩn, 14/38 xã có nhà văn hóa thôn đạt chuẩn.

Xây dựng và hoàn thiện một nhà văn hóa xã, thôn đã khó, nhưng duy trì như thế nào để phát huy tác dụng, hiệu quả là một việc khó hơn nhiều. Vì vậy, tham gia đóng góp, xây dựng, quản lý và sử dụng có hiệu quả các thiết chế văn hóa - thể thao, đẩy mạnh công tác xã hội hóa ở cơ sở là trách nhiệm không của riêng ai mà đòi hỏi sự chung tay của cả cộng đồng. Xây dựng nhà văn hóa không chạy theo số lượng mà phải tính đến sự phù hợp, hiệu quả của công trình. 

Lưu Ngần