Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM là chương trình lớn nhằm phát triển nông thôn toàn diện, bao gồm nhiều nội dung liên quan đến hầu hết các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường, hệ thống chính trị cơ sở. Tuy nhiên, mục tiêu chủ yếu và xuyên suốt là nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn. Trong xây dựng NTM, nhà nước chỉ đóng vai trò định hướng, ban hành tiêu chí và đề ra các cơ chế, chính sách… còn người dân là chủ thể trong bàn bạc, quyết định và tổ chức thực hiện.

Thực tiễn quá trình xây dựng NTM ở Thái Bình thời gian qua đã khẳng định thành phần kinh tế tập thể nếu phát triển đúng hướng sẽ là yếu tố và động lực cơ bản để đổi mới tư duy, nâng cao trình độ sản xuất trên mọi phương diện cho người nông dân, đem lại hiệu quả kinh tế cao cho khu vực nông nghiệp, nông thôn, tạo nền tảng để thúc đẩy quá trình xây dựng NTM.

Trong quá trình xây dựng NTM gắn với đẩy mạnh phát triển kinh tế tập thể, mà nòng cốt là HTX, là một chiến lược quan trọng và có ý nghĩa quyết định đến việc hoàn thành các tiêu chí về xây dựng NTM.

70 năm qua, cùng với sự phát triển của HTX trên cả nước, các HTX, Liên minh HTX tỉnh không ngừng phát triển, xây dựng mô hình HTX kiểu mới. Đến nay, toàn tỉnh có 518 HTX và quỹ tín dụng nhân dân, trong đó 55 HTX dịch vụ điện năng, 85 quỹ tín dụng nhân dân, 26 HTX thủ công nghiệp, 14 HTX giao thông vận tải. Dưới sự chỉ đạo của Liên minh HTX tỉnh, các thành viên đã củng cố, mở rộng sản xuất, kinh doanh. Từ các phong trào thi đua đã xuất hiện nhiều HTX tiên tiến, HTX kiểu mới, thực hiện có hiệu quả việc liên kết “4 nhà” trong ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, tổ chức tốt các khâu dịch vụ phục vụ sản xuất nông nghiệp, góp phần tích cực chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi, xóa đói giảm nghèo, xây dựng NTM. Các HTX nông nghiệp đã phát huy được vai trò của mình trong tập hợp, vận động, thay đổi cách nghĩ, cách làm cho bà con nông dân, ứng dụng có hiệu quả các tiến bộ KHKT, nâng cao hiệu quả sản xuất và đặc biệt là đã thực hiện tốt việc liên doanh, liên kết, bảo đảm đầu ra ổn định cho nông dân. Điển hình như các HTX DVNN Trọng Quan (Đông Hưng), Bình Định (Kiến Xương), Nguyên Xá (Vũ Thư), An Quý (Quỳnh Phụ)...

Mặc dù vai trò của HTX trong xây dựng NTM đã được khẳng định, tuy nhiên, trên thực tế, con đường phát triển của kinh tế tập thể mà nòng cốt là kinh tế HTX còn gặp không ít khó khăn. Trước tiên, đó là nhận thức của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể về HTX và phát triển HTX còn có mức độ. Bên cạnh đó, người dân, do tập tục sản xuất nhỏ lẻ nên khi tham gia vào HTX chưa thực sự mạnh dạn trong việc đầu tư, góp vốn. Việc huy động nhân lực để đảm đương quá trình phát triển của thành phần kinh tế quan trọng này gặp rất nhiều khó khăn. Hầu hết các HTX đều không có trụ sở, nhà xưởng sản xuất ổn định. Không có đất thuê lâu dài, đồng nghĩa với việc chưa thể yên tâm đầu tư đổi mới công nghệ do đó hiệu quả sản xuất chưa cao. Ngoài ra, việc vay vốn đối với các HTX cũng hết sức nan giải. Hầu hết các HTX đều rất khó khăn về vốn, chưa tiếp cận được nhiều tổ chức tín dụng, thiếu thông tin tư vấn về chính sách tín dụng, không có tài sản thế chấp…

Để kinh tế HTX phát triển, góp phần đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM cần đẩy mạnh hơn nữa việc thông tin, tuyên truyền để mọi người dân nhận thức đúng vai trò, nội dung và mục tiêu của hoạt động HTX trong quá trình xây dựng NTM. Phải làm cho mọi người tự nhận thức được quyền lợi, nghĩa vụ và tự nguyện tham gia vào HTX; phải có sự bàn bạc dân chủ và tính toán công bằng, hợp lý trong quá trình hình thành và tổ chức sản xuất. Bên cạnh đó, cần sớm thành lập quỹ hỗ trợ phát triển HTX; xây dựng chính sách cho các HTX thuê đất lâu dài để ổn định sản xuất, yên tâm đầu tư công nghệ hiện đại; ưu tiên vay vốn ưu đãi để đầu tư mở rộng sản xuất, kinh doanh.

Không chỉ trong thời điểm hiện nay, kinh tế tập thể mà nòng cốt là HTX đã luôn song hành và phát triển cùng các thành phần kinh tế khác trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Trong giai đoạn đẩy mạnh xây dựng NTM, vị trí, vai trò của kinh tế HTX lại càng được đặt ra một cách quan trọng hơn bao giờ hết. Các cấp ủy đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở trong khi tập trung xây dựng NTM cần nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò của NTM, từ đó dành sự quan tâm, đầu tư về mọi mặt để phát triển kinh tế HTX lên một bước mới, làm nền tảng vững chắc để đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM.

   Vũ Cao Bắc

(Liên minh HTX tỉnh)