Bộ tiêu chí về xã NTM là căn cứ để rà soát, đánh giá thực trạng, mức độ đạt các chỉ tiêu, tiêu chí và xây dựng quy hoạch, đề án, kế hoạch thực hiện hàng năm trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM; là cơ sở để chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá, thẩm định, xét công nhận xã đạt chuẩn NTM và xét khen thưởng trong phong trào thi đua “Chung sức xây dựng NTM” trên địa bàn tỉnh.

Bộ tiêu chí về xã NTM giai đoạn 2017 - 2020 trên địa bàn tỉnh về cơ bản cũng có 5 nhóm, 19 tiêu chí so với Quyết định số 1980 ngày 17/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2016 - 2020. Tuy nhiên, để phù hợp với quy hoạch, điều kiện thực tế tình hình sản xuất, nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, bộ tiêu chí trên địa bàn tỉnh có 54 chỉ tiêu, tăng 5 chỉ tiêu so với bộ tiêu chí quốc gia. 

Cụ thể, tiêu chí số 1 về quy hoạch, ngoài đánh giá lập quy hoạch, công khai quy hoạch, UBND tỉnh còn quy định rõ công tác quản lý, thực hiện quy hoạch; tiêu chí số 2 về giao thông quy định chi tiết đường nhánh cấp I của đường giao thông trục thôn; bảo đảm an toàn giao thông và vệ sinh môi trường trên đường giao thông, không được lấn chiếm lòng, lề đường, mặt đường không bị đọng nước, cắt cỏ dại ở lề đường… Để bảo đảm mục tiêu tái cơ cấu ngành Nông nghiệp, ứng phó với biến đổi khí hậu, ở tiêu chí số 3 về thủy lợi, UBND tỉnh quy định cụ thể tỷ lệ kênh tưới cấp I loại 3 của các trạm bơm trong xã được kiên cố.

Bộ tiêu chí mới cho thấy yêu cầu đạt chuẩn ngày càng cao, cần có sự tham gia tích cực của mỗi người dân. Đơn cử như tiêu chí số 17 về môi trường và an toàn thực phẩm, đây là tiêu chí rất dễ “trượt” bởi quy định cụ thể 100% hộ gia đình và cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm tuân thủ các quy định về bảo đảm an toàn thực phẩm; 100% cơ sở sản xuất, kinh doanh, nuôi trồng thủy sản, làng nghề bảo đảm quy định về bảo vệ môi trường…

Quy định mới cần có cách làm mới. Vấn đề quan trọng là hiểu cho đúng mục tiêu theo yêu cầu của bộ tiêu chí. Quy định mới buộc các địa phương phải tính toán, cân nhắc kỹ trước khi đăng ký hoàn thành. Bởi điều kiện công nhận xã đạt chuẩn NTM, ngoài đạt đủ các tiêu chí phải bảo đảm 3 điều kiện: không có nợ đọng xây dựng cơ bản trong xây dựng NTM, hoàn thành việc bàn giao lưới điện hạ áp nông thôn cho ngành điện quản lý, có tỷ lệ hộ dân đấu nối nước sạch đạt trên 65%. Không chỉ riêng các xã chưa đạt chuẩn, những xã được công nhận đạt chuẩn NTM cũng phải nỗ lực không ngừng, nâng cao chất lượng các tiêu chí nếu không muốn “rớt chuẩn” bởi sau 5 năm sẽ xét công nhận lại.

Theo bộ tiêu chí về xã nông thôn mới giai đoạn 2017 - 2020, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2017 phải đạt trên 37 triệu đồng.

Vừa qua, Văn phòng Điều phối xây dựng NTM tỉnh đã có công văn gửi các huyện, thành phố, chỉ đạo các địa phương rà soát, báo cáo chi tiết kế hoạch thực hiện xây dựng NTM đến hết ngày 31/12/2017 đối với những xã dự kiến về đích NTM năm 2017; đối với những xã đã đạt chuẩn cần rà soát, đánh giá lại các tiêu chí NTM theo các văn bản hướng dẫn của trung ương và Quyết định số 2569/QĐ-UBND ngày 29/9/2017 của UBND tỉnh; tiếp tục xây dựng kế hoạch thực hiện những tiểu mục ở những tiêu chí theo bộ tiêu chí mới cũng như chủ trương của tỉnh trong phát triển sản xuất, cải thiện môi trường, xử lý nợ xây dựng cơ bản trong xây dựng NTM.

Thời gian của năm 2017 không còn nhiều. Đối với những xã bảo đảm 3 điều kiện được xét công nhận đạt chuẩn NTM cần dồn sức tập trung hoàn thành các tiêu chí, nếu thấy đuối về tiềm lực kinh tế nên để lùi lại mục tiêu đạt chuẩn sang năm sau.

Lưu Ngần