Lý giải vấn đề này, ông Bùi Duy Đông, Chủ tịch UBND xã cho biết: Bắt tay vào xây dựng NTM từ cuối năm 2011 song An Bình đã gặp nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện. Trong đó khó nhất là không có nguồn kinh phí để triển khai thực hiện nhiều việc cùng một lúc. An Bình có xuất phát điểm thấp, cơ sở hạ tầng yếu kém so với mặt bằng chung. Để hoàn thành được 19/19 tiêu chí, xã phải đầu tư xây dựng nhiều công trình cần nguồn vốn lớn như hệ thống giao thông nông thôn, giao thông nội đồng, trường học, nhà văn hóa thôn, sân vận động... Nhiều công trình đầu tư với số vốn ít ỏi, nhỏ giọt, kéo dài trong nhiều năm ảnh hưởng tới tiến độ thực hiện các tiêu chí. Điển hình như xây trường tiểu học phải nâng cấp dần trong nhiều năm do thiếu kinh phí, hay trường mầm non được xây dựng từ cuối năm 2012 nhưng tới năm 2015 mới cơ bản hoàn thành và đưa vào sử dụng. Ngoài ra, đặc thù của An Bình có hệ thống sông ngòi bao bọc nhưng lại chưa được đầu tư vào hệ thống giao thông, nhất là cầu nối với các xã còn nhỏ hẹp gây nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội, thông thương hàng hóa. Kinh tế của địa phương chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, tỷ trọng nông nghiệp vẫn chiếm khoảng 45%, đời sống người dân còn nhiều khó khăn nên việc huy động xã hội hóa không được nhiều. Doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn xã không có, lực lượng con em xa quê mới chỉ chú trọng tới các công trình tâm linh, chưa chú trọng ủng hộ các công trình xây dựng NTM chung của xã. Đặc biệt, việc đấu giá đất ở địa phương đạt thấp dẫn tới nguồn vốn để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng NTM càng khó khăn. Nguồn thu của xã không có gì ngoài một bến đò nhỏ và từ chợ được gần 10 triệu đồng/năm nhưng đều bù vào việc nâng cấp, tu bổ, sửa chữa các công trình này hàng năm.

Khó khăn là vậy song thời gian qua An Bình đã xây dựng lộ trình thực hiện từng việc, từng hạng mục của các tiêu chí. Hết năm 2018, hệ thống giao thông nông thôn, giao thông nội đồng đã được cứng hóa, các trường học đều được xây mới, nâng cấp đạt chuẩn đáp ứng nhu cầu dạy và học, hệ thống nhà văn hóa thôn được đầu tư, mở rộng, trạm y tế đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của nhân dân... Các mô hình kinh tế đang dần hình thành và phát triển, đời sống của người dân được cải thiện rõ rệt. Toàn xã có 1.458 hộ với trên 4.000 nhân khẩu, đến nay thu nhập bình quân đạt 41 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo còn 1,9%, hộ khá, giàu chiếm khoảng 60%.

Tuy nhiên, đến nay An Bình vẫn còn nợ đọng xây dựng cơ bản hơn 8 tỷ đồng. Địa phương đã có kế hoạch bố trí vốn đối ứng để trả nợ bằng cách quy hoạch đất xen kẹp và quy hoạch đất ở khu trung tâm xã để đấu giá quyền sử dụng đất. Trong đó đã quy hoạch 9ha đất ở khu trung tâm xã với dự kiến thu tiền sử dụng đất của khu này để trả nợ và xây dựng, nâng cấp một số công trình khác. Tuy nhiên do việc hoàn thiện thủ tục đấu giá quyền sử dụng đất chậm, phải dừng lại quy hoạch bán đấu giá theo Kết luận số 50 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về chuyển mục đích sử dụng đất thực hiện quy hoạch khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu nên việc thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản rất khó khăn. Bởi đất là nguồn lực duy nhất để An Bình trả nợ, trong khi đó lại không thể huy động thêm sức dân vì bà con đã đóng góp nhiều vào đường giao thông thôn xóm, kênh mương nội đồng... Theo thống kê, tổng nguồn vốn đầu tư xây dựng NTM của An Bình khoảng 67 tỷ đồng, trong đó cấp trên hỗ trợ 22 tỷ đồng (tính cả xi măng), ngân sách xã 23 tỷ đồng, số còn lại là nhân dân đóng góp.

Theo ông Đông, hiện tại An Bình chỉ trông chờ vào việc chuyển sang hình thức quy hoạch khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu để tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất hoặc nhờ vào vận động các nguồn xã hội hóa. Có thế An Bình mới từng bước trả hết nợ và được công nhận đạt chuẩn NTM.  

    Thu Thủy