Mặc dù đã về đích NTM và trước đây tỉnh, huyện chưa có chủ trương xây dựng NTM nâng cao nhưng vì mục tiêu hưởng lợi của người dân, từ năm 2013 đến nay Nguyên Xá vẫn chú trọng đầu tư, nỗ lực nâng chất lượng từng tiêu chí lên cao hơn so với yêu cầu đề ra. Nhờ vậy, năm 2019, khi bắt tay vào xây dựng NTM nâng cao, xã đã đạt 7/11 tiêu chí gồm: tiêu chí số 2 về thủy lợi, số 3 về trường học, số 4 về văn hóa thể thao, số 7 về thu nhập, hộ nghèo, số 8 về giáo dục, số 9 về y tế và số 11 về quốc phòng, an ninh, hành chính công. 4 tiêu chí chưa đạt gồm: số 1 về giao thông, số 5 về nhà ở dân cư, số 3 về sản xuất, số 10 về môi trường; trong đó để đạt tiêu chí giao thông, xã phải hoàn thành xây dựng 4.618m máng cứng thoát nước cạnh các tuyến đường giao thông trục xã. Trong tiêu chí nhà ở dân cư, xã cần nâng cao tỷ lệ hộ dân có nhà ở và công trình phụ trợ gọn gàng, sạch đẹp đạt trên 80%. Tiêu chí về sản xuất, Nguyên Xá cần đáp ứng yêu cầu về vùng sản xuất tập trung đối với sản phẩm chủ lực của xã và có vùng sản xuất được cấp chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Xã vận động 6 hộ còn lại trong tổng số 2.259 hộ dân toàn xã sử dụng nước sạch; 12 gia trại và 2 trang trại còn lại trong số 52 gia trại, 5 trang trại xây dựng hầm biogas để xử lý chất thải chăn nuôi nhằm thực hiện tiêu chí số 10 về môi trường.

Ông Hoàng Văn Khảng, Chủ tịch UBND xã cho biết: Để hoàn thành các công trình, về đích NTM nâng cao năm 2019, Nguyên Xá cần tổng nguồn vốn 8,2 tỷ đồng, trong đó chủ lực là nguồn vốn cần để xây dựng máng thoát nước cạnh tuyến đường giao thông. Ngoài tiêu chí bắt buộc, có tiêu chí xã đã đạt yêu cầu như tiêu chí trường học, xã vẫn đặt mục tiêu đầu tư 3 tỷ đồng để xây dựng thêm 6 phòng học chức năng, nâng cao hệ thống cơ sở vật chất cho các nhà trường. Khó khăn của địa phương là hiện nay việc huy động vốn xây dựng NTM nâng cao phụ thuộc chủ yếu vào nguồn kinh phí đấu giá quyền sử dụng đất tại khu trung tâm thương mại và dân cư tập trung thôn Thái, tuy nhiên dự án này do huyện triển khai, tiến độ còn chậm. Mặt khác, hiện nay việc thi công hệ thống máng thoát nước gặp nhiều khó khăn do vướng đường ống nước sạch, cột điện...

“Mặc dù nhiều khó khăn nhưng Nguyên Xá quyết tâm bước tiếp nấc thang mới - NTM nâng cao. Xã đang nỗ lực phối hợp cùng với huyện đẩy nhanh tiến độ đấu giá quyền sử dụng đất để tạo nguồn vốn thực hiện các công trình NTM nâng cao. Đối với các tiêu chí không cần nguồn vốn đầu tư như tiêu chí nhà ở dân cư, hộ chăn nuôi xây dựng hầm biogas để xử lý chất thải chăn nuôi..., xã huy động các ngành, đoàn thể, cơ sở thôn tuyên truyền, vận động, hướng dẫn người dân thực hiện, mục tiêu xã sớm hoàn thành các tiêu chí này. Khác với xây dựng NTM, trong xây dựng NTM nâng cao, hầu hết là xây dựng, nâng cấp các công trình ngoài nhóm I, việc huy động sự tham gia đóng góp của nhân dân khó khăn hơn rất nhiều. Tuy nhiên, xã vẫn sẽ chú trọng tuyên truyền, vận động, huy động sự đóng góp, ủng hộ của cán bộ, đảng viên, nhân dân trong xây dựng một số công trình như máng thoát nước, đường giao thông...vừa phát huy vai trò làm chủ, gắn trách nhiệm của người dân vừa tạo nguồn lực để địa phương xây dựng NTM nâng cao...” - ông Phạm Văn Lưỡng, Bí thư Đảng ủy xã cho biết thêm.

Xây dựng NTM nâng cao không phải là việc riêng của cấp ủy, chính quyền mà là của mỗi người dân. Với tư tưởng ấy, bà Nguyễn Thị Như, thôn Ngô Xá chia sẻ: Xây dựng NTM nâng cao giúp đời sống người dân nâng lên, diện mạo quê hương ngày càng khang trang, đổi mới, vì vậy tôi rất phấn khởi, ủng hộ phong trào này. Được xã, thôn tuyên truyền, vận động, gia đình bà Như dự kiến năm nay sẽ đầu tư xây dựng hầm biogas trong chăn nuôi gia trại và tu bổ, nâng cấp nhà ở thêm khang trang, sạch sẽ, nhằm thực hiện tiêu chí về môi trường và nhà ở, góp sức cùng bà con hướng đến mục tiêu chung Nguyên Xá hoàn thiện các tiêu chí NTM nâng cao.

Nếu 6 năm trước là địa phương đầu tiên của huyện về đích NTM thì hiện nay mục tiêu là một trong những xã đầu tiên của huyện về đích NTM nâng cao năm 2019 lại được Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Nguyên Xá đặt ra. Dẫu còn nhiều khó khăn nhưng với sự chung lưng đấu cật của mỗi cán bộ, đảng viên và người dân, mục tiêu đạt xã NTM nâng cao đang dần trở thành hiện thực.

Quỳnh Lưu