Thành công nổi bật của Ba Chẽ trong gắn văn hóa và xây dựng NTM là xây dựng Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc Dao tại thôn Sơn Hải, xã Nam Sơn, huyện Ba Chẽ, gắn với phát triển du lịch cộng đồng”. Huyện huy động nguồn lực để đầu tư, xây dựng miếu thờ Bàn Vương (Miếu thờ Ông tổ của người Dao); nhà sinh hoạt cộng đồng người Dao, thực hiện bài trí, trưng bày các tổ hợp ảnh với các đặc trưng về lao động sản xuất, phong tục, lễ hội, trang phục...; tái hiện lại nghi lễ cấp sắc của nhánh Dao Thanh Y, Dao Thanh Phán; tái hiện lại gian bếp truyền thống của người Dao. 

Với việc tổ chức thành công 2 kỳ lễ hội Bàn Vương và chương trình giao lưu dân ca, dân vũ của cộng đồng dân tộc Dao ở thôn Sơn Hải đã trở thành sự kiện văn hóa lớn, thu hút được đông đảo sự tham gia của các nhánh Dao, ngành Dao ở các tỉnh miền núi phía Bắc và nhiều dòng họ, làng bản có người Dao sinh sống tập trung trên địa bàn huyện Ba Chẽ và tỉnh Quảng Ninh tham dự, tạo nên một hình ảnh riêng có, nổi bật, sắc mầu.

Từ thành công của các kỳ lễ hội tại thôn Sơn Hải, huyện Ba Chẽ mạnh dạn đầu tư phục hồi, phát huy một loạt các lễ hội mang bản sắc riêng có, như Lễ hội Trà hoa vàng, Lễ hội đình Làng Dạ, Lễ hội Lồng Tồng, Lễ hội Miếu Ông - Miếu Bà... nhằm quảng bá hình ảnh Ba Chẽ với nét văn hóa tiêu biểu, đặc trưng đến đông đảo nhân dân trong và ngoài tỉnh. Huyện đã mở 12 lớp truyền dạy văn hóa phi vật thể cho 320 người tham gia; thành lập 6 CLB hát Soóng cọ của dân tộc Sán Chay, hát đối của dân tộc Dao, hát then của người Tày; 2 CLB thêu thổ cẩm. Các trường học trên địa bàn huyện duy trì tổ chức cho học sinh mặc trang phục dân tộc vào thứ 2 hằng tuần và các ngày lễ lớn. Các xã vùng cao tổ chức phiên chợ vùng cao.

Thông qua các lễ hội, câu lạc bộ... một số hủ tục trong đời sống nhân dân từng bước được bài trừ, bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc được duy trì, việc cưới, việc tang được tổ chức tiết kiệm. Trên địa bàn huyện hiện có 6 lễ hội truyền thống; quá trình tổ chức đều đảm bảo tính tôn nghiêm trang trọng, thiết thực, phù hợp với phong tục tập quán địa phương, không xảy ra tình trạng ô nhiễm môi trường, mê tín dị đoan, cờ bạc.

Thanh niên xã Lương Mông tham gia thi đấu đẩy gậy.

Bên cạnh bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, việc xây dựng các thiết chế văn hóa được huyện quan tâm. Đó là Nhà sinh hoạt cộng đồng các dân tộc, các nhà văn hóa xã, huyện, Quảng trường 4-10...,tổng kinh phí trên 50 tỷ đồng.

Xây dựng NTM gắn với bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số, huyện đã hoàn thành các mục tiêu đề ra. Cơ sở hạ tầng trên địa bàn được cải thiện; công tác xây dựng Đảng, chính quyền, hoạt động của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội có nhiều chuyển biến tích cực; văn hóa - xã hội được quan tâm, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được cải thiện; quốc phòng - an ninh được đảm bảo; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Nhân dân tin tưởng, đồng thuận với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.

Đến thời điểm này, 7/7 xã của huyện đã đạt chuẩn xã NTM, trong đó 2 xã đạt chuẩn xã NTM nâng cao; thị trấn Ba Chẽ đạt chuẩn đô thị văn minh. Huyện cơ bản đạt 9/9 tiêu chí, 36/36 chỉ tiêu, đủ cơ sở để được công nhận huyện đạt chuẩn NTM.

Theo baoquangninh.com.vn