Định kỳ sáng thứ hai đầu tuần, cơ quan tổ chức giao ban. Như thường lệ, sáng nay họp xong, Tân trở về phòng làm việc. Anh vừa ngồi vào bàn, đang thong thả mở cặp tài liệu xem văn bản các nơi gửi đến, chợt có tiếng gõ cửa. Anh nói vọng ra:
- Ai đấy! Vào đi!
Cửa phòng mở, anh thấy Quý – Phó Tổng biên tập phụ trách nội dung và Trung – Trưởng phòng Phóng viên cùng bước vào. Cả hai cất tiếng:
- Chào anh! Chúng em vào báo cáo với anh về công việc!
- Uống chén nước đã! Có chè ngon của ông bạn vừa gửi cho một ít, pha thử uống xem có thật sự ngon không!

Trung nhanh nhẹn cầm ấm, xúc rửa nước sôi pha chè. Tân ngồi xuống bàn uống nước:
- Nào có chuyện gì mà hai cậu lại phải báo cáo trực tiếp thế này? Lúc nãy họp giao ban sao không thấy hai cậu trao đổi gì cả?
Quý vừa đưa tập tài liệu cho anh Tân vừa nói:
- Chuyện tế nhị anh ạ, nên bọn em phải xin ý kiến anh trước đã. Chuyện là thế này: Công ty chế biến Nông sản Lợi Lộc chuyên chế biến thực phẩm cung cấp cho nhân dân và các khu công nghiệp trên địa bàn thành phố. Công ty này do ông Cao Phúc Lợi làm giám đốc. Nhân dân sống xung quanh đó kiện về việc công ty thải các chất bẩn không qua xử lý làm môi trường bị ô nhiễm. Các hộ nông dân thì kiện công ty về việc chậm thanh toán tiền mua lợn, mua gà, rau quả các loại, làm như vậy là công ty chiếm dụng vốn của dân. Điều nguy hại hơn cả là việc công ty này còn thu gom các gia súc, gia cầm bị bệnh, rau quả kém chất lượng không rõ nguồn gốc, thậm chí còn có mùi hôi thối về tẩy rửa hóa chất rồi chế biến tung ra bán trên thị trường nhất là các khu công nghiệp làm tổn hại đến sức khỏe cộng đồng. Các cơ quan chức năng kịp thời phát hiện xử phạt tiền, nhưng họ vẫn làm liều. Em đã cử phóng viên đi điều tra, viết bài, nhưng việc đăng phải xin ý kiến anh, mặc dù anh đã trao toàn quyền cho em.

Quý vừa dứt lời, Trung nói tiếp:
- Báo cáo anh, đúng như lời anh Quý vừa nói. Sau khi có đơn phản ánh của cán bộ nhân dân, bọn em đã gặp gỡ các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương và nhân dân xung quanh khu vực nhà máy chế biến. Sự việc hoàn toàn đúng như vậy, khi vào gặp ông Lợi giám đốc, ông ấy ngăn cản không cung cấp tài liệu, đã thế lại không cho gặp gỡ công nhân. Nhưng bọn em bằng mọi cách đã khai thác thu thập có đủ tài liệu chính xác và những bằng chứng thuyết phục để viết bài cảnh báo về hiện tượng làm ăn gian dối của công ty này. Nhưng có một điều...

Trung ngập ngừng, Tân hói:
- Điều gì cậu nói tiếp đi nào?
- Khi biết chúng em là nhà báo đến để viết bài, gặp ông Lợi, ông ấy bảo: Viết gì thì viết, công ty tôi đang ăn ra làm nên, nếu viết sai, vi phạm Luật Báo chí các anh sẽ phải vào trại giam đấy, các anh vuốt mặt thì cũng phải nể mũi. Tôi nói thẳng cho các anh biết nhé: Tổng Biên tập Tân là bạn học phổ thông với tôi, lại cùng quê với tôi đấy! Tôi mà a lô cho bạn tôi một câu là các anh trở thành kẻ ăn mày đấy! Ông ấy lại còn cười hô hố đọc một câu thơ nữa chứ: “Ăn mày là ai! Ăn mày là ta, đói cơm rách áo là ra ăn mày”. Tức nổ ruột, nhưng vì việc chung, bọn em nén giận.

- Bình tĩnh như vậy là tốt rồi! Đúng là Cao Phúc Lợi là bạn học từ hồi phổ thông lại cùng làng với anh. Hai anh em vẫn qua lại, nhưng việc ai người ấy làm. Anh cũng đã bảo với anh ấy là: Làm ăn gì cũng phải giữ chữ tín với nông dân, với cộng đồng, có phúc thì hưởng, có họa nên tránh, nhưng với kiểu làm ăn của anh ấy như thế này thì thật là gây họa. Tài liệu để đây anh đọc lại, nếu thấy không có vấn đề gì hệ trọng, anh duyệt luôn, đầu giờ chiều hai cậu sẽ lấy và cho đăng ngay số báo ra ngày mai. Lãnh đạo Thành phố cũng đang quan tâm đến vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm, vì trên địa bàn gần đây cũng đã xuất hiện một số vụ ngộ độc thực phẩm rồi đấy. Hai anh em về phòng xem lại bài viết, nhất là lời bình qua các số liệu, cũng không nên nặng nề quá, gây tâm lý hoang mang cho người tiêu dùng, đồng thời ảnh hưởng đến việc làm ăn và kinh doanh của công ty.

Cả hai cùng đứng dậy, cất tiếng chào Tổng Biên tập, rồi cùng nhau ra khỏi phòng làm việc.

Báo vừa mới đăng bài phản ánh thực trạng việc chế biến và kinh doanh của Công ty chế biến Nông sản Lợi Lộc đã được nhân dân thành phố đồng tình ủng hộ. Tại cuộc họp với các cấp, các ngành, lãnh đạo cũng đã nhất trí với quan điểm của báo chí và giao cho các ngành chức năng kiểm tra đôn đốc Công ty chế biến Nông sản Lợi Lộc phải thực hiện đúng quy định của pháp luật và nhu cầu của nhân dân, không được làm ảnh hưởng đến sản xuất và sức khỏe của cộng đồng, nếu tái phạm sẽ xử lý theo quy định của pháp luật, không bao che. Cuộc họp của lãnh đạo thành phố kết thúc, Tân trở về cơ quan tiếp tục làm việc. Anh đang xem xét lại các bài viết về học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh, có tiếng gõ cửa, anh nói vọng ra:
- Cửa không khóa, mời vào!
Cánh cửa bật mở, một người to béo ăn mặc theo mốt thời thượng, tay xách chiếc cặp to bước vào:
- Xin chào ông bạn Tân, lâu ngày không gặp!
Tân rời ghế, tiến lại người khách, bắt tay cười nói:
Lâu gì! Cách đây mấy tháng ông đã đưa xe đón tôi về quê họp mặt đồng niên mà! Mời ông ngồi uống nước!
- Ờ nhỉ tôi lại quên mất rồi! Công việc ngập đầu, đến bạn bè cũng quên luôn!
- Ông nói thế nào ấy! Bận gì thì bận, chứ quên thế nào được bạn bè cơ chứ!
- Ấy thế mà có người quên đấy!
- Ông cứ trách khéo, ông làm chén nước, ông gặp tôi có chuyện gì nào?
- Chuyện gì thì ông thừa biết rồi còn gì! Chuyện công ty tôi được ông bạn quý mến bôi nhọ trên mặt báo!
- Ông đọc, ông thấy đúng sai thế nào? Chỗ bạn bè ông cứ nói thẳng, tôi chân thành tiếp thu!

Lợi vừa lôi trong cặp ra một bọc giấy báo to tướng, đặt lên trên bàn uống nước trước mặt Tân, rồi nói:
- Ông nói thẳng thế tôi cảm ơn! Chỗ bạn bè tôi nói thật nhé! Báo của các ông nêu đúng những sai phạm của công ty chúng tôi. Nhưng ông biết đấy thời buổi này, làm ăn chân thật thì lâu giàu, mà làm sai thì cũng khó thoát khỏi tù tội, tôi bất đắc dĩ nên phải làm liều như vậy. Là chỗ bạn bè ông giúp tôi, tôi đặt thẳng vấn đề: đây là số tiền tôi gửi ông, ngược lại ông sẽ không tiếp tục đăng những bài viết về công ty tôi trên mặt báo được chứ!
Tân nhìn gói tiền, vừa giận lại vừa thương bạn:
- Ông muốn đưa tôi và ông vào tù phải không? Báo của tôi cảnh tỉnh ông, để ông làm ăn chân chính, công nhân, nông dân người ta được nhờ mà cộng đồng người ta cũng thấy ông là người chưa mất hết nhân cách. Tôi nói thật, tôi nhận tiền của ông thì tôi có còn nhân cách. Tiền cũng quan trọng những ở đời nhân cách còn quan trọng hơn. Tôi về hùa với ông thì chắc chắn chỉ mang họa lại cho ông, vì ông càng lún sâu vào con đường phạm pháp, ông đi tù là cái chắc. Lúc ấy cả ông lẫn tôi còn ngẩng mặt lên nhìn ai được nữa, tiền quan trọng thật, nhưng nó cũng chỉ là thứ phù du, ông cũng là người học cao hiểu rộng, đừng cho tôi là lý thuyết suông. Ông cất tiền đi và về suy nghĩ cho kỹ mà giải quyết những sai phạm của mình, có như vậy lương tâm ông mới thanh thản, chí thú mà làm ăn. Tôi chỉ giúp ông khi mà công ty làm ăn chân chính không có sai phạm. Tôi hứa sẽ cử phóng viên viết bài quảng bá không công cho công ty ông, được chứ!

Lợi bần thần một lúc, mặt ỉu sìu như bánh tráng gặp trời mưa, không nói được lời nào. Ông bạn nối khố của ông nói đúng. Chỉ có làm chân chính, làm ăn đứng đắn mời lấy lại lòng tin của khách hàng, đó mói là cứu cánh thực sự cho công ty của ông. Lợi rời khỏi ghế, đứng dậy bắt tay Tân:
- Chào ông! Ông không giúp đành chịu vậy!
Tiễn bạn ra ngoài tiền sảnh, Tân nắm chặt tay bạn:
- Hôm nào rỗi bọn mình về quê thăm bạn bè anh em nhé!
Lợi gật gật đầu rồi bước nhanh ra xe.

Cuối năm ấy, lãnh đạo tổ chức gặp mặt tôn vinh các doanh nhân tiêu biểu. Tân gặp Lợi ở ngoài tiền sảnh hội trưởng, Lợi ôm lấy Tân rồi bắt tay rất chặt:
- Mình thật sự cám ơn ông! Chính vì nhân cách của ông đã giúp mình tỉnh ngộ ra những việc làm sai trái, không đúng với lương tâm trách nhiệm của mình và mong muốn của bạn bè, báo của ông cũng đã góp sức cho công ty mình ăn ra làm lên. Hôm nay mình được đến dự lễ tôn vinh này, cũng là công lao của ông nữa đấy, mình xử sự có điều gì không phải với bạn bè, ông bỏ qua cho mình nhé!
- Thấy ông tiến bộ là mình mừng, ông làm ra ăn lên mình cũng thơm lây mà!

Ngoài trời mưa cũng đã tạnh, bầu trời quang đãng trở lại. Chưa đến giờ họp, Tân kéo Lợi ra phía ngoài sân hội trường. Hai người đứng ngắm thành phố, những ngôi nhà cao tầng đang dần dần mọc lên, phía bên kia là chợ trung tâm thành phố, tấp nập người mua kẻ bán trong đó có cửa hàng to lớn của Công ty Lợi Lộc đang cung cấp thực phẩm tươi sạch cho hàng vạn công dân thành phố. Cả hai đều thấy trong lòng mình thanh thản một cách lạ thường.

Nguyễn Anh Đào
(Số nhà 95A/1 đường Bắc Kạn, Thành phố Thái Nguyên)