Theo các cụ cao niên ở TDP 3, thị trấn Quy Đạt (Minh Hóa) kể, trước Cách mạng tháng Tám, làng Sạt là vùng đất trù phú, có dân cư sinh sống khá đông đúc. Cạnh bên làng là xóm Đồng Pụn, đất đai cằn cỗi, người dân không cày cấy được mà chỉ trồng lúa trỉa (như lúa rẫy bây giờ) và trồng sắn, ngô, khoai... Do 2 làng ở cạnh nhau nên người dân thường qua lại sản xuất, rồi dân làng Sạt và các nơi di dân đến xóm Đồng Pụn sinh sống mới thành làng Minh Tiến.

Nhà cửa 2 làng ở xen lẫn với ruộng đồng, ao hồ. Đường sá trong làng là những lối mòn xuyên qua những lũy tre, chỗ cong chỗ thẳng. Sau đó, HTX Sản xuất nông nghiệp Sạt được thành lập để tập hợp bà con lại cùng sản xuất, phát triển kinh tế. Ban Chủ nhiệm HTX ngày đó là những cựu chiến binh như các ông: Đinh Cận, Đinh Tô…

Ông Đinh Thanh Niêm (87 tuổi) ở TDP 3, thị trấn Quy Đạt (nguyên Phó trưởng Ban Tuyên giáo Huyện ủy, nguyên Trưởng đài Truyền thanh-Truyền hình huyện Tuyên Hóa thời điểm chưa chia huyện) cũng từng tham gia công tác quy hoạch và triển khai quy hoạch làng Sạt và Minh Tiến cũ.

Ông Niêm kể: “Trước đó, ông Đinh Cận và Đinh Tô từng đến một ngôi làng ở huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An để tham quan. Làng này có địa thế khá giống làng Sạt và làng Minh Tiến nhưng họ đã quy hoạch làng theo ô bàn cờ rất đẹp, đường sá rộng rãi. Đầu năm 1960, Ban Chủ nhiệm HTX Sản xuất nông nghiệp Sạt đã quyết định quy hoạch lại 2 làng”.

Theo quy hoạch ban đầu, mỗi ô bàn cờ có kích thước 50x50m cho 4 hộ dân ở, nhà quay về hướng Bắc và hướng Nam, giữa mỗi ô vuông là một con đường rộng 6m kéo dài. Quy hoạch xong, HTX đưa ra họp dân để triển khai thì nhiều hộ không đồng tình bởi đa số bà con không ai muốn quay nhà về hướng Bắc.

Đến năm 1983, khi Đinh Khuông, con trai của ông Đinh Tô lên làm Chủ nhiệm HTX đã bàn bạc với chính quyền địa phương chỉnh sửa lại quy hoạch cho làng. Theo đó, mỗi ô trong làng được điều chỉnh kích thước từ 50x50m thành 25x50m. Mỗi ô có hai hộ dân sinh sống, quay nhà về phía Nam, xen giữa các ô đều có đường rộng trên 3m.

Ông Đinh Thanh Niêm nhớ lại: “Sau khi bản quy hoạch được đưa ra, đa số bà con 2 làng ủng hộ và quyết tâm cùng HTX thực hiện. Đến cuối năm 1983, công tác quy hoạch 2 làng được triển khai. Ban đầu, bà con chặt hết cây trong vườn ở những nơi có đường đi qua, giăng dây, đóng cọc mở rộng đường. Hộ nào có điều kiện thuận lợi hơn thì dời trước, nhà khó khăn thì dời sau. Qua gần 3 năm triển khai, hàng trăm hộ dân của 2 làng (khoảng 90% số hộ) phải dời nhà nhưng bà con ai cũng vui vẻ, phấn khởi”.

Ông Đinh Thanh Trị (80 tuổi) ở TDP 3, thị trấn Quy Đạt cho hay: “Ngày đó, bà con trong làng ai cũng đồng thuận việc quy hoạch lại làng và sẵn sàng di dời nhà cửa. Nhiều hộ có điều kiện nên dời trước, còn nhà tôi khó khăn nên 2 năm sau mới dời được. Để dời nhà, HTX đã huy động hàng chục người đến giúp đỡ gia đình. Dời xong nhà thì chặt cây, đào gốc, mở con đường rộng 5m trước cửa và bên hông nhà. Giờ con đường này đã được mở rộng thêm, bê tông hóa nên đi lại rất thuận tiện”.

Đến nay TDP 3, thị trấn Quy Đạt có 12 trục đường ngang, 5 trục đường dọc và nhiều đoạn đường nội xóm với tổng chiều dài khoảng 10km; riêng trục đường chính dài hơn 1km. Hầu hết các trục đường trong TDP 3 đều rộng từ 4,5-5m. Sau khi có đường rộng, đẹp, bà con trong TDP tập trung thực hiện công trình “Thắp sáng đường quê”. Hiện đã có 80% tuyến đường trong TDP 3 được thắp sáng vào ban đêm với tổng kinh phí thực hiện trên 80 triệu đồng do nhân dân tự đóng góp. Công tác bảo vệ môi trường, trồng hoa và cây xanh ven đường được bà con thực hiện thường xuyên nên khu dân cư ngày càng xanh-sạch-đẹp.

Đường sá đi lại rộng rãi, xe cộ vào được tận sân nên việc sản xuất ngày càng thuận lợi, đời sống vật chất, tinh thần của người dân càng được nâng cao. Hiện TDP 3, thị trấn Quy Đạt có 416 hộ dân, trên 1.500 nhân khẩu. Bà con trong TDP chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, mở xưởng mộc, làm thợ nề và một số làm việc tại các cơ quan nhà nước, đời sống vật chất, tinh thần của bà con ngày càng nâng cao, hiện chỉ còn 11 hộ nghèo và 39 hộ cận nghèo… Nhờ có đường đi lại thuận lợi nên công tác giáo dục, y tế ở địa phương đạt được nhiều kết quả tích cực, tình hình an ninh trật tự trên địa bàn luôn được giữ vững.

Tổ trưởng TDP 3, thị trấn Quy Đạt Đinh Minh Thường chia sẻ: “Nhờ nhà cửa, vườn tược được thế hệ đi trước quy hoạch gọn gàng, bài bản nên hiện nay TDP triển khai các dự án làm đường, trồng hoa, cây xanh rất thuận lợi, bà con ai cũng nhiệt tình tham gia. Phần lớn các hộ dân trong TDP cũng đã làm được nhà cửa khang trang, xây cổng, hàng rào nên khu dân cư ngày càng đẹp, sạch sẽ, gọn gàng”...

Phó Chủ tịch phụ trách UBND thị trấn Quy Đạt Trần Đình Nghĩa cho biết: Trong số 8 TDP trên địa bàn thị trấn thì TDP 3 được quy hoạch bài bản nhất, đường sá đi lại thuận tiện, việc đầu tư xây dựng các công trình dân sinh cũng dễ dàng hơn vì không phải tốn nhiều chi phí cho giải phóng mặt bằng. Hiện TDP 3 cũng đã đầu tư xây dựng đường bê tông đạt trên 90%, những đoạn đường còn lại đã được đưa vào kế hoạch đầu tư trung hạn, giai đoạn 2022-2025. Thời gian tới, UBND thị trấn Quy Đạt sẽ vận động bà con TDP 3 xây dựng các vườn mẫu, hàng rào trồng hoa và cây xanh ven đường để khu dân cư xanh-sạch-đẹp.

Theo baoquangbinh.vn