Điểm nhấn từ những con số 

Với sự quan tâm của các cấp, ngành, địa phương, đơn vị cùng nỗ lực của đội ngũ làm công tác dân số các cấp, những năm qua, công tác dân số trên địa bàn tỉnh đã đạt được nhiều kết quả. Thái Bình là 1 trong 10 tỉnh đầu tiên trên cả nước kiện toàn mạng lưới cán bộ dân số. 

Ông Đặng Văn Hơn, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh cho biết: Quy mô dân số ổn định, chất lượng dân số ngày càng được nâng lên; tỷ lệ phát triển dân số giảm từ 3,45% (năm 1961) xuống còn 0,82% (năm 2023). Số con trung bình của một cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ giảm từ 5,12 con (năm 1961) xuống 2,43 con (năm 2020). Chất lượng dân số được cải thiện về nhiều mặt. Tuổi thọ trung bình của người dân trong tỉnh đạt 75,4 tuổi (cả nước là 73,6 tuổi). Tình trạng suy dinh dưỡng, tử vong bà mẹ, trẻ em giảm mạnh. Tầm vóc, thể lực người dân có bước cải thiện. Công tác tuyên truyền, giáo dục có bước đột phá. Việc mỗi cặp vợ chồng có 2 con đã trở thành chuẩn mực, lan tỏa, thấm sâu trong toàn xã hội; nhiều người đã hiểu được lợi ích của việc sinh đủ 2 con. Dịch vụ dân số, chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình được mở rộng, chất lượng ngày càng cao. 

Ở các địa phương trong tỉnh, nhiều mô hình dân số đã được xây dựng và triển khai có hiệu quả, đáp ứng nhu cầu của từng nhóm đối tượng như: Mô hình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi; mô hình chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên... 

Công tác truyền thông dân số được thực hiện thường xuyên, đa dạng, đổi mới cả về nội dung, hình thức và có sự tham gia của các ngành, địa phương, đoàn thể. Nhờ đó, các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác dân số trong tình hình mới và các chuyên đề về dân số phát triển đã được truyền tải hiệu quả tới người dân. 

Thách thức, giải pháp về công tác dân số trong tình hình mới 

Nhìn lại chặng đường đã qua có thể thấy được những kết quả nổi bật của công tác dân số; song thực tế hiện nay công tác dân số trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số khó khăn, thách thức, dó là: Quy mô dân số lớn, mật độ dân số cao, tỷ lệ sinh con thứ ba ngày một tăng. Tốc độ già hóa dân số nhanh khiến cơ cấu dân số Việt Nam nói chung, cơ cấu dân số tỉnh nói riêng đang trong giai đoạn chuyển từ cơ cấu dân số vàng sang giai đoạn già hóa dân số. Mặc dù tuổi thọ bình quân tăng nhưng số năm sống khỏe thấp; tỷ lệ người cao tuổi mắc các bệnh tật kép, bệnh không lây nhiễm còn cao. Tỷ số giới tính khi sinh giảm chậm và không ổn định. Cụ thể, năm 2015 là 111,6 trẻ trai/100 trẻ gái; năm 2018 là 111,7 trẻ trai/100 trẻ gái; năm 2023 là 116,6 trẻ trai/100 trẻ gái. Các dịch vụ sàng lọc chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh, sức khỏe tiền hôn nhân hiện nay chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân; tổ chức bộ máy làm công tác dân số có những thay đổi, cán bộ thường xuyên biến động... Công tác truyền thông, giáo dục, vận động về dân số, kế hoạch hóa gia đình còn gặp nhiều khó khăn, khó tiếp cận ở một số nhóm như: vị thành niên, thanh niên, công nhân làm việc tại các công ty, vùng biển, ven biển. 

Năm 2024, ngày Dân số thế giới 11/7 có chủ đề: Đầu tư cho công tác dân số là đầu tư cho phát triển bền vững. Điều này cho thấy đầu tư cho công tác dân số không chỉ mang lại lợi ích về mặt xã hội mà còn đóng góp quan trọng vào sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia. Ông Đặng Văn Hơn cho biết thêm: Để làm tốt công tác dân số và phát triển, thời gian tới, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh sẽ tiếp tục tham mưu ban hành các văn bản nhằm thực hiện tốt các lĩnh vực, trong đó tập trung vào 3 lĩnh vực: Quy mô dân số, cơ cấu dân số và nâng cao chất lượng dân số. Chi cục phối hợp với các ngành, địa phương tiếp tục triển khai các chương trình, dự án, đề án, mô hình về dân số và phát triển. Bên cạnh đó, Chi cục sẽ tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động truyền thông, nhất là ở cơ sở nhằm nâng cao nhận thức của người dân về công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình, sức khỏe sinh sản...; tham mưu cấp có thẩm quyền bảo đảm đủ nguồn lực đáp ứng yêu cầu triển khai toàn diện công tác dân số; huy động nguồn đầu tư từ cộng đồng, các dự án, tổ chức để phục vụ cho công tác dân số, đáp ứng được nhiệm vụ đề ra. Ngoài ra, Chi cục sẽ thường xuyên tham mưu kiện toàn ban chỉ đạo công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình các cấp và cán bộ, nhân viên làm công tác dân số; chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác dân số các cấp, đáp ứng yêu cầu công tác dân số trong tình hình mới.

Học sinh Trường Tiểu học và THCS Tự Tân (Vũ Thư) được truyền thông về chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên.

Hoàng Lanh