Cây lạc tiên tùy theo vùng miền còn có tên gọi khác như nhãn lồng, văn khôi, chùm bao... có khá nhiều cây có cùng họ lạc tiên, trong đó chanh leo cũng là một loại có cùng họ với lạc tiên.
Nếu ta chưa biết chính xác về cây lạc tiên thì cần tìm hiểu thêm và nên hỏi những người đã biết đã dùng để tránh nhầm lẫn với loại cây khác.
I - CÂY LẠC TIÊN
- Lạc tiên là một loại cây dây leo, mọc hoang ở nhiều nơi trên thế giới cũng như ở Việt Nam.
- Lạc tiên là một loại dược liệu quý được nhiều quốc gia trên thế giới nghiên cứu đưa vào sử dụng làm thuốc chữa bệnh.
- Lạc tiên là một vị thuốc đông y, được xếp vào nhóm thuốc dưỡng tâm an thần, chủ trị bệnh mất ngủ.
- Dùng cả dây, lá, hoa đem rửa sạch cắt ngắn phơi khô (nếu sao qua thì càng thơm và tăng tính dược) để nơi khô ráo tránh ẩm mốc mà dùng dần.
II - TÁC DỤNG CỦA LẠC TIÊN
- Tác dụng an thần, ngủ ngon, giúp kéo dài giấc ngủ.
- Hỗ trợ bệnh lý tim mạch, khắc phục tình trạng hồi hộp đánh trống ngực.
- Thanh nhiệt, lợi tiểu, giải độc, mát gan.
- Giãn cơ trơn, chống co thắt cơ, giúp điều trị hiệu quả các cơn đau do co tử cung và đau ở đường tiêu hóa.
- Tiêu viêm, giảm đau nhức xương khớp.
III - CÁCH SỬ DỤNG LẠC TIÊN
Lạc tiên có thể dùng dưới dạng thuốc sắc, nấu thành cao, dùng ngoài đắp, nấu nước tắm, hoặc nấu ăn trực tiếp ngọn lạc tiên non thay rau…
IV - LIỀU DÙNG
1) Dạng thuốc sắc 12 - 20g/ngày, phối hợp với các vị thuốc khác. Nên uống trước khi đi ngủ 1 giờ để tăng tác dụng an thần.
2) Lạc tiên khô 30 - 40g rửa sạch hãm với nước sôi uống hàng ngày thay trà.
3) Dạng viên nang bào chế sẵn, uống theo hướng dẫn.
V - MỘT SỐ BÀI THUỐC
1) Hỗ trợ chữa suy nhược thần kinh, mất ngủ
CAO LẠC TIÊN GIA VỊ
- Lạc tiên khô 0,5kg, lá vông khô 0,3kg, tâm sen 0,1kg, lá dâu khô 0,3kg, cỏ ngọt 0,1kg.
- Tất cả đem rửa sạch cho vào nồi đổ ngập nước nấu kỹ gạn lấy nước 1.
- Tiếp tục đổ nước vào nồi lá, nấu kỹ gạn lấy nước 2.
- Tiếp tục đổ nước vào nồi lá, nấu kỹ gạn lấy nước 3.
- Bỏ bã lá rồi lấy cả 3 nước thuốc cho vào nồi đun nhỏ lửa cô lại thành cao lỏng.
- Ngày uống 2 - 3 thìa cao lỏng, uống trước khi ngủ.
(Rất tốt đối với người mới mất ngủ nhẹ, tuy nhiên đối với người mất ngủ lâu và nặng thì cao này chỉ có tác dụng hỗ trợ, cần phải khám tư vấn bác sĩ kết hợp điều trị tây y và những phương pháp điều trị khác).
2) Hỗ trợ điều trị viêm ngoài da, ngứa:
Lạc tiên tươi hoặc khô khoảng 100 - 200g, đem nấu với 2 lít nước, dùng tắm hoặc rửa lên vùng da viêm ngứa hàng ngày. Kết hợp với uống nước nấu lạc tiên thay trà hàng ngày.
3) Thanh nhiệt, mát gan, giải khát
Lạc tiên khô 30g, nhân trần 30g, cam thảo đất 20g (nếu không có cam thảo đất thì thay bằng vị cam thảo khô 10g) tất cả rửa sạch cho vào ấm đổ 3 lít nước đun sôi kỹ để nguội cho cả nhà uống thay nước chè trong ngày.
VI - KIÊNG KỴ
- Khi sử dụng lạc tiên mà đang dùng các loại thuốc tây y như thuốc nhóm an thần, chống đông máu, cần phải hỏi ý kiến bác sĩ.
- Khi dùng quá liều sẽ gây ra một số tác dụng không mong muốn như: Mệt mỏi, bồn chồn hoặc buồn ngủ, ngủ gật...

Bác sĩ Bùi Vũ Khúc