1) Binh pháp Tôn Tử viết:

“Biết người biết ta, trăm trận không nguy.

Không biết người chỉ biết mình, một thắng một thua.

Không biết người, không biết mình, ắt bị thất bại”.

2) Làm người thầy thuốc chữa bệnh

(đặc biệt là thầy thuốc đông y) cũng chẳng khác nào vị tướng cầm quân đánh giặc.

a) Biết mình: Nghĩa là phải tinh thông y lý và nắm vững tính dược, tác dụng chữa bệnh, tác dụng phụ, sự tương tác, sự cấm kị, cách bào chế từng loại thuốc, từng vị thuốc và sự phối ngũ cả bài thuốc.

- Thầy thuốc chữa bệnh cho bệnh nhân, trước hết phải biết mình cho tỏ, đó là điều miễn bàn luận.

- Ngày nay rất nhiều người tự mua thuốc chữa bệnh cho mình, vì vậy nếu chưa biết rõ mình thì hãy đọc cho kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc; có điều gì khó hiểu thì tư vấn bác sỹ chuyên khoa là tốt nhất.

b) Biết người. Đối với thầy thuốc thì điều quan trọng bậc nhất là “Tứ chẩn”, nghĩa là dùng 4 phép:

Vọng (nhìn)

Văn (nghe)

Vấn (hỏi)

Thiết (xem mạch)

Có thể kết hợp cả ngửi, sờ nắn, thậm chí cả nếm để mà chẩn đoán bệnh cho đúng.

Ví dụ: Bị nôn, thì phải nhìn xem nôn ra thứ gì? Có nôn ra máu không?

Đi ngoài thì phân té re nước, hay viên táo, mùi chua, tanh hay khắm, màu đen hay vàng, xanh...

Bản thân ta hoặc người nhà của bệnh nhân cũng phải biết rõ mà kể tỉ mỉ cho thầy thuốc, để có phương thuốc chữa cho đúng bệnh.

- Ngày nay khoa học y học phát triển, đã có các hỗ trợ cận lâm sàng như chiếu, chụp, nội soi, siêu âm, xét nghiệm... giúp cho thầy thuốc chẩn đoán bệnh tốt hơn. Nếu biết kết hợp đông và tây y sẽ đem lại hiệu quả chữa bệnh thật tuyệt vời.

- Nếu bạn gặp phải thầy thuốc mà chỉ hỏi bệnh qua loa, khám bệnh đại khái, đã đặt bút kê đơn thuốc, thì đừng vội tin dùng.

- Thực tế những thầy thuốc càng giỏi, càng có tâm, thì hỏi bệnh càng sâu, khám bệnh càng kỹ, kết hợp tốt với cận lâm sàng, rồi mới cân nhắc đặt bút kê đơn thuốc.

Bạn gặp được thầy thuốc như vậy thì đừng khó chịu, hãy cố gắng kể bệnh cho tỉ mỉ, trung thực, chắc chắn đó là cái duyên gặp thầy gặp thuốc rồi.

- Có rất nhiều bệnh nhân bị bệnh nền, bệnh mãn tính như (tiểu đường, huyết áp, thoái hóa xương khớp, viêm dạ dày, đại tràng...) họ đã đi khám tư vấn nhiều nơi, dùng nhiều loại thuốc khác nhau mà chưa khỏi bệnh. Nếu đến với một thầy thuốc mới gặp lần đầu mà thầy không hỏi sâu, khám kỹ đã vội vàng kê đơn, thậm chí kê đúng những loại thuốc họ đã dùng lâu rồi mà không khỏi thì bệnh nhân đó sẽ cười khẩy, khiến cho thầy thuốc bẽ bàng.

3) Dụng dược như dụng binh.

Đánh trận thì cần có sự phối hợp các binh chủng:

Bộ binh

Pháo binh

Thủy quân

Không quân

Hâụ cần

Quân y

Thông tin

...v.v...

Chữa bệnh cũng như đánh trận vậy.

Nếu cần thì phẫu thuật

Dùng kháng sinh

Truyền dịch, truyền máu

An thần

Giảm đau

Bồi bổ khí huyết

Dinh dưỡng, tăng lực

...v.v...

(còn nữa)

Bác sĩ: Bùi Vũ Khúc