a- Ngày nay thầy thuốc dụng dược (kê đơn chỉ định thuốc) 

- Với điều kiện khám bệnh ở bệnh viện, đặc biệt là tuyến trên luôn quá tải như hiện nay, thì không thể đòi hỏi việc hỏi sâu khám kỹ từ phía thầy thuốc được. Bác sĩ nghe bệnh nhân kể lể dài dòng thì sốt ruột, bệnh nhân chờ lâu thì bức xúc. Cơ bản là căn cứ các kết quả cận lâm sàng để ra y lệnh. 

- Thuốc bảo hiểm thì có hạn định, kê đơn mua thuốc ngoài, giá đắt thì bệnh nhân kêu ca, cho nên chất lượng khám chữa bệnh không được như mong muốn là điều tất yếu. 

- Tuy nhiên, với thầy thuốc giỏi và có tâm sẽ luôn luôn tìm ra phương án ổn nhất giúp cho bệnh nhân có được kết quả điều trị tốt. Thầy thuốc có tâm, không chỉ khám bệnh, kê đơn cho xong việc mà còn đau đáu nhiều điều: 

+ Bệnh nhân ở xa đi lại khó khăn, mệt mỏi, tốn kém, nên chỉ định đối xử thế nào? 

+ Bệnh nhân nghèo, kê thuốc quá đắt tiền, nên cân nhắc ra sao? + Bệnh nhân mắc nhiều bệnh cùng lúc, phải đắn đo phối hợp thuốc, dùng thủ thuật gì? 

+ Bệnh nhân đã quen thuốc, nhờn thuốc, cần thay đổi sao cho hiệu quả? 

+ Và ...v.v.. 

b- Khi bệnh nhân dụng dược 

- Không có gì tốt bằng ta phải đi khám bệnh, phải hỏi kỹ để biết rõ bệnh của ta, ta phải hiểu rõ thuốc ta dùng, ta phải biết lắng nghe cơ thể của chính mình để mà theo thầy, để mà dùng thuốc. 

- Rất nhiều bệnh nhân bị bệnh mãn tính, bệnh nền (ví dụ như: bệnh tim mạch, huyết áp, xương khớp, tiểu đường, parkinson...). Những bệnh nhân này họ thuộc hơn cả bác sĩ, về tên thuốc, hàm lượng, cách sử dụng, tác dụng phụ, cần thì họ sẵn sàng tư vấn bác sĩ... và họ tuân thủ uống thuốc đúng cách, đúng lều, đúng giờ; họ thường nói vui với nhau là, suốt ngày chỉ có mỗi việc uống thuốc mà mải. Vậy nên chất lượng điều trị bệnh của họ rất hiệu quả và ổn định. 

- Tuy nhiên, cũng có bệnh nhân đại khái đến mức, tất cả các loại thuốc uống trong ngày họ cho hết vào vụm tay rồi hất thẳng vào miệng và uống nước nuốt chửng; họ cho rằng đằng nào mà chẳng vào ruột, chia bữa làm gì cho cách rách sốt ruột. 

Vậy nên chất lượng điều trị kém, hoặc dẫn tới những biến chứng mà không hề rõ nguyên nhân. 

- Nếu ta biết kết hợp tốt giữa thầy thuốc và bệnh nhân để cùng điều chỉnh việc chữa bệnh cho phù hợp; nếu ta hiểu rõ về bệnh của mình; nếu ta tuân thủ nghiêm việc dùng thuốc thì chắc chắn bệnh của ta sẽ ngày càng ổn. 

Vậy nên có thơ rằng: 

Sách đời xưa đã dạy 

“Dụng dược như dụng binh” 

Nay soi việc trị bệnh Binh, dược vẫn nguyên hình 

Đừng chủ quan khinh địch 

Coi thường bệnh của mình 

Chớ đẽo cày giữa chặng 

Mà chữa chạy linh tinh 

Dùng thuốc phải thông tỏ 

“Dụng dược như dụng binh”.

Bác sĩ Bùi Vũ Khúc