Áp dụng phương pháp cấy hiệu ứng hàng biên từ vụ mùa năm 2014 với diện tích 3,5 sào, vụ mùa năm nay, xã Phú Lương đã có trên 30ha cấy theo mô hình hàng rộng hàng hẹp do Trung tâm KNKNKN triển khai. Chúng tôi về Phú Lương một ngày đầu tháng 10, trên những cánh đồng đã phủ kín một màu vàng óng. Xen kẽ các hàng lúa, những cây bí xanh mởn đang vươn mình. Cuộc trao đổi giữa chúng tôi với Chủ nhiệm HTX DVNN xã bị gián đoạn bởi đoàn đại biểu các xã của huyện Thái Thụy và một số xã trong huyện Ðông Hưng tới tham quan, học hỏi mô hình cấy lúa hàng rộng hàng hẹp nhưng đã giúp chúng tôi vỡ vạc ra nhiều điều.

Dựa trên cùng gieo cấy giống lúa BC15, cùng một điều kiện canh tác, Trung tâm KNKNKN đã xây dựng 4 công thức cấy mật độ khác nhau. Trong đó, các công thức 1, 2, 3 cấy thưa với mật độ khác nhau, hàng sông lớn, hàng sông nhỏ và số khóm khác nhau, công thức số 4 là công thức đối chứng với mật độ người dân cấy tự do. Qua theo dõi, đánh giá, lúa ở các công thức cấy thưa có thời gian từ cấy đến trỗ dài hơn so với phương pháp cấy truyền thống do lúa cấy thưa sẽ tận dụng được nhiều ánh sáng và phát huy hết khả năng đẻ nhánh, do vậy thời gian lúa đẻ nhánh kéo dài hơn. Cùng một giống lúa, cùng chế độ canh tác, các công thức cấy khác nhau có sự khác nhau về chiều cao cây. Sức chống đổ của lúa cấy thưa cũng tốt hơn do bộ rễ khỏe, cây cứng. Ðặc biệt, công thức cấy thưa đến giai đoạn lúa phân hóa đòng, ruộng vẫn thông thoáng, do vậy, khô vằn và rầy ở mức độ thấp, không có chuột phá hoại. Hơn nữa, khi cấy thưa, do lúa đẻ nhánh khỏe nên số bông/khóm nhiều hơn, tuy mật độ cây thấp nhưng số hạt chắc/bông cao vượt trội so với diện tích lúa đối chứng, do vậy năng suất tương đương. Cũng từ những ưu việt ấy, qua hạch toán kinh tế, cấy thưa sẽ giảm chi phí sản xuất từ 270- 315nghin đồng/sào, tương đương từ 2 - 2,5 triệu đồng/ha.

Ðể tuyên truyền cho người dân thấy được hiệu quả của phương pháp cấy thưa, biện pháp hữu hiệu nhất là mắt thấy tai nghe. Thời gian tới, Trung tâm KNKNKN sẽ tiếp tục xây dựng mô hình trình diễn ở các địa phương để khuyến cáo nông dân nhân ra diện rộng.

Lưu Ngần