Bà đã có một tuổi thanh xuân sôi nổi và trưởng thành ở trong quân đội. Sau 4 năm tại ngũ, bà được chuyển ngành sang bán xăng dầu ở Hà Bắc nay là Bắc Giang. Vì công việc độc hại nên bà bị bệnh yếu phổi phải về hưu sớm vào năm 1990. Lúc đó tiền trợ cấp hàng tháng mới chỉ được 200.000 đồng. Vì sức khỏe không ổn định bà quyết định sống độc thân, nuôi các cháu ăn học làm niềm vui và có thêm ý nghĩa cho cuộc sống. Để có thêm thu nhập bà làm một gian quán nhỏ ở đầu làng bán một ít hàng tạp hóa.

Bắt đầu từ năm 1995 bà nhận nuôi 3 cháu của anh em trong họ. Cháu nhỏ nhất vừa mới cai sữa, được bà chăm sóc chu đáo, khỏe mạnh, đi học hết THCS, cháu mới về ở với bố mẹ để tiếp tục học THPT. Đặc biệt bà đã nuôi 2 cháu của em trai bị bệnh. Bố cháu đã không làm gì được lại phải tiền thuốc thang, nên mẹ cháu không đủ sức để nuôi các cháu ăn học. Lúc đó cháu Lưu Xuân Ánh  mới 4 tuổi và cháu Lưu Thị Bưởi 2 tuổi. Trước khi đến tuổi đi học, bà đã dạy cho các cháu biết đọc, biết viết. Trong những tháng hè bà kèm cặp cho cháu học thêm. Hàng ngày bà thức dậy từ 4 giờ 30 phút sáng để lo cho các cháu ăn uống và chuẩn bị cho các cháu đi học.

Kinh tế còn nhiều thiếu thốn, hiện nay tiền lương của bà cũng chỉ được có hơn 2 triệu đồng, tuy vậy, bà vẫn dành dụm lo bữa ăn cho các cháu chu đáo. Bà nghĩ: các cháu ăn uống đủ chất không những bảo đảm sức khỏe,  không mất tiền thuốc  mà còn là điều kiện phát triển trí tuệ. Hơn chục năm không cháu nào bị ốm đau phải nghỉ học. Bà còn rèn luyện cho các cháu sinh hoạt nền nếp, ý thức tự giác, thật thà, chịu khó, sống có trách nhiệm - những đức tính tốt đẹp mà bà đã có được ở trong quân đội. Khi các cháu đi học, bà luôn luôn chủ động kết hợp chặt chẽ với nhà trường nên thường xuyên biết được tình hình học tập của các cháu để động viên, uốn nắn kịp thời.

Cháu Lưu Xuân Ánh khi được gọi nhập học  để bồi dưỡng ở trường Thị trấn của huyện cách  nhà 8, 9 cây số,  bà vẫn lai cháu đi học đều đặn, đúng giờ, không kể thời tiết nắng mưa khắc nghiệt. Khi cháu Ánh được đi dự kiểm tra chọn nguồn học sinh giỏi, nhà trường bố trí thầy cô giáo đưa đón nhưng bà tự nguyện lai cháu đi để động viên cháu và thêm gần gũi tình cảm. Từ tiểu học, cháu Ánh đã học giỏi. Hàng năm đều được nhà trường thưởng sách vở, khi học trường THCS cháu  luôn là  học sinh giỏi, có năm đi thi cháu đã  đã đoạt giải nhất môn Toán cấp huyện. Ở trường THPT cháu học tốt môn Hóa, khi thi học sinh giỏi, cháu  được giải ba của tỉnh. Có những khi buổi tối phải học thêm, bà thường đưa cháu đi và đợi cháu học xong lại đón cháu về. Ở nhà các cháu học khuya, bà vẫn thức đợi cháu học xong, vào màn nằm,  bà mới yên tâm đi ngủ.

Cháu  Ánh học hết THPT không có điều kiện đi học luyện thi như nhiều học sinh khác mà chủ yếu tự học ở nhà. Cháu kiên trì chịu khó học và có quyết tâm cao nên thi vào Trường Đại học Bách khoa Hà Nội đã đạt 26,5 điểm, thừa điểm đỗ thẳng vào nhiều trường đại học khác. Cháu Lưu Thị Bưởi cũng đã học hết chương trình THCS và thi được vào trường THPT. Khi cháu Ánh thi đại học đạt điểm cao mọi người đến chúc mừng, bà Len vui vẻ nói: Nuôi dạy các cháu học giỏi là hạnh phúc nhất của đời tôi.

Đào Nguyễn
(Thôn Chiềng, xã Thái Hưng, Hưng Hà)