Ông Lũy đã 80 tuổi tròn, bà Quýnh 73 tuổi, thế nhưng ông bà vẫn luôn xưng hô “anh - em” với nhau rất ngọt ngào, tình cảm. Chúng tôi đến thăm, bà Quýnh chạy vội vào thay bộ quần áo mới: bộ quần áo mấy nàng dâu mới mua tặng để mẹ “diện” khi đi đây đó, bà vui vẻ khoe. Nhìn ngôi biệt thự nhỏ xinh đẹp với đầy đủ tiện nghi, ít người nghĩ ông bà đã từng chịu nhiều cơ cực, bần hàn. Dưới súng đạn của thực dân Pháp, bà Quýnh mồ côi cha khi 3 tháng tuổi, mất tiếp người mẹ 9 tháng sau đó. Cô bé Quýnh lớn lên nhờ bà nội và bà con lối xóm đùm bọc, nhường cơm sẻ áo. Cảm mến tính tình hiền lành, đức độ của anh giáo làng Trịnh Xuân Lũy, cô thiếu nữ Quýnh nết na, xinh đẹp chẳng ngại nghèo khó đồng ý về làm bạn trăm năm với anh.

Thời ấy, ông bà nghèo đến xác xơ, gia tài chỉ có một túp lều bằng đất, bữa đói nhiều hơn bữa no. Lương giáo viên còm cõi nhưng biết ông yêu nghề, bà đôn đáo chạy hết chợ này, chợ kia buôn bán kiếm tiền nuôi 5 con để ông yên tâm đứng lớp. Khó khăn, vất vả nhưng chẳng khi nào ông bà nặng nhẹ, tiếng bấc, tiếng chì với nhau và với các con. Hàng chợ là chỗ xô bồ, dù buôn bán bao năm bà vẫn giữ mình không to tiếng với ai bao giờ. Về nhà, bà gương mẫu trong từng nếp sống, chỉn chu từng lời ăn tiếng nói khi răn dạy, khuyên bảo các con. Thấy bố mẹ yêu thương con cái nhưng vô cùng nghiêm khắc, các con của ông bà Lũy cũng một lòng yêu thương, kính trọng bố mẹ, tự giác vừa giúp bố mẹ lao động, buôn bán, vừa chăm chỉ học hành. 5 người con của ông bà đều đỗ đạt, trưởng thành, hiện nay, có người giữ chức vụ quan trọng trong Quân đội nhân dân Việt Nam, người công tác ở Bộ Giáo dục và Đào tạo, người là giáo viên, giám đốc doanh nghiệp… Ở cương vị nào, các con trai, gái, dâu, rể trong gia đình ông bà Lũy vẫn luôn gần gũi và nhất mực hiếu lễ với cha mẹ. Bà Quýnh cho biết ông bà rất trân trọng tình cảm của các con dành cho bố mẹ nên luôn cố gắng yêu thương và công bằng với tất cả các con, cháu… Đến bây giờ, dù điều kiện công tác mỗi người mỗi ngả và ở xa, nhưng các con, cháu của ông bà Lũy vẫn thường xuyên về sum vầy, quây quần, chăm sóc cả vật chất và tinh thần cho bố mẹ. Tranh thủ lúc các con về thăm, ông bà lại khuyên nhủ các con, các cháu điều hay, lẽ thiệt, giữ cốt cách thanh bạch, trọng đạo lý truyền thống của gia đình nhà giáo.

Với tấm lòng nhân hậu, từ ngày con cái trưởng thành, kinh tế gia đình khấm khá hơn, con cái biếu tiền, quà bánh, ông bà Lũy thường chắt chiu, dành dụm để ủng hộ mỗi lần từ vài ba trăm nghìn cho đến vài triệu đồng giúp bà con lối xóm gặp khó khăn trong cuộc sống, khi lắp đặt đường ống nước, lúc tặng quà cho các cháu học sinh nghèo học giỏi… Trong phong trào làm đường giao thông, xây dựng nông thôn mới, ông bà ủng hộ khu xóm của mình và nhiều tuyến đường lân cận tổng số tiền gần 70 triệu đồng. Năm 2015, thấy nhà ở của bà Phạm Thị Nhâm, vợ liệt sĩ thôn Liên Hồng cùng xã đã xuống cấp, ông bà Lũy trích tiền tiết kiệm và vận động con cháu hỗ trợ bà Nhâm 50 triệu đồng để xây dựng căn nhà mới khang trang hơn. Không chỉ bản thân làm việc thiện, ông bà luôn khuyến khích các con cháu trong gia đình sống hướng thiện và làm nhiều việc nghĩa, giúp ích cộng đồng. 10 năm liền, gia đình ông bà Lũy đạt danh hiệu gia đình văn hóa tiêu biểu cấp huyện, xã; năm 2016 được UBND tỉnh tặng Bằng khen gia đình có thành tích xuất sắc tiêu biểu trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.

Quỳnh Lưu