Từ khi còn là sinh viên ngành chế tạo máy Đại học Kỹ thuật công nghiệp Thái Nguyên, Phạm Văn Bái đã tích cực tham gia các hoạt động của trường. Năm 2004, anh đạt giải ba cuộc thi Olympic cơ học cấp trường và giải khuyến khích cuộc thi Olympic cơ học toàn quốc do Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hội Cơ học Việt Nam và Hội Sinh viên Việt Nam tổ chức. Sau khi tốt nghiệp, anh về công tác tại Phòng Kỹ thuật dự án Công ty Cổ phần Cơ khí và Xây lắp Thái Bình. Đam mê nghiên cứu, anh Bái đã cho ra đời nhiều sản phẩm từ máy lọc nước đến lò đốt rác thải sinh hoạt. Từ năm 2007 đến nay, anh liên tục được hội đồng đánh giá sáng kiến của Công ty khen thưởng vì những sáng kiến cải tiến của mình. Năm 2009, anh đạt giải nhì hội thi sáng tạo khoa học - công nghệ và kỹ thuật Thái Bình lần thứ III (năm 2008 - 2009). Năm 2010, anh được Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tặng bằng khen vì những thành tích xuất sắc trong hội thi sáng tạo khoa học - công nghệ và kỹ thuật Thái Bình lần thứ III và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tặng bằng lao động sáng tạo. Năm 2015, với đề tài nghiên cứu lò đốt rác thải công suất 300kg/giờ, anh tiếp tục đạt giải nhì hội thi sáng tạo khoa học - công nghệ và kỹ thuật Thái Bình lần thứ VI (năm 2014 - 2015).

Phạm Văn Bái chia sẻ: Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ luôn có nhiều vấn đề phát sinh và những thử thách mới cần mình tư duy, tìm tòi sáng tạo. Ở các vùng nông thôn trong tỉnh, việc quản lý và xử lý rác thải sinh hoạt là một bài toán nan giải. Phần lớn lượng rác được thu gom bằng biện pháp thủ công và chưa được xử lý bằng công nghệ hợp tiêu chuẩn vệ sinh môi trường. Lượng rác thải ngày càng nhiều song giải pháp xử lý rác thải ở tỉnh chưa phát huy hiệu quả triệt để. Vì vậy, đề tài của anh đã mang đến một giải pháp hữu hiệu, được thị trường đón nhận. Năm 2015, Công ty đã xây dựng được 45 lò đốt rác trên toàn tỉnh. Chưa dừng lại ở đó, tháng 3/2016, Bộ Tài nguyên và Môi trường đưa ra Quy chuẩn QCVN61-MT: 2016/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về lò đốt chất thải rắn sinh hoạt, anh Bái lại bắt tay vào nghiên cứu, cải tiến chất lượng lò đốt rác sao cho phù hợp với điều kiện mới. Lần này, đề tài nghiên cứu nâng cao công suất lò đốt rác thải sinh hoạt công suất từ 300kg/giờ lên 700kg/giờ và cải tiến nâng cao hiệu quả xử lý khói bụi của lò đốt rác thải sinh hoạt ngoài tăng công suất, đã khắc phục được những điểm chưa hoàn thiện của sản phẩm bằng cách bổ sung thêm hệ thống cấp khí cưỡng bức, hệ thống cấp nhiên liệu bổ trợ (dầu) và hệ thống xử lý khí riêng biệt. Nhờ đó, nhiệt độ lò đốt cao, ổn định, khí cháy gần như triệt để và khí thải xử lý đạt tiêu chuẩn cho phép được Trung tâm Quan trắc phân tích tài nguyên và môi trường (Sở Tài nguyên và Môi trường) và Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng công nghệ môi trường (Hà Nội) khảo nghiệm và công nhận đầu tháng 12/2016. Đây là hệ thống lò đốt rác gần như duy nhất ở Thái Bình có đầy đủ quy trình để xử lý triệt để rác thải và bảo đảm chất lượng khí thải. Cùng với ưu điểm giảm thời gian xử lý rác, phù hợp với những nơi có lượng rác lớn (như mô hình xử lý rác thải theo cụm xã hiện nay), sản phẩm có giá thành tương đối thấp so với những sản phẩm khác, khoảng gần 1 tỷ đồng. Tuy nhiên, để lò đốt rác có công suất gấp đôi so với lò cũ và lượng khói bụi thải ra bảo đảm tiêu chuẩn cho phép, việc nghiên cứu, thử nghiệm cũng lắm gian nan. Khó khăn nhất là khi thiết kế hệ thống hút và đốt cưỡng bức, trong quá trình thực nghiệm đã phải điều chỉnh nhiều so với dự tính ban đầu. Quá trình ứng dụng sản phẩm sẽ còn nhiều yếu tố phát sinh, vì vậy tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu cải tiến và hoàn thiện. Trăn trở của anh Bái là khi đưa lò đốt rác xuống các địa phương, đối tượng vận hành chủ yếu là những người lớn tuổi, khả năng tiếp nhận công nghệ còn hạn chế, vì thế anh muốn nghiên cứu sản phẩm cho phù hợp với đặc điểm này. Khi được hỏi về quỹ thời gian dành cho khoa học, anh Bái chia sẻ: Ban ngày làm nhiệm vụ ở cơ quan, mình dành thời gian nghiên cứu ở nhà vào buổi tối. Anh tâm sự: Làm khoa học vất vả đấy, nhưng đó là nhiệm vụ, cũng là niềm đam mê.

Nhận xét về kỹ sư tài năng của đơn vị, ông Nguyễn Diên Tạnh, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Cơ khí và Xây lắp Thái Bình cho biết: Các đề tài nghiên cứu khoa học của Phạm Văn Bái đã tạo ra những sản phẩm làm lợi đáng kể cho Công ty, hoàn thành nhiệm vụ chính trị của đơn vị và đáp ứng được nhu cầu của thị trường, xã hội. Sự sáng tạo, nhiệt huyết, trách nhiệm của Phạm Văn Bái là tấm gương cho những người làm khoa học nói riêng và mọi người nói chung nhằm tạo ra những giá trị đẹp cho đời.

Hoàng Lanh