Ngày 1/5/2003, Pháp lệnh dân số chính thức có hiệu lực. Để hiện thực hóa Pháp lệnh dân số, Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh đã chủ động tham mưu Tỉnh ủy, UBND tỉnh chỉ đạo cấp ủy, chính quyền các cấp, các ban, ngành, đoàn thể tổ chức quán triệt sâu rộng nội dung cơ bản của Pháp lệnh đến cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và các tầng lớp nhân dân. Khoanh vùng ưu tiên các xã trọng điểm triển khai truyền thông lưu động, tư vấn nhóm nhỏ, thăm hộ gia đình, nói chuyện chuyên đề..., nhất là các xã vùng xa trung tâm, vùng khó khăn, vùng có nhiều đồng bào theo đạo thiên chúa và vùng biển, ven biển...

Việc tổ chức chiến dịch tăng cường truyền thông lồng ghép đưa dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản (SKSS), KHHGĐ đến xã có mức sinh cao, xã khó khăn được coi là giải pháp quan trọng. Trong những năm qua, đã có khoảng 10.000 lượt xã vùng khó khăn với hàng trăm nghìn lượt người dân được tuyên truyền về Pháp lệnh dân số và các nghị định, hướng dẫn thi hành Pháp lệnh dân số. Bên cạnh đó, Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh còn tổ chức tuyên truyền lưu động trên trục đường chính các huyện, thành phố về chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác dân số - KHHGĐ. Đầu tư các trang thiết bị và sản phẩm truyền thông cho mỗi xã, phường, thị trấn như: ti vi, đầu video, âm ly, đồng thời phát hành hàng nghìn ấn phẩm truyền thông có nội dung về Pháp lệnh dân số.

Nhờ thực hiện đồng bộ các giải pháp, đặc biệt đa dạng các hình thức tuyên truyền nên từ khi thực hiện Pháp lệnh dân số, quy mô dân số trong tỉnh tương đối ổn định qua các năm. Tỷ lệ sinh, tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên hàng năm có xu hướng giảm. Năm 2003, tỷ lệ sinh toàn tỉnh là 15,12%, năm 2020 giảm còn 13,3%. Tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên năm 2003 là 9,55%, năm 2020 còn dưới 7,3%. Nhận thức của nhân dân về quy mô gia đình ít con đã có chuyển biến rõ rệt. Đa số các cặp vợ chồng, đặc biệt là các cặp vợ chồng trẻ chấp nhận quy mô gia đình có đủ 2 con. Từ năm 2003 đến nay, toàn tỉnh có 27 lượt xã, phường, thị trấn không có người sinh con thứ ba trở lên. Hàng nghìn lượt thôn, tổ dân phố 5 năm liền không có người sinh con thứ ba trở lên. Phân bố dân cư chuyển dịch tích cực theo hướng đô thị hóa. Chất lượng dân số dần được nâng lên. Thái Bình là một trong những tỉnh có chỉ số phát triển con người (HDI) đứng đầu toàn quốc. Các phong trào thi đua như: thôn, làng, khu dân cư không có người sinh con thứ ba trở lên; làng văn hóa; khu dân cư tiên tiến... thu hút được sự quan tâm và hưởng ứng của đông đảo nhân dân. Công tác chăm sóc SKSS đều đạt và vượt so với kế hoạch đề ra. Đặc biệt, chất lượng chăm sóc bà mẹ có thai và thực hiện các biện pháp tránh thai hiện đại, tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng giảm dần, đạt yêu cầu đề ra.

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện Pháp lệnh dân số ở Thái Bình những năm qua vẫn còn một số tồn tại, hạn chế. Mức độ chuyển đổi hành vi của người dân về dân số - KHHGĐ chưa thật sự bền vững, dẫn đến kết quả giảm sinh chưa ổn định, không đồng đều giữa các địa phương. Số sinh con thứ ba trở lên có chiều hướng gia tăng, tỷ số giới tính khi sinh vẫn còn ở mức cao. Các mô hình, đề án, dự án nâng cao chất lượng dân số còn ở phạm vi hẹp, mới chỉ dừng lại ở thực hiện điểm, chưa được triển khai nhân rộng, bao phủ toàn bộ cấp cơ sở. Vấn đề giới, bình đẳng giới và vị thành niên trong việc chăm sóc SKSS chưa được quan tâm đúng mức.

Bà Nguyễn Thị Vân, Phó Chi cục trưởng Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh cho biết: Những kết quả đạt được đã thể hiện sự năng động, phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành trong tỉnh, sự đồng tình hưởng ứng của người dân trong triển khai, thực hiện Pháp lệnh dân số. Thời gian tới, Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh tiếp tục tham mưu Tỉnh ủy, UBND tỉnh quán triệt và triển khai tinh thần, nội dung của Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới. Tiếp tục thực hiện cuộc vận động “Mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con”, bảo đảm quyền và trách nhiệm trong việc sinh con và nuôi dạy con tốt. Cung cấp đầy đủ, kịp thời các biện pháp tránh thai và dịch vụ KHHGĐ an toàn, hiệu quả, đa dạng, thuận tiện với chất lượng ngày càng tốt hơn cho các đối tượng, bảo đảm thực hiện đạt chỉ tiêu kế hoạch. Thực hiện quản lý chương trình dân số - KHHGĐ trên cơ sở triển khai phần mềm kho dữ liệu điện tử tại cấp xã. Đẩy mạnh hiệu quả của các mô hình, đề án, nâng cao chất lượng dân số, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Thu Hoài