Thời gian gần đây, người dân xôn xao truyền tai nhau về tốc độ tăng giá liên tục và nhảy vọt của hoa hoè. Trong vài tháng, giá hoa hoè giao động từ 30, 40 rồi 50, 70 nghìn đồng/kg, gần đây nhất là 140 nghìn đồng/kg.

Bà con ta nhiều người xuýt xoa tiếc nuối đã trót bán hòe ở giá 70 nghìn, nhiều người thì khấp khởi đợi giá tăng nữa sẽ bán nốt số hòe khô dành dụm từ đầu năm. Vào phiên chợ, trên xe của các bà các mẹ, ngoài lỉnh kỉnh thức ăn đồ dùng, thường thấy mấy cây hòe con.

Họ mua về trồng với niềm hy vọng cải thiện phần nào kinh tế từ giống cây này. Đấy cũng là điều dễ hiểu và có căn cứ, bởi cây hòe vốn dễ trồng. Thái Bình cũng là một trong những tỉnh phát triển nhiều giống cây này từ khoảng 3 chục năm về trước, chỉ cần gieo hạt hoặc giâm cành, sau 1-2 năm là thu hoạch. Với kỹ thuật ghép cành, chăm sóc như hiện nay, chỉ vài tháng người dân có thể thu lứa hoa đầu tiên.

Quan trọng nhất là khâu chọn giống. Bác Nguyễn Văn Minh ở Bách Thuận năm nay đã ở tuổi thất thập cổ lai hy. Hơn chục năm nghỉ hưu là từng ấy thời gian bác gắn bó với cây hòe để mày mò chăm chút, giâm chiết.  Hơn 1 sào đất vườn trồng những cây hoè cao ngang đầu mà đã sai hoa; từ đầu năm đến nay, thu hoạch ngót nghét 30 triệu đồng. Điều bác tâm đắc nhất là việc chọn, cải thiện giống hoè tốt, lá cứng, hơi vàng, gân nhỏ.

Hoa hoè hái lúc còn nụ là tốt nhất, phơi hay sấy khô, dùng ngay hoặc sao vàng đề pha nước uống. Dân ta còn khéo léo ủ sau khi sao, rồi mới đem phơi, như vậy sẽ có màu vàng tươi, giữ được vị hoè. Ngoài tác dụng rất tốt đối với người có bệnh cao huyết áp, hoa hoè còn trị đau mắt, đại tiện ra máu, tiêu độc, tiêu viêm. Lá hoè đem đồ chín phơi khô, nấu nước uống sẽ sáng mắt.

Vào mùa hè, người ta dùng hoa hoè cùng nhân trần, cam thảo, đinh lăng để làm ra thứ chè thanh nhiệt được nhiều người yêu thích. Với nhiều công dụng như vậy, cây hoè dần khẳng định và lấy lại vị trí. Nhiều người được hỏi đều không khỏi bồi hồi khi nhớ lại đầu những năm 90, thời khó khăn, người ta chỉ phấn đấu “ăn no mặc ấm” thì một cân hoè quy ra 10 cân thóc. Rồi có thời gian hoè rớt giá, diện tích bị thu hẹp, thay bằng các cây con khác.

Giờ kinh tế khấm khá, người ta “ăn ngon mặc đẹp” cũng lại cần hoa hoè. Dân rỉ tai nhau, đua nhau ươm trồng. Chưa biết thời gian tới sẽ thế nào. Nhưng bà con ta rất lạc quan bởi kinh tế thị trường, con người có nhiều loại bệnh cần thứ hoa giản dị, thanh nhiệt này. Trồng nhiều hoè, nhất phải kể đến các địa phương như Hồng Lý, Đồng Thanh, Xuân Hoà, Bách Thuận... với lợi thế đất phù sa, người dân Bách Thuận không chỉ chú trọng cây cảnh mà cây hoè cũng được coi là dược liệu quý.

Ông Nguyễn Như Sinh - chủ nhiệm HTX - DVNN Bách Thuận cho biết: “Hiện chúng tôi có 2 cơ sở thu mua, sơ chế hoa hoè của gia đình Phương Thành ở thôn Bình Minh và Nguyễn Đình Hoạch ở Chiến Thắng. Đây là nơi trung chuyển sản lượng hoè toàn huyện, thậm chí của cả một số huyện bạn, mỗi năm ước khoảng vài trăm tấn. Riêng Bách Thuận hiện có khoảng 50 ha hoè, năng suất 2 tấn/ha. Bình quân giá 100 nghìn đồng/kg hoa khô như hiện nay, thu nhập của địa phương đã lên tới 10 tỷ đồng. Thời gian tới diện tích hoè tăng lên cũng là điều dễ hiểu”.

Hiện tại cây hoè là cây dược liệu quý với người dân. Ngẫm ra, với mấy mươi năm tồn tại và phát triển, hoè cũng gắn liền không ít buồn vui thăng trầm với con người. Chỉ hy vọng đầu ra của giống cây này được ổn định, để tránh tình trạng dân thấy lợi là trồng, ít lợi lại phá, thì thương lắm hoa hoè.

Hà Thanh

        (Đài phát thanh Vũ Thư - Thái Bình)